Kijk 2017_2 DIGIMAG

MATJAZ KUNTNER
“Wees je bewust
van de geschiedenis
van je vakgebied
– de terugloop van
bibliotheken maakt het
makkelijk deze
te vergeten.”
Advies van de oudste Australische
wetenschapper, de 102-jaar oude David
Goodall, aan jonge onderzoekers.
Bron: Newscientist
Spin speelt
voor blad
Camouflage ten top: een spin die nauwelijks is te onderscheiden
van het blad van een boom.
Ben je als de dood voor spinnen en houd je ze het liefst in het
vizier? Met het exemplaar dat onlangs in het zuidwesten van
China opdook, gaat dat niet zo gemakkelijk: het achtpotige dier
ziet eruit als een blad. En het heeft zo zijn best gedaan om op
iets plantaardigs te lijken dat de patronen op zijn lijf heel erg op
nerven lijken.
Matjaz Kuntner van het Smithsonian Institution is bedreven in
het zoeken naar spinnen – hij liever dan wij. Maar deze spin had
de Sloveense arachnoloog bijna over het hoofd gezien. Tijdens
een wandeling in het regenwoud van de provincie Yunnan ontdekte
hij een zijden draadje tussen een blad en een boomtak.
Dat blad bleek dus een spin te zijn.
En alsof de spin zo al niet gecamoufleerd genoeg is, verzamelt
hij ook bladeren om zich heen om nog minder op te vallen. Of
het dier dit doet om zich voor roofdieren te verstoppen of om
een prooi te kunnen besluipen, is nog niet duidelijk. Maar waarschijnlijk
komt het bij allebei van pas.
Het is de eerste keer dat Kuntner en zijn collega’s deze spin
hebben gezien. Ze vermoeden dan ook dat het om een nieuw
ontdekte soort gaat. Maar genetische tests moeten uitwijzen of
we hier daadwerkelijk te maken hebben met een onbekend
exemplaar of dat dit creepy beestje al op de soortenlijst staat.
NJ
Bronnen: Journal of Arachnology, National Geographic
COLUMN
GIPHART
Oogziekte
V
erliefdheid is een oogziekte. Dat zegt de Vlaamse seksuoloog
Wim Slabbinck in het interview verderop in deze KIJK. Deze
mooie zin komt van professor Alfons Vansteenwegen, een
Vlaamse goeroe op het gebied van seksualiteit. Vansteenwegen heeft er
in vele boeken op gehamerd dat verliefdheid en liefde vaak door elkaar
worden gehaald.
Verliefdheid is eigenlijk een gemoedstoestand die te vergelijken valt
met griep. Wie verliefd is, wordt overvallen door een intens gevoel
van aantrekkingskracht voor een ander. In zijn bestseller Liefde is een
werkwoord legt Vansteenwegen uit dat verliefdheid een obsessie is
die letterlijk blind maakt en
anders doet kijken naar de
wereld en het object van liefde.
Verliefden zien hun beminde
door een roze bril, ze adoreren,
smachten en projecteren. Hun
‘oogziekte’ zorgt ervoor dat ze
bij hun geliefde dingen zien die
‘Verliefde mensen
adoreren, smachten
en zien bij hun geliefde
dingen die er niet zijn’
er niet zijn. Het beeld van een geliefde kan – in de ogen van de verliefde
– onrealistische, vaak mythische proporties krijgen.
‘Oogziekte’ is niet de enige metafoor die de wetenschap heeft bedacht
voor verliefdheid. Andere wetenschappers (zoals de Vlaamse seksuoloog
Ilse Reynders) noemen verliefdheid een ‘dwangneurose’. De Italiaanse
psychiater Donatella Marazziti deed onderzoek naar verliefdheid
en vergeleek het serotoninegehalte in de hersenen van smoorverliefde
mensen met patiënten die worden geplaagd door dwangneuroses. Ze
nam twintig personen die onlangs smoorverliefd waren geworden en
vergeleek deze met twintig mensen die waren gediagnostiseerd met
een obsessieve-compulsieve stoornis en twintig ‘normale mensen’.
Het resultaat was een sterke gelijkenis tussen lieden in an early romantic
phase en patiënten die leden aan dwangneuroses. Het deed de
wetenschappers concluderen dat verliefdheid sporen van geestesziekte
in zich draagt.
Met andere woorden: verliefdheid maakt mensen op
een bepaalde manier handelingsonbekwaam. Verliefden
hebben geen realistisch beeld van de werkelijkheid
en nemen vaak beslissingen die ze
niet zouden hebben genomen als ze niet
‘verblind waren door liefde’.
Uit ander onderzoek blijkt dat verliefdheid
een fase is die mensen niet oneindig
blijft plagen. Gemiddeld duurt een stevige
verliefdheid (oogziekte of dwangneurose)
anderhalf tot twee jaar, waarna het serotoninegehalte
in de hersenen zich weer
herstelt naar normale waarden. Bij mensen
die dat overkomt, komt langzamerhand
de werkelijkheid weer binnen: zij gaan
hun geliefde steeds minder door een roze
bril zien. Wat aan het begin van een heftige
verliefdheid nog een geweldige karaktertrek
leek, wordt gaandeweg steeds vervelender.
Hier klopt ook de vergelijking met de griep
weer beter: verliefdheid kan je grijpen en in
korte tijd besmetten, maar na verloop van
tijd houdt het gesnotter vanzelf weer op.
Ronald Giphart schreef twintig boeken, waaronder Phileine zegt sorry,
Ik omhels je met duizend armen en Lieve. In zijn column behandelt hij de
wetenschap achter liefde en seks. Reageren? info@kijkmagazine.nl
ERIK DE KLEIN
2/2017 13