Rondom bestand van 1989 6 1 - Atlantis

isschop Jan van Arkel het stadje Hardenberg versterkte, nadat een berg vlakbijde stad was geslecht. Hij gebruikt daarbij echter een groot aantal bijvoeglijkenaamwoorden en heeft het over grote grachten en hoge bolwerken. Hij vermeldtook dat er gezegd wordt dat op diezelfde plaats vroeger een koninklijk legerkamp(regale castrum) gebouwd is door de heidenen. Ook bij de beschrijving van debouwaktiviteiten van bisschop Floris van Wevelinckhoven gebruikt Johannismeer bijvoeglijke naamwoorden. Zo schrijft hij dat de bisschop een legerkampvan steen liet bouwen met een grote toren en een koninklijke slaapkamer en eenstal voor 200 paarden 8 .Kort daarop wordt het Magnum Chronicon geschreven. Over de periode van 1227en kort daarna vermeldt de kroniek ongeveer hetzelfde als Beke en Johannis aLeydis. Ook de versterking van de vestingstad Hardenberg door bisschop Jan vanArkel wordt in ongeveer dezelfde bewoordingen beschreven als bij Johannis aLeydis. De versterking van Hardenberg door bisschop Floris van Wevelinckhovenwordt daarentegen niet genoemd; er wordt alleen gezegd dat de bisschop verschillendevestingen in zijn bisdom vernieuwde 9 .De kroniek die weleens de laatste middeleeuwse kroniek wordt genoemd, is deDivisiekroniek, geschreven door Cornelius Aurelius en gedrukt in 1517. Ditgeschiedwerk heeft grote invloed gehad op latere geschiedschrijvers. Aureliusschrijft dat bisschop Otto in 1227 zijn tenten opsloeg bij Ane. Na de slag en nahet verraad van Rudolf van Coevorden gaf bisschop Willebrand opdracht hetkasteel te Hardenberg te bezetten. De „borchsaten ende die gemeente vanhardenberch" namen daar Roelof tegen de wil van de bisschop gevangen. Voorde versterking van Hardenberg door Jan van Arkel gebruikt Aurelius weer vrijsobere bewoordingen, maar over het kasteel dat vroeger op die plaats heeftgestaan is hij enthousiaster: „ . . . dede here lan van Arkel biscop van Utrechtomgraven ende bemuren mettoirnen ende blochusen dat stedeken van Herdenberchgelegen int Ouersticht. Ende hi liet ofbreken ende te niet doen enen grotenberch die omtrent die stede lach ende alsmen seit so plach op desen berch hiervoirtmaels en scoen coninclic pallaes te staen dat welke die heiden endeonge-louigen gedestrueert ende vernyelt hadden". Ook het kasteel dat Florisvan Wevelinckhoven liet bouwen is wat groter geworden: Johannis a Leydisnoemt nog maar één koninklijke slaapkamer, terwijl Aurelius al een „coninclikesaele ende slaepcamer" opgeeft 10 .Samenvattend betekent dit alles dat de middeleeuwse historici ervan uitgingendat na de slag bij Ane (1277) een kasteel of een versterking in Hardenberg werdgebouwd. Bijna anderhalve eeuw later versterkte bisschop Jan van Arkel hetstadje. Er wordt dan gezegd dat er vroeger op die plaats een burcht gestaan heeft.De eerste keer dat deze oudere burcht genoemd wordt (door de continuator vanBeke) blijft het bij die constatering. Johannis a Leydis, de auteur van het MagnumChronicon, en Cornelius Aurelius laten dit kasteel steeds ouder en grootserworden. Iets vergelijkbaars gebeurt met het kasteel dat Floris van Wevelinckhovenliet bouwen. De continuator van Beke heeft het over een kasteel van steen,terwijl later auteurs het bijvoegelijk naamwoord „koninklijk" gaan gebruiken.Vanaf ca. 1500 begint langzamerhand het humanisme invloed te krijgen op deNederlandse historici. Dat betekent onder andere dat de zestiende — eeuwse565