De route van havo naar mbo - ecbo

vierde leerjaar van het havo betrekkelijk groot en licht stijgend (tabel 2.1) en lukt het 4 tot
5% van de leerlingen niet na 1 of 2 jaar in havo 5 het havodiploma te halen 4 .
Tabel 2.1: Het percentage uitstroom uit havo 4 (2004-2008)
Cohort % uitstroom
Cohort 04 6,3
Cohort 05 5,8
Cohort 06 6,0
Cohort 07 6,8
Een deel van de leerlingen verlaat dus het havo, al dan niet na doubleren in havo 4 of 5. Bij
deze conclusie moet wel een kanttekening worden geplaatst: leerlingen die via het vmbo
naar het havo (havo 4) gaan, hebben op veel havoscholen niet het recht te doubleren. Om
deze reden bestaat de groep uitvallers mogelijk deels uit leerlingen voor wie het
havodiploma wel binnen bereik lag, maar dat niet hebben kunnen laten zien door het
ontbreken van de mogelijkheid het vierde jaar over te doen 5 .
2.2 De ontwikkeling van de havo-mbodoorstroom
De doorstroom van het havo naar het mbo is tussen 2004 en 2008 met 26% gestegen (van
5.267 leerlingen in 2003/’04 tot 6.628 leerlingen in 2007/’08; tabel 2.2). Deze stijging kan
voor een belangrijk deel verklaard worden door de groei van de havopopulatie in deze
periode. Zaten in 2003/’04 128.545 leerlingen in havo 3 t/m 5, in schooljaar 2007/’08 waren
dat er 145.291 (een stijging van 13%; CBS, Statline). Stroomde in 2004 4,1% van het totaal
aantal havisten in klas 3 t/m 5 naar het mbo, in 2008 was dat 4,6%. Het aandeel van de
leerlingen in de havopopulatie dat naar het mbo gaat is in de afgelopen periode dus met een
half procent gestegen.
Zoals gezegd, de groei van de totale havopopulatie is een belangrijke verklaring voor de
toename van de havo-mbodoorstroom. Deze groei is vooral te lokaliseren bij
ongediplomeerden uit de havobovenbouw. Daarnaast lijkt echter, vooral de laatste jaren, de
groei van de havo-mbodoorstroom ook verklaard te kunnen worden door een toename van
de doorstroom uit havo 4 van leerlingen met een vmbo-tl voorgeschiedenis. Maar omdat
deze ontwikkeling nog maar in twee cohorten zichtbaar is en er geen sprake is van een
spectaculaire stijging, is het te vroeg om van een trendmatige ontwikkeling te spreken.
De verdeling tussen jongens en meisjes blijft in evenwicht; zowel het aantal jongens als het
aantal meisjes dat tussen 2004 en 2008 doorstroomt neemt toe, zij het dat in de verhouding
jongens/meisjes het aandeel jongens licht stijgt.
4 De uitval in de lagere leerjaren is lastig op te sporen omdat in de onderbouw de eerste twee (soms drie) klassen
havo en/of vwo en havo en/of vmbo-tl niet gescheiden zijn en uitstroom en op- en afstroom niet te onderscheiden
zijn.
5 Zie voor een uitgebreide analyse van dit thema: W. van Esch en J. Neuvel (2009).
10 ecbo De route van havo naar mbo: uitweg of omweg?