Bronnen voor gratieverlening tot 1987 P. Brood - Historici.nl

229 Bronnen voor gratieverlening– het archief van het Kabinet der Koningin is openbaar wanneer destukken 75 jaar of ouder zijn;– het archief van de minister van Justitie is openbaar, tenzij de stukkennog levende personen betreffen;– het archief van de Hoge Raad is openbaar, tenzij de stukken nog levendepersonen betreffen.Gerelateerde en toetsingsbronnenEen gratiebeschikking kwam tot stand na een uitgebreide procedure,waarbij verschillende instanties betrokken waren. Genoemd zijn al de ministervan Justitie, de Hoge Raad en zijn voorgangers, de betrokken rechtbankenen de gevangenissen. Aangezien de archieven van de meeste instellingenbewaard gebleven zijn, doet zich de plezierige bijkomstigheidvoor dat er in de meeste gevallen voldoende toetsingsbronnen aanwezigzijn. Het meest complete dossier bevindt zich (vanaf 1841) over het algemeenin het archief van het ministerie van Justitie. Het Koninklijk Besluitis altijd te vinden in het archief van de Staatssecretarie, later Kabinet desKonings/der Koningin.Voor het geval dat in deze archieven toch stukken ontbreken, danzijn de archieven van gerechtshoven, rechtbanken, officier van justitie ensoms zelfs van gevangenissen als gerelateerde bronnen te beschouwen.De regionale historische centra bewaren deze archieven (zie Bijlage A, pagina’s233-234). Ze bevatten meestal wel registers van inschrijving vanverzoeken om gratie bij hoven en rechtbanken, registers van adviezen,gegeven door hoven en rechtbanken op aan de Koning gerichte verzoekenom gratie, en ingekomen kennisgevingen van beschikkingen op verzoekenom gratie.De gratiedossiers bevatten meestal juridische stukken. Niettemin lietde verzoeker zijn rekest vergezeld gaan van getuigschriften van familieleden,plaatsgenoten of functionarissen (bijvoorbeeld een huisarts) omzijn argumenten kracht bij te zetten.Mogelijke gebruikswijzen van de bron in historisch onderzoekGratieverlening is de behandeling van een verzoek van een individu. Dearchiefvorming die daarvan het gevolg is, betreft dan ook dit individu.Voor wie onderzoek verricht naar deze persoon, bieden de beschikbarebronnen veel informatie. De bewaarde bronnen bieden evenwel ook demogelijkheid voor rechtshistorisch onderzoek. De toepassing van het gratierecht,de werking en ontwikkeling van het strafrecht, de verhoudingkoning-minister zijn maar enkele staatsrechtelijke aspecten waarover debronnen voor gratieverlening boeiende informatie bevatten. Het proefschriftvan Van Ruller, Genade voor recht. Gratieverlening aan ter dood ver-Broncommentaren7.indb 229 27-02-2009 10:35:40