Meijerink verbeeld, en nu in actie - Beleid taal en rekenen vo
Meijerink verbeeld, en nu in actie - Beleid taal en rekenen vo
Meijerink verbeeld, en nu in actie - Beleid taal en rekenen vo
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>Activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> ideeën bij de postersrefer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>Kees HooglandMart<strong>in</strong> van ReeuwijkSuzanne SjoersMadele<strong>in</strong>e Vlieg<strong>en</strong>thartRachel van VugtPeter van Wijk
ColofonTitel<strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>Activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong> ideeën bij de posters refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>Auteurs Kees Hoogland, Mart<strong>in</strong> van Reeuwijk, Suzanne Sjoers,Madele<strong>in</strong>e Vlieg<strong>en</strong>thart, Rachel van Vugt, Peter van WijkVormgev<strong>in</strong>g APS, Market<strong>in</strong>g & CommunicatieDrukDrukkerij T<strong>en</strong> Br<strong>in</strong>k, MeppelPrijs e 10,-Bestel<strong>nu</strong>mmer 962.015Bestell<strong>en</strong> Deze brochure is te bestell<strong>en</strong> bij BDC Meppel,tel.: 0522 - 237555. Bestell<strong>en</strong> kan ook via www.aps.nl.Copyright APS, Utrecht, 2010
InhoudWerk<strong>en</strong> met de posters refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong> 51 De posters als oriëntatie op de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus 72 De posters om collega's te <strong>in</strong>former<strong>en</strong> 93 Zelf posters <strong>in</strong>vull<strong>en</strong> met eig<strong>en</strong> <strong>vo</strong>orbeeld<strong>en</strong> 114 (Eig<strong>en</strong>) posters <strong>in</strong> de hele school 135 Bek<strong>en</strong>d word<strong>en</strong> met het 'drieslagmodel rek<strong>en</strong><strong>en</strong>' 146 Uitwissel<strong>in</strong>g <strong>en</strong> afstemm<strong>in</strong>g tuss<strong>en</strong> schooltyp<strong>en</strong> 157 Uitdag<strong>en</strong> tot streefniveau 168 Vastlegg<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>prestaties 179 Rek<strong>en</strong>beleid ontwikkel<strong>en</strong> met de posters 18<strong>in</strong>houd3
Werk<strong>en</strong> met de postersrefer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>Dit boekje hoort bij de rek<strong>en</strong>posters, die door APS zijn ontworp<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgegev<strong>en</strong>.Het gaat om drie posters die hor<strong>en</strong> bij de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>1F, 2F <strong>en</strong> 3F, zoals die wettelijk zijn vastgelegd <strong>in</strong> het refer<strong>en</strong>tiekader Taal <strong>en</strong>Rek<strong>en</strong><strong>en</strong>. De aanzet daartoe is gegev<strong>en</strong> door de commissie <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>in</strong> hetrapport Over de drempels met <strong>taal</strong> <strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.De posters zijn e<strong>en</strong> visuele weergave van de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.De <strong>in</strong>houdelijke beschrijv<strong>in</strong>g<strong>en</strong> zijn ontle<strong>en</strong>d aan het orig<strong>in</strong>ele docum<strong>en</strong>tRefer<strong>en</strong>tiekader Taal <strong>en</strong> Rek<strong>en</strong><strong>en</strong>, dat te v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> is op de websitewww.<strong>taal</strong><strong>en</strong>rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.nl.De <strong>vo</strong>lledigheid van de tekst<strong>en</strong> op de posters wordt niet gegarandeerd. Sommigevan de oorspronkelijke tekst<strong>en</strong> zijn vervang<strong>en</strong> door (<strong>vo</strong>or)beeld<strong>en</strong> ofzijn verkort met symbol<strong>en</strong>. Raadpleeg <strong>vo</strong>or de oorspronkelijke tekst<strong>en</strong> hetorig<strong>in</strong>ele docum<strong>en</strong>t.Van de drie posters zijn twee variant<strong>en</strong> beschikbaar: e<strong>en</strong> versie met alle<strong>en</strong> de<strong>in</strong>houdelijke beschrijv<strong>in</strong>g<strong>en</strong> uit het rapport <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong>, <strong>en</strong> e<strong>en</strong> versie waarbijde <strong>in</strong>houdelijke beschrijv<strong>in</strong>g<strong>en</strong> zijn <strong>vo</strong>orzi<strong>en</strong> van beeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>vo</strong>orbeeld<strong>en</strong>.De <strong>vo</strong>orbeeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> de <strong>vo</strong>rmgev<strong>in</strong>g van deze posters zijn ontworp<strong>en</strong> door deAPS-expertgroep Rek<strong>en</strong><strong>en</strong>-wiskunde-gecijferdheid.De posters zijn e<strong>en</strong> concretiser<strong>in</strong>g van de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>, <strong>en</strong>bedoeld om te gebruik<strong>en</strong> door iedere<strong>en</strong> die zich meer wil verdiep<strong>en</strong> <strong>in</strong> de<strong>in</strong>houd van het refer<strong>en</strong>tiekader rek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Ze kunn<strong>en</strong> zo bijdrag<strong>en</strong> aan hetrealiser<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> grotere bek<strong>en</strong>dheid <strong>en</strong> e<strong>en</strong> beter begrip van de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus.De refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus krijg<strong>en</strong> met de posters e<strong>en</strong> beeld<strong>en</strong>de <strong>en</strong>betek<strong>en</strong>is<strong>vo</strong>lle <strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g.In dit boekje pres<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> we ideeën, suggesties <strong>en</strong> werk<strong>vo</strong>rm<strong>en</strong> <strong>vo</strong>or hetgebruik van de posters. Deze ideeën kom<strong>en</strong> <strong>vo</strong>ort uit ervar<strong>in</strong>g<strong>en</strong> die de APSrek<strong>en</strong>groepmet de posters op schol<strong>en</strong> <strong>en</strong> met leerkracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeftopgedaan. De posters <strong>en</strong> het boekje kunn<strong>en</strong> gebruikt word<strong>en</strong> <strong>in</strong> po, <strong>vo</strong> <strong>en</strong>mbo. U kunt de activiteit<strong>en</strong> zelf uit<strong>vo</strong>er<strong>en</strong>, maar uiteraard kunt u ook sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong> met de posters refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>5
met ons aan het werk om rek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> (stevige) plek b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> uw school tegev<strong>en</strong>, bij<strong>vo</strong>orbeeld door rek<strong>en</strong>beleid te ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>vo</strong>rm te gev<strong>en</strong>.Voor meer <strong>in</strong>formatie kunt u contact opnem<strong>en</strong> met de auteurs, door e<strong>en</strong>e-mail te stur<strong>en</strong> naar: rek<strong>en</strong><strong>en</strong>@aps.nl. Zo kunt u ook de posters bestell<strong>en</strong>.Veel succes <strong>en</strong> plezier met de rek<strong>en</strong>posters, <strong>en</strong> laat ons uw ervar<strong>in</strong>g<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>.Kees HooglandMart<strong>in</strong> van ReeuwijkSuzanne SjoersMadele<strong>in</strong>e Vlieg<strong>en</strong>thartRachel van VugtPeter van WijkNajaar 20106 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
1 De posters als oriëntatieop de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveausDoelK<strong>en</strong>nismak<strong>en</strong> met de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.Om k<strong>en</strong>nis te mak<strong>en</strong> met de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus rek<strong>en</strong><strong>en</strong> kunt u het rapportvan de commissie <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> download<strong>en</strong> (www.<strong>taal</strong><strong>en</strong>rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.nl) <strong>en</strong>bestuder<strong>en</strong>. Dat valt niet mee, want het gaat om veel tekst <strong>in</strong> kle<strong>in</strong>e lettertjes.U kunt ook de posters erbij nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> de structuur, opbouw <strong>en</strong><strong>in</strong>houd van de posters e<strong>en</strong>s goed op u lat<strong>en</strong> <strong>in</strong>werk<strong>en</strong>. Zo krijgt u ook zichtop de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus. Hoe zitt<strong>en</strong> de posters <strong>in</strong> elkaar?• Er zijn drie posters - 1F, 2F, 3F - <strong>vo</strong>or drie niveaus:1F beschrijft het basisniveau e<strong>in</strong>d basisschool; 2F is het basisniveaue<strong>in</strong>d vmbo of e<strong>in</strong>d onderbouw ha<strong>vo</strong>/vwo; 3F beschrijft het basisniveaue<strong>in</strong>d mbo <strong>en</strong> e<strong>in</strong>d ha<strong>vo</strong>.