De <strong>Nederlandse</strong> prijs inde European SatelliteNavigation CompetitionPeter BuistDe komende drie jaar worden er 22 Galileo-satellieten gelanceerd.Hoog tijd dus om meer toepassingen die gebruikmaken van locatie-informatie te ontwikkelen en dat is nu precieshet doel van de European Satellite Navigation Competition(ESNC). ESNC is een ideeëncompetitie waarbij de winnaars metbehulp van sponsoren hun ideeën verder kunnen uitwerken. Dit artikel geeft eenoverzicht van de <strong>Nederlandse</strong> ESNC winnaars van de afgelopen jaren: wat warenhun ideeën, hoe hebben ze die uitgewerkt en wat is de huidige stand van zaken.De ESNC competitie is ontstaanvanuit de gedachte dat Europaeen eigen navigatiesysteem,Galileo genaamd, ontwikkeltwaarmee nieuwe location based toepassingenmogelijk worden. Een doel vande Europese investering in Galileo is hetstimuleren van innovatie en werkgelegenheid,dat uiteindelijk in het gebruikerssegment(‘downstream’) moet plaatsvinden.De ESNC is een internationale ideeëncompetitiegericht op (toekomstige)ondernemers, onderzoeksinstituten, universiteitenmaar ook individuele deelnemers,bedoeld om innovatieve ideeën teverzamelen en de middelen beschikbaarte stellen om deze verder uit te werken.Dit kan zijn door technische, juridische,bedrijfsmatige of promotionele ondersteuning.Sinds 2004 gebeurt dat doorde beste ideeën te belonen met regionaleen zogenaamde special topic prijzen. Dewinnaars van deze prijzen dingen uiteindelijkmee naar de hoofdprijs. Je zou deregionale en thematische prijzen kunnenzien als <strong>voor</strong>rondes, ware het niet dat dezeprijzen op zich ook de moeite waard zijn.De ESNC is van oorsprong Europees maarer zijn ook regionale prijzen (geweest) inAustralië, Taiwan, Israël, Brazilië, het MiddenOosten en de Verenigde Staten.Vanaf 2005 is er een <strong>Nederlandse</strong> prijs,maar omdat deze prijs door de provincieZuid-Holland mogelijk gemaakt werd,stond het bekend als de Zuid-Hollandseprijs. In 2012 werd er geen regionale competitiein ons land georganiseerd, maarvanaf dit jaar heeft het Netherlands SpaceOffice (NSO) de verantwoordelijkheid<strong>voor</strong> de organisatie overgenomen en kaner dus met recht gesproken worden van de<strong>Nederlandse</strong> prijs.Tijdens de kick-off-bijeenkomst van de<strong>Nederlandse</strong> <strong>voor</strong>ronde, stelde ESTECdirecteur Ongaro dat ons land de idealeomgeving is <strong>voor</strong> innovatie met satellietnavigatie:‘Nergens in Europa is zo veelkennis aanwezig over Galileo als hier inNoordwijk’. Ook partijen als de TechnischeUniversiteit Delft, het Nationaal Lucht- en<strong>Ruimtevaart</strong>laboratorium (NLR), Tom-Tom, NXP en Fugro hebben internationaalgezien een goede naam op navigatiegebied.Hieronder geef ik een kort overzicht vande <strong>voor</strong>gaande winnaars en beschrijf ikmijn ervaring als de laatste winnaar van deESNC prijs <strong>voor</strong> Zuid-Holland.“Do-it-yourself GNSS kit”Joop van der Velden, 2005De eerste <strong>Nederlandse</strong> winnaar was Joopvan der Velden met het idee om opensource Galileo ontvangers op de marktte brengen <strong>voor</strong> productontwikkeling enexperimenteel onderzoek. GNSS (GlobalNavigation Satellite System; de generieketerm <strong>voor</strong> systemen als GPS en Galileo)ontvangers zijn, zeker rond die tijd, nietgeschikt <strong>voor</strong> dit soort activiteiten omdatzowel de hardware als software ontoegankelijkis <strong>voor</strong> de gebruiker. Een doit-yourself(DIY) kit zou het <strong>voor</strong> kleinerebedrijven eenvoudiger maken om zelf prototypeste ontwikkelen. DIY zou ook ge-20 <strong>Ruimtevaart</strong> 2013 | 2
