Bronnen voor gratieverlening tot 1987 P. Brood - Historici.nl

191 Bronnen voor gratieverleningindien hij van mening is dat het niet voor inwilliging in aanmerking komt.Tot 1976 gebeurde dit op basis van het KB van 21 oktober 1856, daarnakrachtens de Gratieregeling 1976. In andere gevallen 67 zendt de ministerhet verzoekschrift, inclusief verslag en advies, naar de Koning, met eenvoordracht omtrent het te nemen besluit (‘rapport aan de Koningin’). Danvalt de beslissing: een gratie-KB of een afwijzing. Deze laatste fase speeltzich af binnen de Kroon, waarvoor nog steeds geldt dat ‘gratie binnenskamerszich voltrekt’ en ‘wanneer de beslissing is gevallen, buitenskamerszal worden beoordeeld’. 68 Het besluit komt derhalve als Kroonbeslissingnaar buiten. Er kan krachtens artikel 1.6 van de Algemene wet bestuursrechtgeen bezwaar of beroep worden aangetekend tegen een afwijzendegratiebeslissing.Dit grondpatroon wordt op verschillende manieren ingevuld. Zo iseen belangrijke bestaansgrond van de gratieregelgeving steeds de aanwijzingvan welk gerecht (civiel, militair) in geval van welke sancties (bijvoorbeeldde doodstraf) advies aan de Kroon moet uitbrengen. Daarbijheeft de minister van Justitie ook altijd de vrijheid om, indien noodzakelijkgeacht, extra advies in te winnen, ofwel bij een andere minister, ofwelbij een (ander) gerecht.Een andere variant is gelegen in de start van de procedure. Het hoeftnamelijk niet altijd de veroordeelde te zijn die een gratieverzoek indient.Het is ook mogelijk dat een gratieverzoek door de minister wordt geïnitieerd,dus zonder verzoek van de betrokkenen.Vonnissen worden in dat geval ‘ambtshalve op gratie bekeken’ ener worden ‘ambtshalve’ gratieadviezen uitgebracht door de rechter. Deambtshalve gratiebehandeling kan betrekking hebben zowel op individuenals op groepen veroordeelden (algemene of collectieve gratie).Procedure vóór 1856De procedures bij de afhandeling van verzoeken om gratie waren tot1838 (het moment van inwerkingtreding van een nieuwe rechterlijke organisatie)als volgt:– men stuurt een rekest (verzoekschrift) om gratie of remissie (vermindering)van straf naar de koning;– de koning stuurt het rekest door naar de minister van Justitie (tot1815 naar de Eerste President van het Hoog Gerechtshof);– de minister stuurt het rekest voor consideratie en advies naar hetHoog Gerechtshof;– de kamerpresidenten van het Hoog Gerechtshof maken rapport;– het Hoog Gerechtshof stuurt het rekest voor ‘berigt en consideratie’naar de procureur-generaal van het veroordelende Hof;– het Hoog Gerechtshof, in de praktijk de Commissie van Gratie bestaandeuit kamerpresidenten en procureur-generaal, stelt een advies open zendt dit naar de minister van Justitie;Broncommentaren7.indb 191 27-02-2009 10:35:25