• Elke poster heeft vier dome<strong>in</strong><strong>en</strong>, <strong>vo</strong>rmgegev<strong>en</strong> <strong>in</strong> vier kwadrant<strong>en</strong>:getall<strong>en</strong>, verhoud<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, met<strong>en</strong> <strong>en</strong> meetkunde, verband<strong>en</strong>.• Elk dome<strong>in</strong> is <strong>in</strong> drie gebied<strong>en</strong> <strong>in</strong>gedeeld: op de hoek<strong>en</strong> staat het ‘wet<strong>en</strong>waarom’, <strong>in</strong> de ellips<strong>vo</strong>rmige band gaat het om ‘paraat hebb<strong>en</strong>’ <strong>en</strong> hetmidd<strong>en</strong>deel gaat om ‘functioneel gebruik<strong>en</strong>’.• 1F <strong>vo</strong>rmt e<strong>en</strong> basis <strong>vo</strong>or 2F, <strong>en</strong> 2F <strong>vo</strong>rmt e<strong>en</strong> basis <strong>vo</strong>or 3F.• De <strong>in</strong>houdelijke beschrijv<strong>in</strong>g<strong>en</strong> zijn soms heel concreet (met name bij‘paraat hebb<strong>en</strong>’) <strong>en</strong> soms algem<strong>en</strong>er van aard (bij ‘functioneel gebruik<strong>en</strong>’).• Voorbeeld<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> soms meer dan de <strong>in</strong>houdelijke beschrijv<strong>in</strong>g.Werk<strong>vo</strong>rm<strong>en</strong>Neem de posters erbij <strong>en</strong> bestudeer ze aan de hand van het lijstje punt<strong>en</strong> hierbov<strong>en</strong>.Stel jezelf of elkaar vrag<strong>en</strong> om beter begrip van de posters te krijg<strong>en</strong>.Mogelijke vrag<strong>en</strong> om te stell<strong>en</strong> bij het bestuder<strong>en</strong> van de posters:• Voordat je met de posters beg<strong>in</strong>t: wat zijn je eig<strong>en</strong> beeld<strong>en</strong> bij rek<strong>en</strong><strong>en</strong>?• Bij welk doel hoort welk (<strong>vo</strong>or)beeld? Waarom?• Wat zijn overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> <strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de drie niveaus (tuss<strong>en</strong> dedrie posters)?1 de posters als oriëntatie op de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus7
Het bestuder<strong>en</strong> van de posters kun je <strong>in</strong>dividueel do<strong>en</strong>, maar met elkaar – <strong>in</strong>e<strong>en</strong> duo of groepje – kan het ook zeer z<strong>in</strong>nig zijn, omdat je er met elkaarover kunt sprek<strong>en</strong>.• Plak <strong>in</strong> het midd<strong>en</strong> van de posters 1F, 2F <strong>en</strong> 3F af. Hang de posters op, <strong>en</strong>kies welke poster <strong>vo</strong>or welk niveau is. Gebruik verschill<strong>en</strong>de argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.8 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
2 De posters om collega’s te <strong>in</strong>former<strong>en</strong>DoelCollega’s b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> de school (kort <strong>en</strong> snel) <strong>in</strong>former<strong>en</strong> over refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus.Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>in</strong> het <strong>vo</strong> is niet alle<strong>en</strong> iets van de wiskundedoc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> of van deled<strong>en</strong> van de rek<strong>en</strong>werkgroep. Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> gaat iedere<strong>en</strong> op school aan. De posterszijn goed te gebruik<strong>en</strong> om collega’s van (andere) vakk<strong>en</strong> die niet directmet rek<strong>en</strong><strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> te <strong>in</strong>former<strong>en</strong> over de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus <strong>en</strong> zerek<strong>en</strong>bewust te lat<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.Dat kan bij<strong>vo</strong>orbeeld tijd<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> studiedag of <strong>in</strong> e<strong>en</strong> (pl<strong>en</strong>aire) vergader<strong>in</strong>g.Mogelijke onderwerp<strong>en</strong> <strong>en</strong> tips <strong>vo</strong>or e<strong>en</strong> <strong>in</strong>troductie van de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus:• Houd de posters zichtbaar bij de hand, maak er ev<strong>en</strong>tueel e<strong>en</strong> PowerPo<strong>in</strong>tpres<strong>en</strong>tatievan <strong>en</strong> hang de posters op.