Rondom bestand van 1994 11-3 dd 2-12-08 - Atlantis

Een handvol foto'sC. LinaVan Gerrit Bakker uit Hoogeveen kregen we een bijdrage voor ons blad. Het iseen aanvulling op het artikel van zijn klasgenoot Jan Dijkhuis uit Pulheim, die zijnweg naar school beschreef. De vraag naar een verhaal over de stadspompenvan Hardenberg is niet meer te realiseren voor dit nummer. Wel hebben we ookbij zijn stukje een aantal foto's opgezocht die daarbij passen. Op de eerste fotozien we de pomp bij de hervormde kerk, waar Frits van Bol 's zondags waterhaalde. Het water van deze pomp moet van goede kwaliteit ge-weest zijn. Zestaat op het hoogste punt van Hardenberg op een zandheuvel. Daarbij komt datin de kerk en ook in de oude Middeleeuwse kerk die op dezelfde plaats stond,nooit begraven werd, zoals dat in veel plaatsen gebruikelijk was. Vooralwelgestelden maakten daar gebruik van. De graven van de rijken werdenafgedekt met zware grafstenen, soms prachtig versierd. Het gevolg van deze gewoontewas dat men een vreemde geur in menige kerk kon bespeuren die opsteeguit de zerken. Men sprak daarom van 'Rijke stinkerds'. In Hardenberg begroefmen de doden op de begraafplaats aan de Stationsstraat. Oorspronkelijkstond daar een stenen kerkje dat ongeveer in het jaar 750 gebouwd werd vanrode steen. Het kerkhof van dit kerkje is de eeuwen door de begraafplaats vanHardenberg gebleven. Helaas werd het bedehuis, dat volgens Picardt bijzondermooi was, in 1653 afgebroken. De stenen werden gebruikt voor de bouw van eenschool. Waarom deze uitweiding? We weten hierdoor dat er geen bodemverontreinigingplaats vond in de nabijheid van de pomp, door het ontbreken van gravenin de kerk. Dit laatste geldt natuurlijk ook wel voor de andere pompen maar dezestonden op een geringere waterfilterende zandlaag. Frits ging niet naar de pompop de hoek van de Doelendwarsstraat en de Achterstraat. We zien op de foto hetpakhuis van Bruins. Na de afbraak van het pakhuis werd daar 'De Schakel" gebouwd.Op de achtergrond zien we de Höftekerk. Hij ging ook voorbij aan depomp tegen de oude school en dook het donkere smalle steegje in naar deGanzestraat.De vierde foto toont ons de pomp bij het samenkomen van Voorstraat enFortuinstraat. Zoals u ziet bestond toen het café-restaurant Leering nog niet.Later vestigde zich Nijhoving daar. Diens restaurant verdween om plaats te makenvoor de Hema. Aan het Oosteinde bij het Lokaal voor Christelijke Belangenstond ook een pomp. We vinden die nog voor de winkel van Blokker aan hetOosteinde. De pompen voorzagen Hardenberg van water voordat er een regulierewaterleiding in de stad werd aangelegd. Bij de pomp ontmoette men elkaar enhoorde men allerlei nieuwtjes en schandaaltjes. Een andere nieuwsbron was dekoster. Bij het uitgaan van de kerk deed hij mededelingen aan het kerkvolk datsoms ver vanuit de omtrek kwam. In Heemse klom hij dan op een grote steen, dievolgens overlevering een heidense offersteen was. Maar ook de molen was eenplaats waar men allerlei nieuws kon horen, als men moest wachten, want wie heteerst kwam werd het eerst geholpen. Men sprak zelfs van 'Molenmeer'. Meerheeft hier de betekenis van mare, hetgeen tijding of bericht betekent. We sprekennog wel van een blijde mare. De schout van Hardenberg zegt in een van zijn stukkenuit 1560 dat iets 'straatnieuws en molenmeer' is om aan te geven dat iedereenop de hoogte kan zijn van een bepaalde zaak.179