OnzeJeugd.NU 2024 08/09

gaan naar school, leren en ontwikkelen
zich verder en ‘horen erbij’ op de
grote vo-school.
De ouders zijn blij, de jongen ontwikkelt
zich verder, er zijn meer jongeren
die gebruikmaken van dit aanbod en
de school zet een nieuwe stap in de
richting van inclusiever onderwijs.
Zo kunnen toevallige ontmoetingen
zorgen voor nieuwe uitdagingen en
nieuwe uitdagingen voor nieuwe
mogelijkheden binnen het onderwijsstelsel.
Tegelijkertijd valt ook
hier weer op: ‘het blijft mensenwerk’
en als mensen werkelijk in elkaar
willen investeren, kan er heel veel!
Kindcentrum
Een tweede voorbeeld komt uit de
provincie Groningen. Daar werkten
een tweetal scholen (sbo en so)
aan het inrichten van een kindcentrum.
Men wilde een gespecialiseerd
kindcentrum ontwikkelen: een
centrum waar alle kinderen naar
school konden.
In het gebouw werd een lokaal
gehuurd door een zorginstelling,
waar men een dagbestedingsgroep
runde met kinderen met een meervoudige
beperking. Soms, onder
speciale voorwaarden, werd een
kind uit deze groep toegelaten tot de
so-school. Er werd dan een aanvraag
voor ondersteuning uit de Jeugdwet
gedaan bij de gemeente en met de
toekenning van een paar uren extra
ondersteuning van een zorgmedewerker
(meestal 5 á 6 uur) werd zo’n
kind dan geplaatst. Als het gebeurde,
vond het steeds per individueel kind
plaats. In een echt gespecialiseerd
kindcentrum moest dat anders, zo
vonden de betrokken scholen.
Er werd met de gemeente overlegd,
er werd geschoold, er werden allerlei
partners betrokken en uiteindelijk
werd er een business case gemaakt
voor de gemeente. Uiteindelijk
besloot de gemeente om voor een
speciale groep kinderen een vaste
zorgmedewerker in te huren bij een
betrokken zorginstelling. Deze medewerker
ondersteunde de leerkracht
en de assistent en was in principe
betrokken bij alle kinderen in de speciale
groep. Dit leverde tevredenheid
op bij kinderen, ouders, school en
ook bij de gemeente. Qua financiën
was dit uiteindelijk ook aanwijsbaar
goedkoper voor de gemeente.
Als mensen werkelijk
in elkaar
willen investeren,
kan er heel veel!
Samen naar school
Alle partijen waren na een experimenteerperiode
tevreden; het experiment
werd vervolgd en er is nu zelfs
een dergelijke groep op vo-niveau
aan het gespecialiseerde kindcentrum
verbonden. Alle kinderen, ook
kinderen met meervoudige en ernstige
beperkingen, kunnen nu naar
school en doen mee!
Dezelfde gemeente zette deze ontwikkeling
voort door een inmiddels
succesvolle en ook verlengde pilot te
financieren. Daarbij werd een vaste
zorgmedewerker toegevoegd aan een
aantal basisscholen in de gemeente.
Hiermee worden de onderwijskrachten
specifieke zorg- en ondersteuningstaken
uit handen genomen
en een mogelijke overplaatsing van
kinderen naar het gespecialiseerde
onderwijs wordt voorkomen: gewoon
samen naar school blijven gaan!
In een derde regio werken de gezamenlijke
vso-scholen in toenemende
mate samen met de regionale
vo-scholen. Deskundigheid wordt
uitgewisseld, er vindt afstemming
plaats rondom specifieke onderwijsonderdelen
en er ontstaat een
gezamenlijke visie op ‘het nieuwe
vo-onderwijs’ voor alle vo-leerlingen.
De samenwerking levert daarbij
belangrijke stappen in de richting
van inclusiever onderwijs.
Zo heeft men onlangs besloten om
alle ‘diplomagerichte’ onderwijsactiviteiten
van de vso-scholen te
laten uitvoeren door de aanwezige
vo-scholen. Er zijn daarbij nog een
paar belangrijke hobbels te nemen
(bijvoorbeeld het mogelijk deelnemen
aan staatsexamens), maar de
afspraak is gemaakt en de vo-scholen
zijn er klaar voor. Ook hier wordt het
onderwijs inclusiever, door goed te
kijken naar de werkelijke ontwikkelingsmogelijkheden
van jongeren
en de groeiende mogelijkheden van
scholen om hieraan tegemoet te
komen. Samen is er veel expertise
voorhanden, samen is het mogelijk
te maken.
In alle drie de voorbeelden is er
sprake van nieuw gecreëerde ruimte
voor kinderen/jongeren in het
bestaande systeem van onderwijs.
Nieuwe ruimte, die er voorheen niet
bestond. Inclusie zou dus in wezen
weleens een proces van ‘ruimte
maken’ kunnen zijn. Het zou daarom
kunnen gaan om het ‘oprekken’
van het begrip ‘onderwijs’, waardoor
er meer kinderen/jongeren (in principe
alle) deel kunnen nemen aan dat
‘nieuwe onderwijs’, het inclusievere
onderwijs.
Albert Boelen is zelfstandig adviseur
onderwijs-jeugd, werkzaam voor
Stichting Gedragswerk, lid van de
Raad van Toezicht van het Roelof
van Echten College en bestuurder bij
Stichting Com in Beeld.
ONZEJEUGD.NU 8/9-2023 19