Vrede - deMens.nu

column Anne Provoostlapin, lapin, lapin!Ik zit met een groepje Franse schrijvers te praten. Wehebben het over de zeevaart en de gewoonten van descheepslui. Aan boord van een schip mag je het woord‘konijn’ nooit uitspreken, vertellen ze. Je zegt ‘het diermet lange oren’ of ‘de neef van de haas’. De schepenwerden indertijd met hennep gebreeuwd, en daar wildendie beestjes graag aan knagen. Al zal de middeleeuwsesymboliek van de gespleten mond en de neiging tot veelvuldigeontucht de onbespreekbaarheid ook wel in dehand hebben gewerkt. Het beest bij zijn naam noemenbetekent tot vandaag dat je aan wal wordt gezet, in vroegeretijden zelfs sans pardon overboord.Ik neem me voor om bij de eerste gelegenheid op eenFrans schip ‘lapin’ te roepen. Het taboe is zo absurd,het vraagt toch gewoon om te worden doorbroken?Mijn collega-schrijvers gaan meteen tegen me in. Hoekan ik schrijver zijn, willen ze weten, als ik altijd die behoeftevoel tegen de geldende afspraken te keer tegaan. Wat belet toch mijn omgang met de harmonievan tradities en mysteriën, de hoofdornamenten van hetgeestelijke bestaan? Zo radicaal voor het rationalismekiezen is een vorm van armoede, vinden ze, onverenigbaarmet de ruimhartigheid van poëzie en literatuur.Het is niet de eerste keer dat deze kritiek op me afkomt. Collega’s die mijn standpunten kennen noemenme nuchter, iemand bij wie de kop zich verregaandemanifesteert. Ze waarschuwen me voor mentaal purismeen zielloos mechanicisme. Hoe kan ik met mijnzekerheden leven? Waar is de ruimte voor epifanie, extaseen transcendentie?In de negentiende eeuw was de opvatting dat exclusieveinteresse in de fysieke wereld enkel tot naturalistischgeschrijf kon leiden. Ondertussen weten we datwww.anneprovoost.beslechts een deel van het brein van de nuchtere rationalisthelemaal blakend is. De rest worstelt evengoed metde onpeilbaarheid. Ik ken net als iedereen gevoelensvan ontzaglijkheid, eeuwigheid en bodemloosheid,weerloosheid en overgave, en van onbeschrijfelijke enongeadresseerde dankbaarheid. Ik geloof in wonderenen mirakels, in volmaaktheid, in inferno’s en in eenhemel, en ik heb altijd nog wel het gevoel dat in mijnleven het geheel groter is dan de som van de delen.Het duurt dan ook niet lang voor ik inbind, en toegeefdat het best wel kinderachtig is om op een Frans schip‘lapin’ te roepen. Er is veel plaats in de schedelpan vaneen schrijver, ook voor tegenstrijdige opvattingen. Alswe elkaar onze contradicties vergeven, wij ongelovigenonder elkaar, kunnen we ook meer begrip opbrengenvoor wie gematigd religieus is. Gelovige mensen doenzoals wij: ze zoeken metaforen voor wat ze niet begrijpen.Zijn ze daarom escapistisch? Niet noodzakelijk,want dat is ons schrijven ook niet. Literaire tekstenmaken we om de wereld ruimer te maken, haar beterte begrijpen. Stijlfiguren voeden onze seculiere hangnaar spiritualiteit. Een religie die erin slaagt metaforente creëren zonder ze letterlijk te nemen, is niet onredelijkerdan de poëzie.34 | deMens.nu MagazineAnneProvoost