Interview met Roger Albertijn, voorzitter Vereniging TechnischeDiensthoofden Verzorgingsinstellingen“Levenscyclus van gebouwendaalt zienderogen”Roger Albertijn is technisch directeurbij de GasthuisZusters Antwerpen(GZA). In die functie was hij van heelnabij betrokken bij de realisatie vanhet demonstratieproject voor ‘boorgatenergie opslag’ (BEO) in het Sint-Vincentiusziekenhuis. Bovendienis Roger Albertijn voorzitter van deVereniging voor Technische Diensthoofdenin de Verzorgingsinstellingen.Wij gingen met hem praten over zorg,bouwen en duurzaamheid.“We moeten met meer en meer normeringen wetgeving rekening houden”,opent Roger Albertijn. “Normen voorbrandveiligheid, hygiëne, veiligheid enpatiëntveiligheid… Die regelgeving zal inde toekomst alleen nog verstrengen. Datis een realiteit waarmee we moeten lerenleven. Daarom is het ook zo belangrijk omvooraf een goede inschatting te maken enheel veel overleg te plegen. Een goedevoorbereiding is de sleutel tot succes inbouwprojecten.In de zorgsector gaat het altijd om grotegebouwen, waarin er bovendien 24 uurop 24 activiteit is. Daardoor zijn we relatiefgrote energieverbruikers. Ik begrijpdat de eisen en de normen hoog liggen,hoger dan bij doorsneebouwwerken.Maar het knelpunt is dat de financieringachterop blijft. Op termijn is investeren inrationeel energieverbruik een besparing.Ik geloof dat graag, maar initieel moet ertoch meer geld op tafel gelegd worden.Een simpel voorbeeld: voor een goedeverluchting in woonzorgcentra zette menvroeger op tijd en stond de ramen open.Vandaag moeten we hiervoor een duurventilatiesysteem installeren, dat bovendienhet nodige onderhoud vergt.Om alles nog betaalbaar te houden, moetenwe creatieve oplossingen vinden. Alternatieveenergie, passief bouwen, deinertie van het gebouw verhogen… VeelBouwenRoger Albertijn: “We zijnvoortdurend op zoek naarbudgettair haalbareoplossingen.”Boorgatenergie opslagBoorgat energie opslag (BEO) is eenefficiënte en duurzame manier omeen zorgvoorziening in de winter teverwarmen en koel te houden in dezomer. Een BEO-veld in combinatiemet een warmtepomp kan een aanzienlijkebesparing betekenen op deenergiefactuur. Ook de CO 2-uitstootvermindert aanzienlijk.Het Sint-Vincentiusziekenhuis van deGasthuisZusters Antwerpen zal vanafhet najaar <strong>20</strong>11 warmte/koude uit degrond halen. Het principe is eenvoudig.Op een diepte van 10 tot 100 meteronder de grond bedraagt de temperatuurconstant 12°C. Die temperatuurstijgt met 2 tot 3°C per 100m diepte.Zo kan je winterkoude opslaan onderde grond om te koelen in de zomer enwarmte bewaren om in de winter teverwarmen.zorgwijzer | 12
architecten hebben al de klik gemaakt enintegreren nieuwe technieken. Een mooivoorbeeld is de ‘boorgat energie opslag’(BEO, zie kaderstuk). We zijn voortdurendop zoek naar budgettair haalbare oplossingen.In plaats van water kan je bijvoorbeeldook lucht onderaards laten circuleren,waarmee je in de zomer het gebouwafkoelt en in de winter opwarmt. Maartelkens weer moet een haalbaarheidsstudiegemaakt worden. Elke context, elkesituatie is anders. Er bestaat geen mirakeloplossingdie altijd en overal ingezet kanworden.In de toekomst moeten we nog meer dekaart trekken van passieve systemen.In kantoorgebouwen heb je nu soms alnachtventilatie om de ruimtes in de zomer’s nachts grondig af te koelen, zodat het’s morgens weer heerlijk fris is. Dat kan jeniet realiseren in ruimtes waar patiëntenof bewoners liggen te slapen, maar wel inadministratieve of technische gebouwen.Meer en meer zien we dan ook een afsplitsingvan die diensten: terwijl alles vroegerin één groot gebouw was ondergebracht,evolueren we naar gedifferentieerde oplossingen.”Elke context anders“Windmolens en zonnepanelen zijn nietevident voor zorgvoorzieningen”, meentRoger Albertijn. “Voor zonnepanelen hebje bijvoorbeeld voldoende netto dakoppervlaktenodig, terwijl het dak op ziekenhuizenvaak al ingenomen wordt voor technischeinstallaties en liftkokers. Ik ben danook geen voorstander van de subsidiesvoor zonnepanelen zoals die vandaagbestaan. Het zou veel eerlijker zijn als deoverheid CO 2-certificaten toekende op basisvan resultaten. Hoe die resultaten behaaldworden, dat moet elke voorzieningzelf kunnen beslissen, afhankelijk van deeigen context en mogelijkheden. Waaromworden vandaag zonnepanelen