Wereldbeeld 2011-01 - Vereniging voor Verenigde Naties

20
of 2012, is fundamental flawed, especially in dividing the
world into competing economic camps. At Cancun, it
was encouraging to hear fewer people holding out for a
commitment to another phase of the Kyoto Protocol. It
was politically impossible to spike the idea of extending
the Kyoto agreement entirely, but at least it was punted
to the next gathering in Durban, South Africa, a year
from now. Otherwise, the Cancun meeting could have
collapsed amid acrimony and recriminations.
Usefully, the Cancun Agreements recognize directly and
explicitly two key principles:
1) All countries must recognize their historic emissions
(read, the industrialized world); and
2) All countries are responsible for their future emissions
(think of those with fast-growing emerging economies).
This also helps move beyond the old Kyoto divide.” 32
Artur Runge-Metzger, de hoofdonderhandelaar van
de Europese Commissie omschreef de Japanse houding
en de gevolgen ervan als een ‘zwaard van Damocles
boven de conferentie’. En het ziet er naar uit
dat het zwaard zal blijven hangen. Een positieve reactie
op het Cancún-resultaat van de Council on
Foreign Relations liet echter ook de Amerikaanse
hoop op het komende einde van het Kyoto Protocol
doorschemeren. 33 Ook de woorden van de beroemde
financier George Soros in een commentaarstuk in
The Guardian op 13 december 2010 zijn misschien
illustratief. 34 Hij is helemaal geen voorstander van
een uniforme wereldwijde koolstofmarkt. Het systeem
van het Kyoto Protocol biedt immers te veel
mogelijkheden voor misbruiken. Die misbruiken zijn
niet steeds bewuste handelingen maar soms ongewenste
effecten van het systeem zoals de zogenaamde
windfall profits bij bepaalde energieproducenten.
In landen met minder rigoureuze handhavingpraktijken
zoals in de voormalige Oostbloklanden
kan er wel sprake zijn van misbruiken. Bulgarije werd
in 2010 na de vaststelling van inbreuken op de rapportagevereisten
volgens het Kyoto Protocol-systeem
zowel uit de internationale emissiehandel als uit de
EU-markt geweerd. Pas na een grondige controle zal
dit land in de loop van 2011 opnieuw aan die markten
mogen deelnemen. Na de BTW-carrousel fraude
35 in 2010 werd de EU-emissiehandel begin 2011
opnieuw geconfronteerd met fraude, namelijk de digitale
diefstal van emissierechten uit het Tsjechisch
register. 36 De Commissie zag zich verplicht meerdere
nationale registers te sluiten tot er bewijzen waren
dat het systeem betere bescherming bood. Intussen
blijft er een grote weerstand tegen de marktmechanismen
die door het Kyoto Protocol in leven werden
geroepen. Zuid-Amerikaanse landen verwachten niet
dat dit iets oplevert.
Monitoring en inspectie (MRV)
Vooruitgang over MRV (monitoring, rapportage,
verificatie) was één van de zaken waarvoor de EU op
verdergaande afspraken in Cancún rekende. Er werd
op dat vlak inderdaad enige vooruitgang geboekt.
Niet alleen zullen de ontwikkelde landen de rapportage
over hun nationale emissiereducties verbeteren.
Ook de internationale beoordeling ervan zal worden
versterkt. 37 Belangrijker nog is de bepaling in het akkoord
(in paragraaf 60) dat ook de ontwikkelingslanden
! overeenkomstig hun capaciteiten ! tweejaarlijks
gaan rapporteren over hun nationale uitstootinventarissen
en de genomen reductiemaatregelen.
Die gegevens zullen ook worden onderworpen aan
een internationale beoordeling in het kader van het
VN-Klimaatverdrag. De ontwikkelingslanden kregen
wel de garantie dat die analyse op een niet bestraffende
wijze zal gebeuren en met respect voor de nationale
soevereiniteit. Die formulering is niet zo uitzonderlijk
maar weerspiegelt de klassieke
‘verschillende’ behandeling in het internationaal
recht en de daarmee overeenstemmende nalevingsaanpak.
Hulp voor ontwikkelingslanden
Vooreerst stelt paragraaf 95 van het Cancún-akkoord
dat er wordt akte genomen van het feit dat de
ontwikkelde landen een gezamenlijke toezegging
doen om nieuwe, bijkomende middelen ter beschikking
te stellen voor ongeveer US$ 30 miljard voor de
periode 2010-2012. In de volgende paragraaf worden
die landen uitgenodigd om daarover jaarlijks concrete
informatie aan het Secretariaat van het Klimaatverdrag
te bezorgen. Bovenop deze zogenaamde
‘snelspoor’-financiering leest men in paragraaf 98 de
toezegging van de ontwikkelde wereld om tegen
2020 jaarlijks US$ 100 miljard ter beschikking te
houden voor allerlei klimaatinspanningen door ontwikkelingslanden.
Voor de financiering van dit niet
geringe bedrag kunnen de ontwikkelde landen allerlei
bronnen aanboren.
In Cancún werd ook besloten tot de oprichting van
een Groen Klimaatfonds (Green Climate Fund). Dit
wordt een operationeel instrument van het financieringsmechanisme
dat in artikel 11 van het Klimaatverdrag
is voorzien. Met de middelen uit het fonds
zullen projecten, programma’s, beleidsinitiatieven en
andere activiteiten in de ontwikkelingslanden worden
ondersteund. Voor het fonds zal een beheerder
worden aangeduid maar in eerste instantie werd nu
de Wereldbank als tijdelijke trustee voor de komende
drie jaren aangeduid. Een overgangscomité met vertegenwoordigers
van zowel ontwikkelde als ontwik-
WERELDBEELD