ENSOC Magazine Juni 2016

het blijft rendabel om energie te besparen
Energie in overvloed
Aan het begin van deze eeuw is besloten tot de
bouw van enkele kolencentrales in Nederland.
Tegelijkertijd is de overheid begonnen met het stimuleren
van duurzame productie, zowel centraal
als decentraal. Die stimulering is nog groter in
de ons omringende landen, met name Duitsland
spant de kroon. Omdat duurzaam voorrang krijgt,
en omdat de subsidiesystemen het toelaten, wordt
deze duurzame energie tegen elke prijs verkocht.
Dit effect is vooral bij elektriciteit zichtbaar. Het
uitfaseren van kern- en kolencentrales en de
afbouw van de gaswinning in Groningen heeft tot
nu toe nauwelijks effect op de ontwikkeling van
prijzen. Ook aardgas is er in overvloed. Het aantal
bergingen in Europa neemt toe. De gasopslagen
zijn allemaal goed gevuld, waardoor een prijsdrukkend
effect ontstaat.
Energiebesparing telt mee
Ikzelf ben een groot voorstander van energiebesparing;
hier valt de grootste winst te behalen. En
dat is precies wat veel consumenten en bedrijven
doen. Naast de installatie van zonnepanelen worden
in grote volumes led-lampen en energiezuinige
apparaten aangeschaft. De Europese overheid
doet daar een schep bovenop. Het uitfaseren van
de gloeilamp was nog maar het begin; de verplichte
absolute energiebesparing krijgt gestalte en zal
het energieverbruik verder doen dalen. Maar gaat
het energieverbruik harder dalen dan de productiecapaciteit
of andersom?
Olie, gas en kolen
Het lukt de OPEC en andere olie- en gasproducerende
landen maar niet om op een lijn te komen.
De strategie van Saoedi-Arabië om schalieolie
uit de markt te drukken heeft vooralsnog niet
gewerkt. Alhoewel de eerste signalen van afname
van de schalieolie en –gas zichtbaar zijn, zal het
effect beperkt zijn. De producerende landen hebben
de opbrengst hard nodig om hun bewoners
te voeden, het stimuleren van de economie of om
oorlogen te voeren. Het vooruitzicht dat de voorraden
in de toekomst onder druk van duurzaam
nog minder waard worden zal eerder tot meer dan
tot minder productie leiden. Veel olie en gas wordt
gebruikt voor de productie van kunststoffen,
basischemicaliën of brandstoffen. Bij de productie
van kunststoffen en basischemicaliën wordt nu
de bioraffinage geïntroduceerd. Plastic tasjes zijn
alleen tegen betaling nog te verkrijgen. Maar bij
vervoer? Volkswagen heeft met sjoemelsoftware
onbedoeld de elektrische auto een grote impuls
gegeven. De wereldvoorraad kolen is enorm. Fossiele
brandstoffen raken niet op, nooit.
Subsidies en salderen
Subsidies en salderen geven de energietransitie
een enorme impuls. Het maakt de bouw van enorme
windparken mogelijk en maakt van consumenten
prosumenten. Het ongestraft kunnen leveren
en terugleveren drijft de negatieve spiraal steeds
harder aan. Meer subsidies leiden tot een grotere
onrendabele top en hinderen de introductie van
innovaties, zoals opslagsystemen of nieuwe
leveringsproducten. Leveranciers wensen nu een
capaciteitsvergoeding en netbeheerders staan
voor voor een grote uitdaging bij het investeren in
de netten. De kosten blijven gelijk of nemen toe;
de inkomsten dalen. Inmiddels is duidelijk dat
een ongebreidelde uitbreiding niet wenselijk is.
Er wordt voorzichtig gesproken over het beperken
van het salderen. Daarmee ontstaat een tweede
vraag; wordt het subsidiëring en salderen beperkt
of in stand gehouden? In het laatste geval is er feitelijk
sprake van een uitbreiding want de uitgaven
nemen toe.
Door de twee vragen te combineren ontstaan vier
mogelijkheden:
Subsidies worden beperkt
Productie daalt sneller dan energieverbruik
1
4
2
3
Energieverbruik daalt sneller dan productie
Subsidies worden in stand gehouden
www.ensoc.nl 37
ensoc zomer'16.indd 37 23-05-16 09:08