• Vertel dat rek<strong>en</strong><strong>en</strong> iets van iedere<strong>en</strong> is <strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> van de wiskundedoc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>;<strong>in</strong> alle vakk<strong>en</strong> wordt met bij<strong>vo</strong>orbeeld proc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> gerek<strong>en</strong>d: bijaardrijkskunde, techniek, economie, verzorg<strong>in</strong>g, biologie, wiskunde, …• We hebb<strong>en</strong> er allemaal baat bij als leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> goed kunn<strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.• Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> is begrip (wet<strong>en</strong> waarom), basisvaardighed<strong>en</strong> (paraat hebb<strong>en</strong>)<strong>en</strong> je kunn<strong>en</strong> redd<strong>en</strong> <strong>in</strong> opleid<strong>in</strong>g, beroep <strong>en</strong> wereld om je he<strong>en</strong> (functioneelgebruik).• Het gaat om basisdoel<strong>en</strong> (m<strong>in</strong>imumdoel<strong>en</strong>) op drie niveaus: 1F (e<strong>in</strong>dbasisonderwijs); 2F (e<strong>in</strong>d vmbo, e<strong>in</strong>d onderbouw ha<strong>vo</strong>-vwo); 3F (e<strong>in</strong>dmbo, e<strong>in</strong>d ha<strong>vo</strong>).• Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> is e<strong>en</strong> drieslag: (1) aanler<strong>en</strong>, (2) oef<strong>en</strong><strong>en</strong>, (3) gebruik<strong>en</strong> <strong>en</strong> toepass<strong>en</strong>(zie verderop <strong>in</strong> dit boekje <strong>vo</strong>or meer over deze drieslag).• De posters help<strong>en</strong> om rek<strong>en</strong>k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> -vaardighed<strong>en</strong> <strong>in</strong> beeld te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> als kapstok (hoe zat het ook al weer?) gebruikt word<strong>en</strong>.• Daag collega’s uit relaties tuss<strong>en</strong> de rek<strong>en</strong>niveaus <strong>en</strong> hun vak te zoek<strong>en</strong>.Werk<strong>vo</strong>rmProbeer <strong>in</strong> maximaal ti<strong>en</strong> mi<strong>nu</strong>t<strong>en</strong> zo concreet mogelijk te vertell<strong>en</strong> wat deposters zijn; waarom, waar ze over gaan <strong>en</strong> hoe ze te gebruik<strong>en</strong> zijn. Maak decollega’s nieuwsgierig <strong>en</strong> <strong>en</strong>thousiast, zodat ze na de ti<strong>en</strong> mi<strong>nu</strong>t<strong>en</strong> allemaalde posters will<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> <strong>vo</strong>or <strong>in</strong> hun lokaal.2 de posters om collega's te <strong>in</strong>former<strong>en</strong>9
• Gebruik hier<strong>vo</strong>or de tips <strong>en</strong> onderwerp<strong>en</strong> uit bov<strong>en</strong>staand lijstje.• Pas de pres<strong>en</strong>tatie aan de doelgroep aan. Leerkracht<strong>en</strong> uit het basisonderwijs,collega’s uit dezelfde vaksectie, collega’s van je eig<strong>en</strong> locatieof school, collega’s van de ver<strong>vo</strong>lgopleid<strong>in</strong>g; elke groep vraagt om e<strong>en</strong>andere b<strong>en</strong>ader<strong>in</strong>g.• Vraag de toehoorders naar de relatie tuss<strong>en</strong> hun vak <strong>en</strong> deze posters.Wat zi<strong>en</strong> ze <strong>vo</strong>or mogelijkhed<strong>en</strong>?10 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
• Je kunt de school zelf als context <strong>en</strong> omgev<strong>in</strong>g gebruik<strong>en</strong> <strong>vo</strong>or het verzamel<strong>en</strong>van (<strong>vo</strong>or)beeld<strong>en</strong>.• D<strong>en</strong>k <strong>vo</strong>oral aan <strong>vo</strong>orbeeld<strong>en</strong> uit andere vakk<strong>en</strong> rond rek<strong>en</strong><strong>en</strong>. Waar plaatsje die op deze posters?12 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
4 (Eig<strong>en</strong>) posters <strong>in</strong> de hele schoolDoelRek<strong>en</strong><strong>en</strong> zichtbaar mak<strong>en</strong> <strong>in</strong> de hele school.Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> is iets van de hele school. Proc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bij economie zijn dezelfdeproc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als die bij wiskunde, verzorg<strong>in</strong>g, techniek of Albert Heijn. Voorleerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> is dat echter lang niet altijd zo duidelijk <strong>en</strong> <strong>vo</strong>or collega’s ookniet altijd.Om zichtbaar te mak<strong>en</strong> dat rek<strong>en</strong><strong>en</strong> overal <strong>in</strong> zit <strong>en</strong> dat het om hetzelfderek<strong>en</strong><strong>en</strong> gaat, ook al is de context soms heel verschill<strong>en</strong>d, kan het help<strong>en</strong> omde posters op (veel) verschill<strong>en</strong>de plaats<strong>en</strong> <strong>in</strong> de school op te hang<strong>en</strong>. Leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong><strong>en</strong> doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> de posters dan vaak teg<strong>en</strong> <strong>en</strong> beg<strong>in</strong>n<strong>en</strong> steedsmeer te zi<strong>en</strong> dat rek<strong>en</strong><strong>en</strong> overal is.Werk<strong>vo</strong>rm<strong>en</strong>• Bestel veel posters <strong>en</strong> hang ze <strong>in</strong> de hele school op. Vooral op zichtbareplekk<strong>en</strong>, maar zeker niet alle<strong>en</strong> <strong>in</strong> de wiskundegang of de exactvleugel.• Gebruik de posters ook <strong>in</strong> de schoolkrant, op de website <strong>en</strong> <strong>in</strong> anderecommunicatiemiddel<strong>en</strong> b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong> de school.Variant<strong>en</strong> hierop om rek<strong>en</strong><strong>en</strong> nog zichtbaarder te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> nog meer eig<strong>en</strong>aarschapte krijg<strong>en</strong> zijn bij<strong>vo</strong>orbeeld:• E<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> schoolversie van de poster mak<strong>en</strong>, <strong>en</strong> die per vak met eig<strong>en</strong>(<strong>vo</strong>or)beeld<strong>en</strong> <strong>in</strong>kleur<strong>en</strong>.• Elk vak zijn eig<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>refer<strong>en</strong>tieposters lat<strong>en</strong> ontwerp<strong>en</strong>.4 (eig<strong>en</strong>) posters <strong>in</strong> de hele school13
5 Bek<strong>en</strong>d word<strong>en</strong> met het‘drieslagmodel rek<strong>en</strong><strong>en</strong>’DoelRek<strong>en</strong><strong>en</strong> zi<strong>en</strong> <strong>in</strong> e<strong>en</strong> breder kader dan ‘somm<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>’.Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> is niet e<strong>en</strong> vaardigheid die je alle<strong>en</strong> gebruikt bij de rek<strong>en</strong>- of wiskundeless<strong>en</strong>.Alle doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op school zijn met elkaar verantwoordelijk <strong>vo</strong>orhet rek<strong>en</strong>niveau van de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>.Bij het <strong>vo</strong>rmgev<strong>en</strong> van het rek<strong>en</strong>onderwijs kan gebruikgemaakt word<strong>en</strong> vanonderstaand drieslagmodel.Het drieslagmodel <strong>vo</strong>or rek<strong>en</strong><strong>en</strong>k<strong>en</strong>t drie <strong>in</strong>valshoek<strong>en</strong>:• Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>in</strong> de praktijk;Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>in</strong> depraktijkgebruik<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>vaardighed<strong>en</strong><strong>in</strong> andere vakk<strong>en</strong>(dan wiskunde), <strong>in</strong> beroepsvakk<strong>en</strong><strong>en</strong>/of <strong>in</strong> project<strong>en</strong><strong>en</strong> thema’s.• Rijk rek<strong>en</strong>aanbod; aanler<strong>en</strong>van rek<strong>en</strong>k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> -vaardighed<strong>en</strong><strong>in</strong> de les met e<strong>en</strong>Rijkrek<strong>en</strong>aanbodIndividueleoef<strong>en</strong><strong>in</strong>gdoc<strong>en</strong>t die ook met de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>in</strong> gesprek gaat over het rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.• Individuele oef<strong>en</strong><strong>in</strong>g; oef<strong>en</strong><strong>en</strong> op papier, met de computer of <strong>in</strong>dividueleondersteun<strong>in</strong>g.Werk<strong>vo</strong>rmDe posters kunn<strong>en</strong> <strong>in</strong>gezet word<strong>en</strong> om de drieslag rek<strong>en</strong><strong>en</strong> concreet <strong>vo</strong>rm tegev<strong>en</strong>:• Neem de posters als uitgangspunt <strong>en</strong> bekijk met elkaar wat leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> nogmoet<strong>en</strong> ler<strong>en</strong> <strong>en</strong> wat de beste manier is om dat te ler<strong>en</strong>.• Stel vast wat aangeleerd moet word<strong>en</strong> <strong>in</strong> aparte rek<strong>en</strong>less<strong>en</strong>, <strong>en</strong> welkeonderwerp<strong>en</strong> of vaardighed<strong>en</strong> zich <strong>vo</strong>oral l<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>vo</strong>or oef<strong>en</strong><strong>en</strong>.• Wat kan <strong>in</strong> andere vakk<strong>en</strong> gedaan word<strong>en</strong>, wat kunn<strong>en</strong> andere vakk<strong>en</strong> bijdrag<strong>en</strong>aan begrip, gebruik <strong>en</strong> oef<strong>en</strong><strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong>- vaardighed<strong>en</strong>?14 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
