lokaal 51 - Architectuur Lokaal

pagina 7Nieuw College van RijksadviseursMarcel van HeckDe laatste jaren heeft het ruimtelijk ontwerp sterk aan betekenis gewonnen. Architectuur,stedenbouw, landschapsarchitectuur en infrastructuur staan volop in de belangstelling.Opmerkelijk is dat waar de aandacht voor het ontwerp groeit, de rijksoverheid steeds meerbevoegdheden overdraagt aan provincies, gemeenten en marktpartijen. Het rijk profileertzich meer en meer als een voorwaardenscheppende en faciliterende partij. ‘Dwingendeinitiatieven’ zijn uit de tijd. Het rijk zoekt tegenwoordig liever de ‘inspirerende dialoog’.v.l.n.r. fons asselbergs, mels crouwel,jan brouwer en dirk sijmonsatelier rijksbouwmeesterfoto’s: jorn van der veenjo coenenIn dit licht kent Nederland sinds 1 januari 2005 na ruim125 jaar weer een heus College van Rijksadviseurs.Het was toenmalig Rijksbouwmeester Jo Coenen diedit College weer heeft ingericht. Hij kreeg daarbij allesteun van de Minister van VROM mevrouw SybillaDekker. Tegelijkertijd werd binnen het Ministerievan Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteitnagedacht over het instellen van een Rijksadviseurvoor het Landschap vergelijkbaar met de functie vanRijksbouwmeester. Deze gedachte werd als snelgecombineerd met de ideeën van Jo Coenen en lager een College van rijksadviseurs in het verschiet.mels crouwel, dirk sijmons, jan brouweren fons asselbergsVier leden telt het College: Rijksadviseur voor hetLandschap Dirk Sijmons, Rijksadviseur voor deInfrastructuur Jan Brouwer, Rijksadviseur voor hetCultureel Erfgoed Fons Asselbergs en RijksbouwmeesterMels Crouwel. De laatste treedt op als primusinter pares: eerste onder gelijken. De Rijksadviseursworden benoemd door het eigen moederministerie.De opdracht aan het College: stimulerend, inspirerenden adviserend optreden op het brede terrein vanarchitectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur,infrastructuur en cultuurhistorie. Hiertoe komenzij eens in de twee weken samen in het zogenaamdeDinsdagoverleg. Daar bespreken zij gezamenlijkethema’s en projecten. Ook is er plaats voor interdisciplinairereflectie op elkaars werk en werkterrein.Want naast de gezamenlijke projecten houdt iedereRijksadviseur zich ook bezig met eigen thema’s. Metdeze interdisciplinaire werkwijze speelt het Collegein op een algemene tendens in de ruimtelijke ordeningwaarbij opgaven steeds groter en complexer worden.Die complexiteit vraagt als vanzelfsprekend om eeninterdisciplinaire benadering; om het bundelen vankennis, ervaring en vaardigheden.De grote kracht van het College van Rijksadviseursligt niet in formele bevoegdheden maar in overtuigingskrachten in de interdisciplinaire dialoog. Deleden van het College kunnen zich bovendien rechtstreeks,zowel gevraagd als ongevraagd, richten tot debewindspersonen. Het College bestaat zodoende uitonafhankelijke adviseurs, in de zuiverste betekenisvan het woord. Hun werk komt in eerste instantievoort uit verzoeken van departementen en dienstenals Rijkswaterstaat, de Rijksdienst voor de Monumentenzorg,de dienst Landelijk Gebied en de Rijksgebouwendienst.Ook vloeit er veel werk voort uit deverschillende beleidsnota’s die vanuit de Rijksoverheidin uitvoering zijn, in het bijzonder het ActieprogrammaRuimte en Cultuur. In tweede instantie kunnenook vragen van regionale en lokale overheden in ogenschouwworden genomen. Wel moet er in al deze gevallensprake zijn van een evident rijksbelang, willendergelijke vragen in behandeling genomen worden.agenda 2005Natuurlijk heeft het enige tijd gekost voordat hetCollege van Rijksadviseurs echt op gang kwam.De juiste modus moest gevonden worden; er moetduidelijkheid ontstaan over welke projecten wel enwelke niet geschikt zijn voor een interdisciplinaireaanpak. Daarnaast moe(s)t het College niet het risicolopen om teveel hooi op de vork te nemen. Al voor deinstelling op 1 januari 2005 werd het College namelijkal overspoeld met vragen en verzoeken om advies.Om enige structuur te krijgen formuleerde hetCollege daarom een jaarprogramma: de Agenda2005. Naast een overzicht van de individuele jaarprogramma’sbevat dit document de gezamenlijkgedragen thema’s en projecten. Zo focust het Collegezich dit jaar op: (1) de rol van de ontwerper,(2) Publiek private samenwerking en ontwerp,(3) Design & Construct, (4) Rijkshuisvesting enflexibiliteit, (5) Stadsontwikkeling versus cultureelerfgoed, (5) Onderwijs en titelwet, (6) Internationaliseringen (7) Overheid en markt.werkzaamhedenMaar waar houdt het College zich concreet mee bezig?Om een indruk te krijgen van de werkzaamheden ishet misschien goed om een willekeurige vergaderingvan het College uit te lichten. Zo werd op de vergaderingvan 13 september 2005 gesproken over destudies en toekomstscenario’s voor het vliegveldTwente (één van de zogenaamde Feniksprojecten:voormalige defensieterreinen waarvoor nieuwe functiesworden gezocht), een verzoek van de gemeenteBolsward voor advies over de verbouw van hun stadhuis:een rijksmonument, een internationaliseringprojectin voormalig Joegoslavië, en de besprekingvan het conceptadvies Design & Construct. Een paarweken later, op 11 oktober 2005, stonden de volgendezaken op de agenda: het conceptadvies Ruimte voor deRivier, een adviesverzoek van het project Brabantstad,de voortgang van het voorbeeldproject De HollandseWaterlinie, het stationsgebied Heerlen, en een pilotprojectin Noord Brabant rond cultuurhistorischethema’s.resultatenHoewel het College van Rijksadviseurs amper een jaarin functie is, zijn er toch al een aantal concrete resultatente benoemen. Het meest recente (en tastbare)resultaat is waarschijnlijk wel het op vrijdag 4 novemberjl. gepresenteerde advies Design & Construct: Keurslijfof kansen, waarin het College bij monde van deRijksadviseur Infrastructuur ingaat op de omgangmet nieuwe aanbestedingsmethoden bij (grote)infrastructurele projecten. Voor volgend jaarschrijft het College opnieuw een jaarprogramma.Natuurlijk zullen daar een aantal thema’s in terugkeren.Zo zal het College zich blijven inzetten voor dekwaliteit van het ontwerp en de rol van de ontwerper.Eén van de nieuwe centrale thema’s van de Agenda2006 is al bekend: de toekomst van het rijksarchitectuurbeleidin vervolg op het lopende ActieprogrammaRuimte en Cultuur. Hierover zal het College van Rijksadviseursin de loop van 2006 een advies uitbrengen.informatieSecretariaat College van RijksadviseursMarcel van Heck en Janneke van BergenT 070 339 47 86E janneke.vanbergen@minvrom.nlwww.rijksbouwmeester.nlarchitectuur lokaal #51. 12-2005