wel gesubsidieerden boorgat energie opslagniet? Dat is niet correct.Een belangrijke evolutie is het dalen vande ‘levenscyclus’ van een gebouw. Dat kaneventueel meer mogelijkheden bieden.Een zorgvoorziening moet zijn gebouwafschrijven over 33 jaar. Het VIPA gaat uitvan een levensduur van <strong>20</strong> jaar voor eropnieuw geïnvesteerd kan worden. Maarin de praktijk zien we dat de levenscyclusvandaag tussen de 13 en de 17 jaar schommelt,afhankelijk van de functie van hetgebouw. Gebouwen met een sterke hotelfunctie,zoals een kraamafdeling, zijn na13 jaar al sterk verouderd en aan renovatietoe.Hoogtechnologische ruimtes zoals eenoperatiekwartier gaan doorgaans wat langermee, maar ook hier zien we de levenscyclusverminderen. Als er nieuwe technologieënzijn, moet vaak een groot deel vande infrastructuur worden aangepast. Denkaan LED-technologie en PACS-digitalisatie(Picture Archiving and CommunicationSystem), die voor een ingrijpende bijsturingvan de operatiekwartieren hebbengezorgd. Hoe korter de levenscyclus, hoegoedkoper je in principe kunt bouwen enhoe meer je up-to-date kunt blijven.Het probleem is dat de overheid te weinigmiddelen heeft. Binnenkort zit ze op droogzaad en zijn tot <strong>20</strong>14 alle middelen op. Erwordt veel verwacht van het PPS-model,maar daar zijn nog heel wat onduidelijkheden.Als er derde partijen bijkomenzoals banken en investeerders, dan zullendie dat niet gratis doen. Allicht zullenze de onderhoudscontracten claimen enmeer commerciële activiteiten willen ontplooien.Een verregaand voorbeeld is sinds enkelemaanden in Japan gestart. In Tokyo is eenkinderziekenhuis (Tokyo MetropolitanChildren’s Medical Center) met 609 beddengebouwd door drie ziekenhuizen samen.De medische zorg is van hoog niveau,maar van de rest trekken ze zich niets aan.Het gebouw, het onderhoud, de facilitairediensten, de aankoopdienst, de bewaking…alles is uitbesteed. Alleen de zorgdoen ze zelf. Het ziekenhuis is gebouwdvoor een levensduur van 15 jaar. Na die 15jaar mag het gebouw dus rijp voor de sloopzijn. Hiermee is rekening gehouden bij dekeuze van het materiaal. Je kunt je dus welafvragen hoe het gebouw er na 8 of 10 jaarzal uitzien. Het ziekenhuis is gebouwd in27 maanden met een totale projectdoorlooptijdvan 49 maanden, van concept totingebruikname.Zo zie je meteen ook dat overheden enzorgvoorzieningen zowat overal met dezelfdeuitdagingen kampen. We moetenkeuzes maken, want we staan voor groteuitdagingen, zowel op financieel als opecologisch gebied en op vlak van duurzaamheid.Als VTDV willen we graagonze stem laten horen in dat debat.”Wat doet de VTDV?De Vereniging voor Technische Diensthoofdenin de Verzorgingsinstellingenis een pluralistische vzw van leidinggevendenuit alle zorgsectoren: geestelijkegezondheidszorg, algemene enuniversitaire ziekenhuizen, woonzorgcentra,Kind & Gezin… Vandaag telt deVTDV 243 leden.Vooral uit de woonzorgcentra is er dejongste jaren een sterke aangroei vanleden. Meer en meer rusthuizen bouweneen eigen technische dienst uit.De VTDV organiseert een aantal activiteiten.Het belangrijkst is de kringwerking,die de contacten tussen de leden op lo-kaal gebied verstevigt. Er is een kringwerkingin Antwerpen, Limburg, Vlaams-Brabant en in Oost- en West-<strong>Vlaanderen</strong>.Elk jaar zijn er drie tot vier studiedagen,waaronder één themadag. Jaarlijks is erook een congres. Dat vindt dit jaar plaatsop 27 mei in Flanders Expo in Gent. Aanhet congres is een vakbeurs gekoppeld,waar dit jaar 143 firma’s aanwezig zijn.Het congres kent veel succes.Ongeveer 80% van de leden komt eropaf, net als veel collega’s van de aankoopdienst,de facilitaire diensten, overheidsdienstenenzovoort. In totaal worden op27 mei zowat 700 deelnemers verwacht.Verder organiseert de VTDV de BouwAward, die projecten bekroont van‘integraal bouwen in de zorgsector’.De volgende uitreiking van de BouwAward vindt plaats in <strong>20</strong>12.Technische diensten hebben uiteraardmeer omhanden dan bouwdossiers. Zestaan in voor alle technische elementenin zorgvoorzieningen: verwarming,elektriciteit, elektronica, veiligheid,patiëntveiligheid en dies meer.“Dat maakt onze job complex en boeiendtegelijk”, zegt Roger Albertijn.“Wij zijn 7 dagen op 7 in de weer, staan24 uur op 24 paraat.”13 | mei <strong>20</strong>11
Change language