6 Uitwissel<strong>in</strong>g <strong>en</strong> afstemm<strong>in</strong>g tuss<strong>en</strong>schooltyp<strong>en</strong>DoelAansluit<strong>in</strong>g versoepel<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> schooltyp<strong>en</strong>: po-<strong>vo</strong>, vmbo tl-ha<strong>vo</strong>/hbo, <strong>vo</strong>-mbo.Refer<strong>en</strong>tiekadere<strong>in</strong>dbasisonderwijse<strong>in</strong>d vmbo bb/kbmbo 1/21Fe<strong>in</strong>dvmbo gl/tl2Fe<strong>in</strong>d ha<strong>vo</strong>mbo-43Fe<strong>in</strong>d vwoAlgeme<strong>en</strong> maatschappelijk niveauhbo vwoDrempelsJe kunt de posters gebruik<strong>en</strong> om het gesprek aan te gaan over wat er op het<strong>en</strong>e schooltype aan rek<strong>en</strong><strong>en</strong> wordt gedaan <strong>in</strong> vergelijk<strong>in</strong>g met wat er op hetandere schooltype (het (ver<strong>vo</strong>lg)onderwijs) aan de orde komt.Doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van verschill<strong>en</strong>de schol<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel hun eig<strong>en</strong> lesmethodemee om het gesprek concreter te mak<strong>en</strong>.Werk<strong>vo</strong>rmDe <strong>vo</strong>lg<strong>en</strong>de activiteit<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> heel goed gedaan word<strong>en</strong> <strong>in</strong> e<strong>en</strong> groepdoc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van verschill<strong>en</strong>de schooltyp<strong>en</strong>:• Verzamel opgav<strong>en</strong> uit methodes van beide opleid<strong>in</strong>g<strong>en</strong>/schol<strong>en</strong> <strong>en</strong> plaatsdie bij de posters.• Verzamel opgav<strong>en</strong> uit exam<strong>en</strong>s/e<strong>in</strong>dtoets<strong>en</strong> van de <strong>vo</strong>oropleid<strong>in</strong>g <strong>en</strong>plaats die op de posters. Hoe sluit<strong>en</strong> die aan bij <strong>in</strong>staptoets<strong>en</strong>?• Gebruik de posters om te vertell<strong>en</strong> wat er gebeurd is <strong>in</strong> de <strong>vo</strong>oropleid<strong>in</strong>g.• Gebruik de posters om aan te gev<strong>en</strong> wat jij verwachtte dat e<strong>en</strong> leerl<strong>in</strong>g,kom<strong>en</strong>de uit de <strong>vo</strong>oropleid<strong>in</strong>g, zou moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>, k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> wet<strong>en</strong>.• Gebruik de posters om afsprak<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> hoe je de overgang po-<strong>vo</strong> kuntverbeter<strong>en</strong>.6 uitwissel<strong>in</strong>g <strong>en</strong> afstemm<strong>in</strong>g tuss<strong>en</strong> schooltyp<strong>en</strong>15
7 Uitdag<strong>en</strong> tot streefniveauDoelZicht krijg<strong>en</strong> op de streefniveaus <strong>in</strong> relatie tot de F-niveaus.De refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus 1F, 2F <strong>en</strong> 3F beschrijv<strong>en</strong> de m<strong>in</strong>imale niveaus <strong>vo</strong>or deverschill<strong>en</strong>de overgang<strong>en</strong> <strong>in</strong> het onderwijs. F staat <strong>vo</strong>or ‘fundam<strong>en</strong>teel’. DezeF-niveaus (het basisniveau rek<strong>en</strong><strong>en</strong>, de m<strong>in</strong>imumdoel<strong>en</strong>) zull<strong>en</strong> ook getoetstgaan word<strong>en</strong>.Naast de F-niveaus zijn ook streefniveaus beschrev<strong>en</strong>, die e<strong>en</strong> verdiep<strong>in</strong>g<strong>en</strong> uitbreid<strong>in</strong>g zijn van de F-niveaus. Voor ieder F-niveau is e<strong>en</strong> streefniveau(S-niveau), <strong>en</strong> ook deze zijn <strong>in</strong>gedeeld <strong>in</strong> de vier dome<strong>in</strong><strong>en</strong>: getall<strong>en</strong>,met<strong>en</strong>/meetkunde, verhoud<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> verband<strong>en</strong>. Het refer<strong>en</strong>tiekader rek<strong>en</strong><strong>en</strong>beschrijft de doel<strong>en</strong> op F-niveau <strong>en</strong> op S-niveau.Voor de S-niveaus zijn (nog) ge<strong>en</strong> posters beschikbaar.Werk<strong>vo</strong>rm• Neem de drie posters van de F-niveaus erbij.