2.10 Mb - Zuivelhistorie Nederland

Art. 5: Als de werkzaamheden zulks toelatenzal het personeel minstens om de acht dageneen vrijen dag genieten en om de vijf wekeneen vrijen zondag." Wellicht passend in dietijd, maar wel een verschil met vandaag dedag.In een enquête uit 1907 van het toenmaligeN.V.V. met betrekking tot die arbeidstijdmaakt een werknemer de volgende opmerking:"Door de eigenaardige omstandighedenvan ons bedrijf is het niet mogelijk in kortbestek een beeld te geven van de werktijd. Fabriekswoningen aan It Holpaed anno 1920.Een normale arbeidsdag bestaat in ons bedrijfniet. In de regel wordt zolang gewerkt tot het werk, in het vak waarin men werkzaam is, gedaanis. D.w.z. dat na het verwerken van de melk, de gereedschappen schoon zijn." Dat hield in dat dewerkdag ook wel eens 14 uren duurde. Volledigheidshalve moet wel vermeld worden, dat het inandere bedrijfstakken niet veel beter was.In 1911 werden twee nieuwe ketels geplaatst, in 1913 een elektrische installatie en in 1916 eenelektromotor voor het aandrijven van een koelmachine en als reserve van de stoommachine.Intussen waren in 1914 aan It Holpaed vier fabriekwoningen gebouwd. De huurprijs werd vastgesteldop f 1,50 per week.In die periode ontkwam Nederland door de effecten van de uitgebroken Eerste Wereldoorlog nietaan een zekere malaise. De mobilisatie onttrok verscheidene vakmensen aan de fabriek. Door hetontbreken van voldoende krachtvoer en het verstrekken van te weinig ruwvoer, daalde het vet- eneiwitgehalte behoorlijk. In die tijd werd er dispensatie verleend voor het voederen van rapen,knollen en het loof daarvan, in verband met die voedselschaarste. De prijs van hulpgrondstoffensteeg behoorlijk en dat had weer invloed op de melkprijs.Intussen was het in 1918 zover dat er een pensioenregeling werd afgesloten. Er werd afgesprokendat de fabriek zich bij het Coöperatief Verzekeringsfonds zou aansluiten voor een pensioenverzekeringvan f 5,- per week. Het personeel verzekerde zich zelf bij voor f 2,- per week.Een jaar later waren er plannen om de fabriek rigoureus te verbouwen. Deze plannen werden echteruitgesteld, omdat in de toekomst een geheel nieuwe fabriek ook aan de orde zou komen. Daaromwerd eerst alleen het pekellokaal aangepakt.▲ www. zuivelhistorienederland.nl 9© FrieslandCampina