Odeon 78 - De Nederlandse Opera

Meisje Hummel (Foto: Hans Hijmering)Interview Die SoldatenJoke Dame‘Oorlog? Als met gevoelenswordt gehandeld…’Bernd Alois Zimmermans enige opera Die Soldaten staat te boek als de overtreffende trap vanhet genre muziektheater. Maar niet voor regisseur Willy Decker, aldus Meisje Hummel, die Deckersgestileerde enscenering bij De Nederlandse Opera instudeert.‘Je kunt met deze opera in de regie tweekanten uit,’ zegt Meisje Hummel. Ze studeertvoor de vierde keer Willy Deckers regie vanDie Soldaten in; voor de tweede keer bij DeNederlandse Opera – ‘gelukkig met vrijweldezelfde cast’. Twee kanten dus. ‘Óf je benadrukthet totale aspect: je gaat mee in hetmassieve van de opera, het simultane. Datwas bijvoorbeeld de keuze van Harry Kupferin Stuttgart en op een andere spectaculairemanier van David Pountney voor de Ruhrtriennale.De opera werd daar uitgevoerd ineen enorme fabriekshal waarbij het publiekop tribunes langs honderden meters railsvan de ene naar de andere kant werd gereden.Óf je gaat naar binnen en zoekt het inhet particuliere, het kleine, het kamerspelniveau.En dat doet Willy Decker.’ Deckerbaseert zich daarbij nadrukkelijk op demuziek, verklaart Hummel. ‘Op enkele scènesna die akoestisch werkelijk uit hunvoegen barsten, is het merendeel van depiepkleine scènes kamermuzikaal. Er staanmeestal maar twee of drie mensen op hettoneel: vader en dochter, of de twee zussen,de jonge graaf en zijn moeder. Decker verteltook wat hij ‘de implosie’ noemt, en dat geefteen mooi contrast met de paar exploderendescènes. Hij toont de psychologie tussen demensen, hun relaties op zo’n… nou ja, Willyis hier tenslotte ook heel bekend, op zo’nsubtiele Willy-achtige manier. Als je hetvergelijkt met een liedcyclus, dan vind ikdat heel goed, want in de partituur zittenook echte liederen op gedichten van Lenz,die niet in zijn toneelstuk zitten. BaronDesportes zingt voor Marie zo’n lied, enmeteen aan het begin zingt Charlotte, dezus van Marie, ook zo’n gedicht van Lenz.’Onschuldig schuldigDecker zoomt scherp in op het verhaalvan Marie, haar langzame teloorgang ineen bittere, berekenende wereld. ‘Het accentligt daarnaast ook op de relatie tussenouders en kinderen: tussen Stolzius en zijnmoeder, tussen Marie en haar vader, tussende jonge graaf en zijn moeder, en zelfs tussenDesportes en zijn vader, hoewel dielaatste in de opera geen personage is. Alleouders zijn medeschuldig aan wat de kinderenin hun onschuldige schuld aanrichten.Onschuldig schuldig is ook Marie. Ze vindthet wel leuk dat de baron haar wil. Haarvader zegt eerst nee, maar moedigt haar vervolgensaan. Daarbij zegt hij: hou je verlovingnog maar even aan, je weet maar nooit.Dat ouders medeplichtig of zelfs schuldigzijn aan het gedrag van hun kinderen, datvindt Decker heel belangrijk.’De soldaten in deze opera voeren geenechte oorlog, ze voeren de oorlog tussenmensen in vredestijd. Daarop doeldenZimmermann en Lenz. Wat is het leven vansoldaten in een leger? Ze mogen geen eigenmening hebben, ze staan onder bevel, zemoeten functioneren zonder individualiteit.Wat gebeurt er met mensen als ze zo moetenleven? Ze maken een soort psychologischeoorlog in de relaties met anderen.Een soort oorlog zonder wapens. In het heleverhaal komen geen wapens voor, maar wezien hoe mensen