• Neem de tekst<strong>en</strong> van de S-niveaus erbij, zoals beschrev<strong>en</strong> <strong>in</strong> het rapport<strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> (te download<strong>en</strong> via www.<strong>taal</strong><strong>en</strong>rek<strong>en</strong><strong>en</strong>.nl).• Maak per streefniveau e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> poster.• Gebruik deze nieuwe posters <strong>in</strong> de discussie over wat je als school vanwelke leerl<strong>in</strong>g op welk mom<strong>en</strong>t verwacht.• Leg de resultat<strong>en</strong> van zo’n discussie vast <strong>in</strong> rek<strong>en</strong>beleid.Deze activiteit kun je alle<strong>en</strong> do<strong>en</strong>, maar ook prima <strong>in</strong> tweetall<strong>en</strong> of groep<strong>en</strong>.16 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
8 Vastlegg<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>prestatiesDoelVastlegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>ter<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>prestaties van leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>.Bij b<strong>in</strong>n<strong>en</strong>komst <strong>in</strong> het <strong>vo</strong> verschill<strong>en</strong> leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm <strong>in</strong> hun rek<strong>en</strong>k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong>-vaardigheid. Het is prettig om vast te kunn<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> dan vast te legg<strong>en</strong>wat leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong>, k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> <strong>en</strong> wet<strong>en</strong>, zodat je het onderwijs daar ver<strong>vo</strong>lg<strong>en</strong>sop kunt aanpass<strong>en</strong>. Met toets<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>in</strong>formatie van de basisschool kun jee<strong>en</strong> beeld krijg<strong>en</strong> van de rek<strong>en</strong>prestaties van de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>.E<strong>en</strong> manier om dit vast te legg<strong>en</strong> is met de posters. Bewijz<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> bepaaldrek<strong>en</strong>doel door e<strong>en</strong> leerl<strong>in</strong>g is gehaald, kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gekoppeld aan hetbetreff<strong>en</strong>de doel op de poster. Je kunt ook op e<strong>en</strong> andere wijze op de postersaangev<strong>en</strong> hoe e<strong>en</strong> leerl<strong>in</strong>g er<strong>vo</strong>or staat met e<strong>en</strong> bepaald rek<strong>en</strong>doel.Werk<strong>vo</strong>rm• Maak per leerl<strong>in</strong>g e<strong>en</strong> setje van de posters (digi<strong>taal</strong>, zwart-wit op A4,kle<strong>in</strong>er) <strong>en</strong> laat de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> die <strong>in</strong> hun map bewar<strong>en</strong>, of bewaar ze zelf<strong>vo</strong>or de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>.• Op deze kle<strong>in</strong>e posters geef je aan (of de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> dat zelf do<strong>en</strong>)welke doel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> beheerst <strong>en</strong> welke nog aandacht nodig hebb<strong>en</strong>. Watnog niet is gemarkeerd, is dan nieuw <strong>vo</strong>or de leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> behoeft nogaandacht.• Update de posters e<strong>en</strong> paar keer per jaar <strong>en</strong> br<strong>en</strong>g op deze wijze de groei<strong>en</strong> ontwikkel<strong>in</strong>g van leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, als het om rek<strong>en</strong><strong>en</strong> gaat, <strong>in</strong> beeld.• Hiat<strong>en</strong> <strong>in</strong> rek<strong>en</strong>k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> -vaardigheid word<strong>en</strong> zo zichtbaar <strong>en</strong> help<strong>en</strong>keuzes te mak<strong>en</strong> bij het sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong> van onderwijs op maat.De posters kunn<strong>en</strong> door leerl<strong>in</strong>g<strong>en</strong> of door doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> word<strong>en</strong> beheerd.Of <strong>en</strong> hoe goed e<strong>en</strong> doel door de leerl<strong>in</strong>g wordt gek<strong>en</strong>d of gekund kun jemet e<strong>en</strong> kleurtje of symbool aangev<strong>en</strong>, maar dat kan ook door e<strong>en</strong> opgave(bij<strong>vo</strong>orbeeld uit e<strong>en</strong> toets) als bewijs aan het betreff<strong>en</strong>de doel te plakk<strong>en</strong>.8 vastlegg<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>prestaties17
