Bronnen voor gratieverlening tot 1987 P. Brood - Historici.nl

187 Bronnen voor gratieverleningzij tot afwijzing strekken, dienen te zijn gemotiveerd’.In de discussies in de Eerste en Tweede Kamer is uitgebreid ingegaanop de toevoeging van deze gronden. 43 Wordt de gratiepraktijk hiermeeniet verengd? En is er niet sprake geweest van een ontwikkeling van gratieals gunst naar gratie als recht, nu het verlenen van gratie een ‘gewone’beslissing van de overheid is geworden waaraan de in het algemeenvoor het handelen van de overheid geldende eisen van behoorlijk bestuurworden gesteld? En staat er tegen een gratiebeslissing dan beroep bij eenrechter open? Van regeringszijde is geantwoord dat het gaat om het vastleggenvan de praktijk, waarmee zeker geen beperking wordt beoogd. Eris geen enkele sprake van een breuk in het beleid. De opgenomen grondenvormen het kader waarbinnen het regeringsbeleid inzake gratie kanworden getoetst. En een beroep op de civiele rechter tegen de gratiebeslissingis krachtens de Wet administratieve rechtspraak overheidsbeschikkingen44 niet mogelijk, omdat er in de gratieprocedure sprake is van eenrechterlijk advies voorafgaand aan het bestuurshandelen. 45Enkele andere afwijkingen ten opzichte van de Gratieregeling 1976zijn:– er is niet alleen gratie van straffen, maar ook van bepaalde strafrechtelijkemaatregelen mogelijk; 46– ook is gratie mogelijk van straffen die krachtens vonnis van een buitenlandserechter zijn opgelegd en waarvan de tenuitvoerlegging aan Nederlandis overgedragen; 47– door de grondwettelijke afschaffing van de doodstraf (artikel 114)keert artikel 20 van de regeling van 1976 niet meer terug en verdwijnenderhalve de actoren Bijzondere Rechtbank en Bijzonder Hoog Gerechtshof.48 Voor wat betreft de collectieve gratie kan nog worden opgemerkt datde mogelijkheid daartoe, ondanks handhaving van de zinsnede ‘tenzij,met Onze machtiging, Onze Minister anders bepaalt’, wordt geblokkeerddoor de in artikel 2 genoemde gronden voor (individuele) gratieverlening:‘wanneer er al aanleiding mocht worden gevonden in bepaalde omstandighedenof gebeurtenissen om aan bepaalde groepen van veroordeeldendispensatie te verlenen van de tenuitvoerlegging van aan hen opgelegdestraffen of straf gedeelten, dan is de bij wet te verlenen amnestie daarvoorhet aangewezen instrument’. 49Gratiewet en militaire strafrechtspraakTegelijk met de Gratiewet is ook de Rijkswet, houdende bepalingen inzakede behandeling van en de beschikking op verzoekschriften om gratievan straffen of maatregelen, opgelegd door instanties belast met de militairestrafrechtspraak, behandeld en goedgekeurd. 50 Rekening houdendmet de voorgestelde algehele herziening van de militaire strafrechtspraakheeft men ervoor gekozen de Gratiewet van overeenkomstige toepassingte verklaren op de behandeling en beschikking ten aanzien van door demilitaire rechter opgelegde straffen.Broncommentaren7.indb 187 27-02-2009 10:35:24