Bronnen voor gratieverlening tot 1987 P. Brood - Historici.nl

193 Bronnen voor gratieverleningwoning in Alkmaar. Van het arrest was Besteman in cassatie gegaan bij deHoge Raad, maar deze had haar verzoek verworpen. 70b. Het adviesHet advies van het Hoog Gerechtshof en na 1838 de Hoge Raad is hetmeest uitgebreide en informatieve document. Het bevat een samenvattingvan de casus, de gerechtelijke procedures, de overwegingen van hethof c.q. de raad en tenslotte het advies aan de koning. Regelmatig plaatstede minister van Justitie zijn advies als apostille (kantbeschikking) op hetadvies van hof c.q. raad en stuurde dit door naar de koning.In de zaak Okke Kluin was het advies van de presidenten en de procureur-generaalvan het Hoog Gerechtshof in ’s-Gravenhage gedateerd13 maart 1838 (zie afbeelding 2). Zij verklaren geen gronden te zien de opgelegdedoodstraf om te zetten in een andere straf. De diefstal is naar hunopvatting vooraf door de dader beraamd, zodat deze in direct verbandstond met de doodslag. Als apostille heeft de minister van Justitie, VanMaanen, op 28 maart 1838 zijn advies op dat van het Hoog Gerechtshofgeschreven. Ook hij concludeert dat het gratieverzoek van de hand moetworden gewezen.c. De gratiebeschikkingIn de periode tot 1856 kon de gratiebeschikking een volwaardig KoninklijkBesluit zijn, dat wil zeggen een zelfstandig document, maar ook eenvoudigeen kantbeschikking.In de zaak van Jannetje Besteman is het Koninklijk Besluit tot verleningvan gratie bewaard (zie afbeelding 3). De Hoge Raad had geconstateerddat de afwezigheid van nadeel of gevaar voor anderen, de geringheidof nietigheid der gevolgen en onzekerheid over de bedoelingen vanBesteman aanleiding waren Zijne Majesteit te adviseren de doodstraf omte zetten in een tuchthuisstraf voor twintig jaar. De minister van JustitieVan Maanen had zich bij dit advies van de Hoge Raad aangesloten.Maar in de zaak van Okke Kluin hadden Hoog Gerechtshof en ministervan Justitie geconcludeerd dat het gratieverzoek van de hand moestworden gewezen. De koning besloot aldus op 31 maart 1838. Op het rekestvan Kluin schreef de secretaris van het Kabinet van de Koning, J.W.van Stralen: ‘gewezen van de hand. ’s Hage, den 31en Maart 1838, No.J.W.S.’. 71 Procedure sinds 1856Voor de periode vanaf 1856 is de belangrijkste bron voor het vinden vangratiezaken het verbaalarchief van het ministerie van Justitie. 72 De ter zakedoende documenten zijn het verzoekschrift, de adviezen en het KoninklijkBesluit. Om deze te vinden zijn de indices en klappers onmisbaar.Een voorbeeld is de zaak van Arie Baars te Alphen aan den Rijn. WijBroncommentaren7.indb 193 27-02-2009 10:35:26