Oprichter TomTom:‘Geloof in je plannen, ga er<strong>voor</strong>!’‘Een leuk idee is een goed begin, maar om het in de werkelijkheidte maken telt maar één ding: ervaring. En precies dat wordthier aangeboden.’ Pieter Geelen, medeoprichter van TomTommoest het in de jaren negentig allemaal zelf uitvinden. Als ertoen een wedstrijd <strong>voor</strong> satelliettoepassingen was geweest,dan had hij meegedaan. Geelen sprak potentiële kandidatenen andere geïnteresseerden toe tijdens de aftrap van deEuropean Satellite Navigation Competition (ESNC) bij hetSpace Business Incubation Center (SBIC) in Noordwijk.Doel van de competitie is het stimuleren van nieuwetoepassingen op basis van navigatiesatellieten. Van alles isdenkbaar. Navigatie <strong>voor</strong> slechtzienden of hulpdiensten metbehulp van geluiden. Software <strong>voor</strong> smartphones waarmee jeook in dichtbebouwde gebieden en zelfs binnenshuis de wegkunt vinden. En een app die via de camera van je telefoon dewerkelijkheid laat zien en dan in augmented reality de juisteroute toont. Het is een kleine greep uit de winnende ideeënvan de afgelopen jaren.Volgens Geelen is de ESNC een prima startpunt <strong>voor</strong> dittype innovaties. Als hij potentiele deelnemers een ding magmeegeven, dan is het dat een onderneming altijd te makenkrijgt met weerstand en tegenslag. De <strong>voor</strong>loper van TomTomstond op de rand van faillissement in het jaar 2000. Zeven jaarlater bedroeg de omzet 1,74 miljard euro. Geelen: ‘Innoveren,ondernemen, geloven in je plannen en er<strong>voor</strong> gaan; het houdtnooit op en je bent er nooit mee klaar.’Hoofdsponsoren van de <strong>Nederlandse</strong> <strong>voor</strong>ronde zijn: NSO,SBIC en CGI. Co-sponsoren zijn: Roland Berger StrategyConsultants, Zirkzee Group en de provincie Zuid-Holland.Aanmelden <strong>voor</strong> de European Satellite NavigationCompetition kan tot en met 30 juni 2013:www.spaceoffice.nl/ESNCPubliek tijdens de ESNC Kick-off in Noordwijk. [Sander Koenen]bruikt kunnen worden als een educatievetool <strong>voor</strong> onderwijsinstellingen. Joop wascorrect in zijn <strong>voor</strong>spelling en sindsdienzijn er allerlei open source GNSS ontvangersbeschikbaar gekomen en, met namede laatste jaren, software ontvangers.“Real-time Racing– RealWorld and Virtual WorldIntegrated by GPS Satellite”Andy W. Lürling, 2006Het idee “Real-time Racing”, ingedienddoor Andy Lürling, was de winnaar in2006. In “Real-time Racing” is het mogelijk<strong>voor</strong> gebruikers om thuis mee te rijdenmet bij<strong>voor</strong>beeld Formule 1 races, waarbijde positie van de auto’s in de werkelijkewereld bepaald worden met behulp vanGNSS satellieten. Het bedrijf iOpener,<strong>voor</strong>tgekomen uit het “Real-time Racing”idee, is intussen verhuisd naar het DuitseAachen. De belangrijkste reden hier<strong>voor</strong> isdat ze daar financiers vonden, waarondereen investering van €4.1 miljoen euro doorTriangle Venture Capital. Een team van 20mensen werkt nog altijd aan dit producten krijgt goede reviews van duizendenbeta testers en de game industrie.“bliin YourLIVE: SocialNetworking on the Move”Stef en Selene Kolman, 2007bliin YourLive! begon vanuit Amsterdam alséén van ’s werelds eerste Location BasedSocial Networks. Voordat Foursquare, Gowallaen anderen de markt vanuit de USbestormden, pionierde bliin door middelvan mobiele telefoons met ingebouwdeGPS ontvangers in de markt <strong>voor</strong> het delenvan de persoonlijke locatie en locatiegerelateerde berichten. Een spin-off vanbliin is de dienst Heartbeat, een <strong>voor</strong>maligESA-BIC incubatie & FP7 project. Heartbeatkan worden ingezet via mantelzorgorganisaties gekoppeld aan persoonsalarmeringscentrales.In 2010 won Stef Kolman overigens ookeen special topic prize (GNSS Living Lab)met het idee OpenCarData. OpenCar-Data gebruikt de smartphone om datate vergaren en deze te vertalen naarpersoonlijke EmissieProfielen. Daarnaastbiedt het overheden de mogelijkheid omCO 2 emissies te analyseren met behulpvan de verzamelde EmissieProfielen vande individuele gebruikers. Naast het bedienenvan een bescheiden aantal klantenis OpenCarData inmiddels ook een FP7project met als hoofddoel het certificerenvan de service.“AgriBase: The hands-freeregistration solution for farmers”Alex Beek, 2008In 2008 heeft een aantal akkerbouwers uitZuid-Holland, samen met het bedrijf FoodProcess Innovations, een samenwerkingsverbandgevormd om een innovatief systeem,Agribase genoemd, te ontwikkelenArtist impression van twee Galileo satellietenop een Soyuz. [ESA]<strong>Ruimtevaart</strong> 2013 | 221