De redenen achter de voornoemde vraag naar kantoorruimtezijn echter zeer divers. Naast de inmiddels bekende(negatieve) motieven, zoals reorganisatie en bedrijfsconcentratie,hebben de gebruikers steeds vaker positieve verhuismotieven,zoals kwaliteitsverbetering en uitbreidingsbehoefte.Met name vanuit de commerciële markt is dit jaar eengroeiende vraag naar (bestaande) kantoorruimte geconstateerd.Dit zal nog worden versterkt door de terughoudendheidbij projectontwikkelaars om nieuwbouw te starten zonder voldoendevoorverhuur. Vooral de zakelijke dienstverleningneemt absoluut gezien substantieel meer vierkante meters op.De non-profit sector was de afgelopen jaren de grootste spelerop de kantorenmarkt.Daarnaast moet kritisch worden gekeken naar de ontwikkelingenper gebied/regio voor de komende jaren en zelfs pergebied binnen een stad. Zo gaan bijvoorbeeld de ontwikkelingenaan de Zuidas in Amsterdam onveranderd voort, terwijlAmsterdam Zuid-Oost een flinke leegstand kent. Hetzelfde isvan toepassing op verschillende regio’s in Nederland.Terwijl in Amsterdam de huurprijzen hun top bereikten, werdin andere regio’s de infrastructuur verbeterd zodat de bereikbaarheidmet sprongen vooruitging.5.4 Huurprijzen en aanvangsrendementenDe huurprijzen zijn het afgelopen jaar licht gedaald, in overeenstemmingmet de tendens van de drie voorgaande jaren.Vooral de huurprijzen voor verouderd vastgoed staan in demeeste regio’s onder druk. In 2005 bedroeg de gemiddeldgewogen transactiehuur in Nederland € 144 per m 2 , medio2006 bedroeg de gemiddelde gewogen transactiehuur hiervan€ 139 per m 2 .De laagste huurprijzen in de Nederlandse regiosteden liggenrond de € 75 per m 2 per jaar, de hoogste liggen op circa€ 178 per m 2 per jaar. Deze hoge prijzen worden gerealiseerdin het Gooi. De huurprijzen in Amsterdam en de Haarlemmermeerkunnen oplopen tot circa € 365 per m 2 per jaar.Naast Nederlandse beleggers blijven buitenlandse beleggerszeer actief in ons land. Zij zijn bereid een goede prijs tebetalen. In verhouding tot het buitenland zijn de Nederlandseaanvangsrendementen nog steeds hoog te noemen. Naar verwachtingzal de dalende trend in aanvangsrendementen zichvoortzetten. Onder druk van de huidige schaarste wordenNederlandse beleggers gedwongen mee te gaan in dezetrend.Kantorenmarkt in Nederland – Opname van kantoorruimte op de vrije markt per gebruikerstype (x 1.000 m 2 )Bron: DTZ Zadelhoff1670000060000050000040000030000020000010000001999 2000 2001 2002 2003 2004 2005Overheid enoverige non-profitICTBank- enverzekeringswezenZakelijkedienstverleningIndustrie, handelen transportBruto aanvangsrendementen kantorenmarkt per landsdeel, vrij op naam inNederland (in %)(10-jarige overeenkomsten, goede debiteuren)Bron: DTZ Zadelhoff2004 2005 medio 2006Noord Beste locaties 7,30 - 8,30 7,00 - 8,00 7,00 - 8,00Overige locaties 7,80 - 9,00 7,60 - 8,75 7,60 - 8,75Oost Beste locaties 7,20 - 8,20 6,80 - 8,00 6,60 - 7,80Overige locaties 7,80 - 9,00 7,60 - 8,75 7,60 - 8,75Zuid Beste locaties 7,00 - 8,20 6,20 - 8,00 6,20 - 8,00Overige locaties 7,80 - 9,00 7,60 - 8,75 7,60 - 8,75West Beste locaties 6,75 - 7,25 6,00 - 7,00 5,90 - 7,00Overige locaties 7,35 - 8,00 7,20 - 7,90 7,20 - 7,90
5.5 SelectiecriteriaAPF International B.V. is van mening dat het gekozen object inGoes (Magnolia) volledig aan haar selectiecriteria voldoet.Voor het verwerven van het tweede object gelden, net als voorhet kantoorpand te Goes, de onderstaande selectiecriteria:• courant vastgoed, voor wat betreft kantoren flexibelindeelbaar;• goede staat van onderhoud;• solvabele huurders;• (middel)lange huurcontracten;• goede locatie en bereikbaarheid;• voldoende parkeergelegenheid;• aanvangsrendement van minimaal 7,0% (kostenkoper).5.6 ConclusieAPF International B.V. heeft altijd grote aandacht besteed enzal die ook blijven besteden aan de ontwikkeling van deregio’s (de panden en de locaties). Er mag worden verwachtdat met een horizon van tien jaar de grote leegstand achterons zal liggen en dat de verhuurmarkt weer richting evenwichtvan vraag en aanbod is gegaan.De voorspelde en intussen reeds gerealiseerde economischegroei zal met een vertraging van één à twee jaar leiden totmeer arbeidsplaatsen en dus tot behoefte aan meer kantoorruimte.Het blijft derhalve interessant te beleggen in pandendie deze periode overbruggen met huurcontracten met solvabelehuurders en natuurlijk in panden die voldoen aan degestelde criteria.Voor bedrijfspanden en logistieke centra geldt dezelfde filosofieen verwachting als voor kantoren.Samenvattend kan het volgende gesteld worden over deNederlandse economie en de markt voor commercieel onroerendgoed:• sterk economisch herstel;• gunstige economische verwachtingen;• aantrekkende vraag op de vastgoedmarkt;• stabiele huurprijzen en dalende aanvangsrendementen;• internationaal gezien hoge aanvangsrendementen;• algehele schaarste aan kwalitatief hoogwaardigbeleggingsonroerendgoed.Een belegging in kwalitatief, langjarig aan gerenommeerdehuurders verhuurd onroerend goed is om bovenstaanderedenen dan ook als aantrekkelijk te beschouwen.APF International B.V. initieert fondsen die direct dan welindirect beleggen in duurzame en solide verhuurde onroerendgoedobjecten.Daarbij streeft zij naar een optimale combinatievan direct rendement op basis van huuropbrengstenen indirect rendement door waardegroei van de objecten meteen zo beperkt mogelijk risico.Zorgvuldige analyse van zowel de regio, de locatie, hetobject als de huurders ligt ten grondslag aan een belegging.Met deze analyse beoogt APF International B.V., ook bij schommelingenin de vastgoedmarkt, het rendement te kunnenwaarborgen.