De Natuur als Leerschool

Natuur voor kinderen1Kees BothHet thema ‘kind - natuur’ staat weer sterk in de belangstelling. Twee invalshoeken zijn daarbijaan de orde: de zorg over de vervreemding van kinderen van de natuur en de herontdekkingin recent onderzoek van de betekenis van natuur voor de ontwikkeling van kinderen.We beginnen met het laatste - de positieve invalshoek dus. Daarbij wordt ook de rol van natuurbij de zorgverbreding in het basisonderwijs kort besproken.Maar om te beginnen twee praktijkbeelden - met - reflectie.Red het bosIn een stadswijk wil de gemeente enkeleverwilderde stukjes plantsoen ‘opschonen’.Er wordt een enquête gehouden onder devolwassen buurtbewoners en de overgrotemeerderheid is het met het plan eens.Er is ook een stukje bij met wat hogerebomen, met een dichte ondergroei aanstruiken. Kinderen klimmen graag in debomen en hebben in de struiken een hutgebouwd. Ze hebben het over ‘hun bos’.De gemeente vindt dat zij ook op het speelterreinmet speeltoestellen kunnen spelen.De kinderen horen van de plannen om hunbos op te ruimen en starten onder leidingvan de 12-jarige Erica de actie ‘Bos moetblijven’, met een brief aan de gemeenteraaden een demonstratie met actiebordenin de buurt, waarbij zij tevens laten weten:‘aan ons is niets gevraagd’. Het resultaatis dat ook zij worden gehoord en dat inoverleg met hen en met andere buurtbewonersbesloten wordt dat hun bos magblijven.Als je kinderen de keus laat - zo is uit onderzoekgebleken - tussen een aangelegdespeeltuin met speeltoestellen en een‘wild landje’ zoals het genoemde bosje,dan kiezen ze in overgrote meerderheid hetlaatste. De vraag is dan wat kinderen inhet eerste missen en in het laatste vinden.Groen ontspantPeter heeft grote concentratieproblemenen is extreem beweeglijk. Door dat allesheeft hij grote leerproblemen en eenmoeilijke relatie met andere kinderen.De diagnose ‘ADHD‘ ligt voor de hand.Zijn juf zoekt naar een goede plek voor ditkind in het lokaal en naar mogelijkhedenom hem te helpen goed met zijn gedrag omte gaan en zijn mogelijkheden tot leren teverruimen. Zij ontdekt dan dat er situatieszijn waarin het kind zich minder hectischgedraagt, n.l. als zij naar buiten gaan,naar een graslandje in de buurt, met veelbloemen. Daar spelen de kinderen, verstoppenzich graag in het hoge gras, plukkenbloemen en maken er mooie dingenvan, enzovoort. Zij krijgen daar ook opdrachtenom dingen te zoeken en te observeren.Daar, in het groen, is Peter veel5