opnieuw aandacht voor taal - Nederlandse Jenaplanvereniging

TOM
HOE DOET ZE HET?
- En, vraag ik de stagiaire, hoe bevalt het bij juf
Gabi? Een oude rot in het vak. Kan je wel iets van
leren, dacht ik zo.
Ze heeft wat moeite met het antwoord.
- Ja, ze kan er wat van. Alleen, ik weet niet hoe ze
het doet.
- Je ziet het toch gebeuren? Elke dag? Goed kijken,
zou ik zeggen.
- Helpt niet. Het gebeurt vlak onder mijn neus maar
ik zie het niet.
- Nou, dan vraag je het haar toch? Hoe ze het
doet?
- Ze weet het zelf ook niet!
- Wat?!
- Nee. Ik heb het haar gevraagd. Als ik vraag:
“Hoe doe je dat nou?” dan zegt ze: “Dat weet ik
niet, dat doe ik altijd zo…” Tja, en daar schiet ik
weinig mee op.
- Wees eens concreet.
- Oké. Let op. Voorbeeld. Het is een zootje in
de klas. Lawaai van jewelste. Net een boom vol
spreeuwen. D’r spelen wel tien dingen tegelijk.
Heb je dat? En dan komt zij binnen. Ze kijkt rond.
En het wordt stil. Zomaar. Net als na een plensbui:
nog een paar druppen, en … stil. Ik heb het goed
geobserveerd, hoe ze het deed. De bewegingen,
de blik, de lichaamstaal. En vanmorgen heb ik
het zelf geprobeerd, eerst thuis voor de spiegel
geoefend, en vanmorgen dus echt in de klas. Wat
denk je? Niets! Niente! Nada! Ze zagen me niet
eens stáán.
Ik geloof het. Ik ken Gabi. En hoe ze het doet, ik
weet het ook niet, eerlijk gezegd. We krijgen iets
samenzweerderigs, de stagiaire en ik. We moeten
er achter zien te komen. Het is belangrijk. Ik kom
de volgende keer ook in de klas. En dan zullen
we zien.
Een video zou mooi zijn. Maar daar moet Gabi niets
van hebben. Dat vindt ze zo’n circus. ’t Is dat ze me
kent, anders had ze van mijn aanwezigheid ook nog
een punt gemaakt. En die cassetterecorder van jou
laat je maar mooi in je koffertje. Wie weet wat je
later met die opnamen gaat uitvreten…
We moeten het zelf doen. We zetten ons schrap.
Trouwens, Gabi weet niet eens precies waar we zo
op gespitst zijn. Dat vonden we beter om maar niet
te vertellen. Het zou haar gedrag kunnen beïnvloeden.
En dat is het laatste wat we willen. We zijn
alert, maar niet opzichtig.
’t Is exact wat de stagiaire mij schilderde. De groep
dendert binnen, middenbouw, 34 kinderen. We treffen
het. Een pleinruzie dieselt nog behoorlijk na. Wij,
achterin, worden nauwelijks opgemerkt. Hoge stemmen,
drift, verontwaardiging, woede. Ik zet bijna
toch maar even mijn recorder aan: dit is pas taal!
Met zo’n opname zou je veel kunnen doen. Maar ik
houd me aan de afspraak.
Dan slaat er plotseling een stiltewak in het lawaai. Ik
kijk in de richting van waaruit de stilte zich verspreidt.
En ja hoor, daar staat ze. Wanhoop slaat
omhoog in mij: ik heb niets gezien! Ja, het nabeeld:
Gabi die rondkijkt. De rust zelve. Dan zegt ze:
- Waar is Bertus?
En dan weet ik het: het zit hem in het kijken! Dat is
niet zomaar wat om je heen zien. Dat is scannen,
fileren, duiden, de situatie in je opzuigen, er één
mee worden. In die eerste twee seconden na haar
verschijnen heeft ze elk kind ‘gehad’, en die weet
dat ook. Bovendien weet ze, is ze zich bewust van
het feit dat er iemand mist. Problemen zijn tot daar
aan toe, laten we eerst maar eens kijken waar Bertus
is.