Zorgwijzer 20 - Zorgnet Vlaanderen

editoriaalArchitectuur en maatschappijPeter DegadtEen tijd geleden bracht Zorgwijzer al eenseen bouwdossier. Toen ging het vooralover de moeizame financiering en de kafkaiaansebureaucratie die van veel bouwdossierseen processie van Echternachmaken. Hoewel lang niet alle knelpuntenvan de baan zijn, focussen we in ditnummer op andere aspecten, met namearchitectuur en duurzaamheid. Daar isalle reden toe.Architectuur, en bij uitbreiding ruimtelijkeordening, heeft een enorme invloed,zowel op de bewoners en de patiëntenals op de organisatie en de samenleving.Meer zelfs, architectuur en ruimtelijkeordening geven mee vorm aan een organisatieen aan de samenleving. Ze bepalenin hoge mate hoe we ons organiseren,hoe we leven, werken, contact hebben,samenwerken en elkaar ontmoeten.Als de geestelijke gezondheidszorg wilevolueren naar meer zorg in de maatschappij,dan kan dat alleen maar slagenals op het gebied van ruimtelijke ordeningen architectuur mee in die richting wordtgedacht. Als de ouderenzorg streeft naareen sterker sociaal weefsel, zodat ouderemensen met een zorgbehoefte kunnen rekenenop de steun van buren, familie envrienden, dan moet de ruimtelijke ordeningdaarop afgestemd worden. Slimmearchitectuur en ruimtelijke ordening zijnvaak een noodzakelijke voorwaarde omiets te doen slagen.Dat geldt ook op het niveau van de organisatie.Ziekenhuizen maken de omslagvan aanbodgestuurde naar vraaggestuurdezorg. Wie dat optimaal wil realiseren,moet ook op het vlak van architectuurbijsturen. Veel woonzorgcentra evoluerennaar zorg op maat en meer autonomie inkleinere leefgroepen. Ook dat heeft consequentiesop concept, inplanting en inrichtingvan de gebouwen.Al deze ontwikkelingen zijn in het belangvan de patiënt of de bewoner. Goede zorgin een ziekenhuis en hoge kwaliteit vanleven in een woonzorgcentrum zijn maarmogelijk met een goede organisatie.En een goede organisatie vergt een aangepasteinfrastructuur. Voor patiëntenen bewoners speelt de omgeving bovendieneen rol in het genezingsproces enhet welbevinden. Een fraaie en groeneomgeving, vernieuwende architectuur,een rustige locatie of net met voldoendestadsdrukte en beweging: elke situatie isanders als we de behoefte van de specifiekezorgvrager centraal stellen.Ook op het gebied van duurzaamheidneemt de zorgsector zijn verantwoordelijkheid.Het VIPA heeft de normen vorigjaar scherper gesteld. Dat kon, wantde bouwtechnische mogelijkheden zijntoegenomen en we hebben er, als maatschappij,met zijn allen belang bij dat weop een duurzame en ecologisch zuinigemanier bouwen. Veel zorgvoorzieningengaan trouwens vrijwillig nog een stap verderdan wat de normen voorschrijven.Nadenken over architectuur en ruimtelijkeordening, over duurzaam en ecologischbouwen, is vandaag meer dan ooitactueel. Niet alleen door de hierbovengeschetste evoluties in de zorg, maar ookomdat de komende jaren nog heel watnieuwe bouwprojecten nodig zijn in deouderenzorg. Hoe sterker onze visie opzorg en maatschappij, hoe groter onzekans op slagen om ook in de toekomst betaalbareen toegankelijke zorg van hoogniveau te kunnen aanbieden.Peter Degadt,Gedelegeerd bestuurder0 | mei 2011