Militaire Courant 1 2024

36 – MILITAIRE COURANT
BOEKEN
Schoonheid uit ellendige
omstandigheden
Dat gebeurt niet vaak: de bespreking van een dichtbundel in de Militaire Courant. Maar soms is daar
aanleiding toe. Die aanleiding is de achtergrond van de dichtbundel van Michiel J. Ris, Broersgedicht.
Want gaat over de juxtapositie tussen twee broers: de een dichter, de ander marinier.
Gelukkig zij
Het lijkt alsof er geen grotere
tegenstelling mogelijk is. Het
beeld althans dat wij hebben
van een dichter en een militair
lijkt diametraal tegenovergesteld
te zijn. maar het is wel de realiteit
van Michiel J. Ris, die als jonge
dichter zijn broer naar ‘de oorlog’
ziet gaan, en erover schrijft wat
dat voor impact heeft op hem en
de mensen om hem heen. Hij heeft
het niet alleen over de emotionele
impact, maar ook de effecten die
het heeft op zijn kijk op het leven
en zijn dichterschap.
In deze bundel onderzoekt Ris de
relatie tussen hem en zijn broer,
die uitgezonden is. De ik-persoon
in de gedichten zoekt naar zingeving
en liefde, maar wordt
geconfronteerd met homofobie en
ziet de voortekenen van een leven
in eindeloze sleur. Maar hoe moet
hij tegelijkertijd omgaan met de
onzekerheid over zijn broer, de
berichtgeving over de oorlog en de
rol van zijn broer in een oorlogssituatie?
Ris kiest uiteindelijk voor
de broederliefde, die hij in deze
bundel vormgeeft én veiligstelt in
zijn gedichten.
Stilistisch haakt Ris erg aan bij
de klassieken: hij refereert veel
aan de antieke poëzie, en gebruikt
Oudgriekse dichtvormen en
motieven. Niet alleen ontmoet
daarmee het moderne het klassieke,
maar het maakt zijn gedichten
ook heel leesbaar. Dat zal een
dichter niet altijd als een compliment
opvatten, maar gezien de
materie is dat wel de juiste keus
geweest. Want de omstandigheden
waarin de gedichten tot stand
kwamen, zijn zeker geen dagelijkse
praktijk voor iedereen.
ook vanwege merites die buiten
het literaire liggen. En Ris geeft in
zijn gedichten een buitengewoon
goed en vooral ook caleidoscopisch
beeld van waar het thuisfront
mee te kampen heeft als een
dierbare uitgezonden wordt. In
die zin doet Ris iets wat met het
puur vertellen van een verhalen,
of het delen van een ervaring, niet
kan: hij schept schoonheid uit
soms ellendige omstandigheden,
en heft die boven de ervaring uit
– als een offerande aan de klassieke
goden. En ook dat is heel
waardevol.
De omstandigheden
waarin de
gedichten tot stand
kwamen, zijn geen
dagelijkse praktijk
Laten we duidelijk zijn: dit
medium behandelt militaire
zaken, niet literaire, en dus benaderen
we een dichtbundel juist
MICHIEL J. RIS, BROERSGEDICHT, UITGEVERIJ HET-
MOET, 52 PAGINA’S (€ 19,50)