Opleiding zweefvliegen

36Bij andere zweefvliegtuigen is de trimhendel verbonden met een veer dieeen kracht op de stuurknuppel uitoefent. Verstel je de trim dan verandertde spanning van de veer op de stuurknuppel naar voren of naar achteren.VOORBEELDElke vlieger heeft z’n eigen gewicht. Het maakt verschil of iemand van100 kg voor in een vliegtuig zit of iemand van 70 kg. De eerste moet destuurknuppel meer naar zich toe trekken om de neus op de horizon tehouden. Constant trekken aan de stuurknuppel is vermoeiend. De trimmaakt dat constant trekken overbodig4.4 GECOÖRDINEERD STUREN, HAAK- EN NEVENEFFECTENP Geef je een uitslag met het richtingsroer, dan gier je. Hetneveneffect van de beweging gieren is rollen.P Geef je een uitslag met de stuurknuppel naar links of naarrechts, dan rol je (neem je dwarshelling aan). Het neveneffectvan hellen is gieren.P Door een neerwaartse uitslag van een rolroer ontstaat hethaakeffect.NEVENEFFECTEN: DE BEWEGING GIEREN HEEFTROLLEN ALS NEVENEFFECTWanneer we voeten naar links geven, giert het zweefvliegtuig naar links.Je ziet de neus naar links gaan. Maar wat gebeurt er daardoor nog meer?De buitenvleugel legt een langere weg af dan de binnenvleugel. Hij gaat dussneller en een vleugel die meer snelheid heeft, levert meer lift. De binnenvleugellevert door lagere snelheid minder lift. Het gevolg is dat de buitenvleugeldoor meer lift omhoog gaat, het zweefvliegtuig gaat rollen.Gieren heeft als neveneffect rollen tot gevolg. Dit is gunstig, want als wegieren doen we dat om een bocht te maken en bij een bocht hebben wehelling (rollen) naar dezelfde kant nodig.HET NEVENEFFECT VAN DWARSHELLING IS GIERENWanneer we de vleugels horizontaal houden dan gaat het vliegtuig rechtuit.Wat gebeurt er als we de stuurknuppel naar links bewegen? Het vliegtuigrolt (neemt dwarshelling aan). De rechter vleugel gaat omhoog en delinker omlaag. De lift staat altijd loodrecht op de vleugels.Je kunt het gewicht G nu ontbinden in een component loodrecht op devleugel en een component evenwijdig aan de vleugel. Onder invloed vandeze laatste component zet het vliegtuig een beweging in in de richting vande lage vleugel (afglijden). Bij dwarshelling glijdt het vliegtuig zijwaartsweg. Door dit afglijden naar de lage vleugel ontstaat er een dwarsstromingten opzichte van het vliegtuig. Het verticale staartvlak wordt van opzij aangeblazen(krijgt een invalshoek), waardoor er een kracht naar rechts ontstaaten daardoor giert het toestel naar links. Er vindt een draaiing plaatsom de topas. Dit noemen we gieren. Hellen heeft gieren als neveneffect.Dit is vervelend bij rechtuit vliegen, want zodra een vleugel even zakt,begint het zweefvliegtuig te gieren en vliegt het de verkeerde kant uit. Bijhet inzetten van een bocht is het neveneffect gieren juist gunstig.