De Natuur als Leerschool

‘enge mannen’, trekken de media sterk aande kinderen om binnen te blijven, is de tijddat kinderen niet op school zijn ingevulddoor voor hen georganiseerde activiteitenen hebben we een probleem met de namen‘bewegingsarmoede’ en ‘obesitas’.Bovendien verdwijnt de nog aanwezigespeelnatuur op een dramatische wijze uitde leefomgeving van de kinderen doorde strijd om de schaarse ruimte in stedenen dorpen. Deze veranderingen dragen erook aan bij dat kinderen van nu, vergelekenmet die van twintig jaar geleden, minderbinding hebben met natuur en er vaker dantoen angst voor hebben (Van den Boorn,2007). Kinderen zijn vervreemd van denatuur. Daardoor wordt het draagvlakonder (toekomstige) burgers voor hetbeschermen van de natuur sterk verzwakt.Verschillende antwoorden op uitdagingIn deze ‘Zorg primair’ worden verschillendeantwoorden op genoemde vervreemdinggegeven. Allereerst het werken en leren opde boerderij, een in veel opzichten krachtigeleeromgeving, juist omdat kinderenkennismaken met serieus werken in enmet natuur. Zij ervaren ook weer waar hetdagelijks voedsel vandaan komt, namelijkvan het land. En vooral ook kinderen dieextra en bijzondere zorg behoeven, kunnendaar nieuwe mogelijkheden van zichzelfontdekken en laten zien. Dieren oordelenniet en hebben objectief zorg en aandachtnodig. ‘Dat paard begrijpt me’, zo ervoereen emotioneel gehandicapt kind. Verderandere vormen van intensieve en speelsenatuurbeleving, zoals ‘Het bewaarde land’en het inrichten van de buitenruimte vanscholen als leer- en speelplaats, tuinierenmet kinderen. Het is minstens zo belangrijkde natuur naar de kinderen te brengen alsde kinderen naar de natuur.En tenslotte ‘omgevingsonderwijs’, deopening van scholen naar de samenlevingtoe- het gaat om ‘leren in de echte wereld’.Orthopedagoog Wim ter Horst schreef:Dialoog, ook met wat wij ‘Natuur’ noemen,is wezenlijk voor mens-zijn. ‘Want als demens het contact met deze natuur kwijtraakt, raakt hij los van de grondslagen vanzijn eigen bestaan’. Dit themanummer wileen bijdrage leveren om dat te voor-komen.Meer informatie opwww.springzaad.nl/literatuurDrs. Kees Both is onderwijspedagoog en o.a.verbonden met het netwerk Springzaad vanStichting Oase. Contact: both0207@planet.nlLiteratuur- Boorn, C. v.d. (2007),Te vinden op www.nationaleuitdaging.nl- Both, K. (2004-2007),Te vinden op www.springzaad.nl- Leufgen, W./ M. van Lier (2007), Vrij spel voornatuur en kinderen. Utrecht: Jan van Arkel- Gezondheidsraad/ RMNO (2004), Natuur engezondheid. Op www.gr.nl/adviezen/2004- Louv, R. (2007), Zie www.hetlaatstekindinhetbos.nl- Verboom, J./ S. de Vries (red.) (2006),Te vinden op www.nationaleuitdaging.nl7