elkaar geweld aandoen,elkaar psychisch martelen. Hoe begint zo’noorlog? Als de vader van Marie zegt: ach,het gaat toch goed met de baron, je kunt eenstapje hogerop komen, maar hou je verloofdenog maar even aan het lijntje – dat is hetbegin van een bepaald soort oorlog. Wantgevoelens worden niet meer serieus genomen,met gevoelens wordt gehandeld.’Perpetuum mobileHet slot, een soort epiloog, is een toevoegingvan Decker. Maries verhaal is ten einde,en terwijl de muziek op een enkele unisonotoon blijft hangen, zien we een herhaling vanhet openingsbeeld. Uit een menigte wordtopnieuw een individu gekozen, een meisje,het had ook een man kunnen zijn. Het verhaalbegint opnieuw. Opnieuw zal iemandkeuzes maken die ze niet kan overzien endaarvan de consequenties moeten dragen.In Deckers opvatting is dit een perpetuummobile. Hummel: ‘Het is zijn idee te tonenwat ook in de partituur staat en wat iedereenkan lezen in het programmaboekje: het verhaalspeelt in het verleden, het heden en detoekomst. Hij vertelt het als een oud verhaal,30 31in een soort historische kostuums, maar wijzien dat verhaal vandaag en we zien ook dathet verder gaat. Als we niet ingrijpen, danblijft het eeuwig zo bestaan, en zo zal hetook zijn. Denk eraan, deze opera is geenfeel-good story.’Deze enscenering is op één punt ouderwetste noemen, laat Hummel nog weten.Nergens, in geen enkele scène, worden zangerselektronisch versterkt, zoals in recenteopera’s vaak het geval is. Ook niet wanneerhet enorme orkest, met toegevoegd slagwerken elektronica, op volle sterkte gaat. ‘Operaonderscheidt zich van de musical juist doorhet akoestische zingen – dat is het vak vanoperazangers,’ zegt Hummel, ‘en dit is opera.’Algemene informatieVerkoop kaartenPrecies drie maanden vóór de premièrevan een productie gaan alle voor stellingendaarvan in de verkoop.U kunt kaarten kopen:– online via www.dno.nl;– bij het Kassa-bespreekbureau vanHet Muziektheater Amsterdam: Amstel 3,Amsterdam, 020-625 5455.Let op! Gewijzigde openingstijden Kassabespreekbureau:maandag t/m zondag opvoorstellingsdagen vanaf 12.00 uur tot aanvang;maandag t/m vrijdag zónder voorstelling van12:00 - 18:00 uur en zaterdag zónder voorstellingvan 12:00 - 15:00 uur. Op zon- en feestdagenzónder voorstelling gesloten.Prijzen losse kaartenSeizoen 2010 -2011Het Muziektheater Amsterdammaandag tot en vrijdag t/m zondag|met donderdag feestdagen|premièrestandaard CJP/65+/ standaard CJP/65+/StadspasStadspas1ste rang 95 85 110 952de rang 75 65 85 753de rang 55 50 60 554de rang • 35 30 40 355de rang 30 25 35 306de rang • 25 20 30 257de rang 15 15 15 15studenten 15 15 15 15De Heksen van VenetiëHet Muziektheater Amsterdamvolwassenen CJP/65+/ kinderen studentenStadspas tot 16 jaar 30 27 17,50 10 25 22 15 20 17 12,50 15 12 10ColofonOdeonMagazine van De Nederlandse OperaNummer 78 sept 2010ISBN: 0926-0684Oplage 25.000 exemplarenOdeon is een uitgave van De Nederlandse OperaAfdeling CommunicatieWaterlooplein 22, 1011 PG Amsterdam.telefoon 020 - 551 8922fax 020-551 8311e-mailinfo@dno.nladvertenties 020-551 8953abonnementen 020-625 5455internet www.dno.nlHanjoHet Muziektheater Amsterdamstandaard CJP/65+/ studentenStadspas 70 55 10 55 40 40 35 35 27 27 25 25 20 15 15PlatéeStadsschouwburg Amsterdammaandag tot en vrijdag t/m zondag|met donderdag