9 Rek<strong>en</strong>beleid ontwikkel<strong>en</strong> met de postersDoelRek<strong>en</strong>beleid <strong>vo</strong>or de school ontwikkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>plan schrijv<strong>en</strong>.Als je op school aan het werk wil met rek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> (stevige) plekwil gev<strong>en</strong>, is het verstandig daar goed over na te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> beleid op temak<strong>en</strong>. Dit rek<strong>en</strong>beleid kan word<strong>en</strong> vastgelegd <strong>in</strong> e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>(beleids)plan datdan natuurlijk uitge<strong>vo</strong>erd moet gaan word<strong>en</strong>.Veel schol<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> de neig<strong>in</strong>g gelijk concrete<strong>in</strong>vull<strong>in</strong>g te gev<strong>en</strong> aan rek<strong>en</strong>beleid.Ervar<strong>in</strong>g leert dat eerst d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> <strong>en</strong> dando<strong>en</strong> op langere termijn effectiever is.Over het opzett<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>beleid op e<strong>en</strong><strong>vo</strong>-school heeft APS e<strong>en</strong> handig boekje uitgegev<strong>en</strong>:Rek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>in</strong> het <strong>vo</strong>ortgezet onderwijs.Waarom? Wat? Hoe?(Hoogland e.a., 2009)Bestell<strong>en</strong> kan via de APS-website:www.aps.nlHet opzett<strong>en</strong> van rek<strong>en</strong>beleid beg<strong>in</strong>t vaak met het <strong>in</strong>stell<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>werkgroep.Deze werkgroep gaat aan het werk, waarbij veel van de activiteit<strong>en</strong>die <strong>in</strong> dit boekje beschrev<strong>en</strong> zijn, kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitge<strong>vo</strong>erd.De posters kunn<strong>en</strong> ook e<strong>en</strong> middel zijn om het rek<strong>en</strong>beleid mee op te zett<strong>en</strong>,e<strong>en</strong> kapstok om het rek<strong>en</strong><strong>en</strong> aan op te hang<strong>en</strong>.Werk<strong>vo</strong>rmNeem <strong>in</strong> de rek<strong>en</strong>werkgroep de posters als start om <strong>in</strong> kaart te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> welkeonderwerp<strong>en</strong> je als school belangrijk v<strong>in</strong>dt.• Formuleer aan de hand van de posters (de driedel<strong>in</strong>g <strong>in</strong> ‘wet<strong>en</strong> waarom’– ‘paraat hebb<strong>en</strong>’ – ‘functioneel gebruik<strong>en</strong>’) e<strong>en</strong> visie <strong>en</strong> doel<strong>en</strong> <strong>vo</strong>or18 <strong>Meijer<strong>in</strong>k</strong> <strong>verbeeld</strong>, <strong>en</strong> <strong>nu</strong> <strong>in</strong> <strong>actie</strong>
ek<strong>en</strong><strong>en</strong> op school. Wat is het algem<strong>en</strong>e doel, wat v<strong>in</strong>d je belangrijk alsschool?• Hoe br<strong>en</strong>g je de collega’s op school op de hoogte van de refer<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>iveaus<strong>en</strong> maak je ze medeverantwoordelijk <strong>vo</strong>or de kwaliteit van hetrek<strong>en</strong>onderwijs?• Hoe ga je de verschill<strong>en</strong>de doel<strong>en</strong> van de poster aandacht gev<strong>en</strong>; wat <strong>in</strong>aparte less<strong>en</strong>, wat <strong>in</strong> andere vakk<strong>en</strong> (welke), wat ga je oef<strong>en</strong><strong>en</strong>?Neem steeds de posters als uitgangspunt. Die gev<strong>en</strong> houvast, structuur <strong>en</strong>e<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>schappelijke <strong>taal</strong> om over rek<strong>en</strong><strong>en</strong> te prat<strong>en</strong>.9 Rek<strong>en</strong>beleid ontwikkel<strong>en</strong> met de posters19
ler<strong>en</strong><strong>in</strong>spirer<strong>en</strong>
Change language