feestdagen|premièrestandaard CJP/65+/ standaard CJP/65+/StadspasStadspas1ste rang 95 85 110 952de rang 75 65 85 753de rang 55 50 60 554de rang 35 30 40 35zzb • 25 20 30 25luister •• 15 15 15 15studenten 15 15 15 15DionysosGashouder op het Westerparkterreinmaandag tot en vrijdag t/m zondag|met donderdag feestdagen|premièrestandaard CJP/65+/ standaard CJP/65+/StadspasStadspas1ste rang 75 70 85 802de rang 15 15 15 15•Plaatsen die geen zicht op de boventiteling bieden•• Plaatsen die (deels zeer) beperkt zicht op hettoneel biedenStudentenkortingVoor niet-uitverkochte voorstellingen kunnenstudenten vanaf anderhalf uur voor aanvangvan de voorstelling op vertoon van een gel­HoofdredactieMarc N. ChahinEindredactie, vertalingen en plottekstenFr i t s V l i e g e n t h a r tRedactionele bijdragenKlaus Bertisch, Marianne Broeder, WillemBruls, Joke Dame, Hein van Eekert, ChrisEngeler, Agnes van der Horst, Kasper vanKooten, Elaine Lok, Chazia Mourali, MarijkeSchouten, Floris Visser en Francine vander WielBasisontwerp en lay-outLex Reitsmammv Leon BloemendaalOmslagBeeld affiche Les vêpres siciliennes:Lex ReitsmaProductie en advertentiesMarjolijn VisLithografieMedia Traffic Press, AmsterdamDrukStadsdrukkerij Amsterdamdige college-/studentenkaart voor 15,- eenplaatskaart aan de kassa kopen.Uitverkocht?Het Kassa-bespreekbureau van Het MuziektheaterAmsterdam hanteert bij uitverkochtevoorstel lingen een volgnummersysteem. Vanafeen uur vóór aanvang van een voorstellingkunt u een volgnummer afhalen bij het Kassabespreekbureau.Van af een halfuur vóór aan ­vang worden niet afgehaalde kaarten tekoop aangeboden aan houders van een volgnummer.Per volgnummer kunt u maxi maaltwee kaarten voor de betref fende voorstel ­ling kopen.BoventitelingAlle voorstellingen van DNO worden inhet Neder lands boventiteld. Het kan echterge beuren dat de boventiteling als gevolgvan de enscen ering vanaf sommige plaatsenslechts gedeel telijk of helemaal niet zichtbaaris. Plaatsen in de 4de en 6de rang inHet Muziektheater Amsterdam bieden nooitzicht op de boventiteling. Wilt u verzekerdzijn van zicht op de boven tite ling, informeerdan bij het Kassa-bespreek bureau.Openbaar vervoerVanaf Amsterdam Centraal Station ofAmsterdam Amstel brengen de metro’s53 en 54 en de sneltram 51 u naar de halteWater loo plein. Ook tram 9 gaat vanaf hetCentraal Station rechtstreeks naar HetMuziektheater Amsterdam.Parkeren bij Het MuziektheaterAmsterdamOnder Het Muziektheater Amsterdam bevindtzich de parkeer garage ‘Het Muziektheater’.Deze is echter niet exclusief voor onze bezoekersen is vaak al vroeg vol. Andere parkeergaragesin de buurt zijn: ‘Waterlooplein’aan de Valkenburgerstraat en ‘Markenhoven’tegenover politiebureau IJtunnel.Rechthebbenden die menen aan deze uitgave aansprakente kunnen ontlenen, wordt verzocht contactop te nemen met de uitgever. Niets uit deze uitgavemag worden vermenigvuldigd en/ of openbaarge maakt zonder voorafgaande toestemming vande uitgever.AbonnementenAbonnementhouders van De Nederlandse Operakrijgen Odeon gratis thuisgestuurd. Wilt u Odeonook ontvangen? Voor 14,- ontvangt u alle viernummers van het betreffende seizoen thuis.Losse nummers kosten 3,50 incl. porto per stuk.Geef uw naam, adres, postcode en woonplaatsop per (brief)kaart, e-mail of telefonisch. Zie linkerkolom.