Wereldbeeld 2011-01 - Vereniging voor Verenigde Naties

40
moet een gecoördineerde Vlaamse positie zijn voor
internationale fora. 13
Het Vlaamse verlangen om betrokken te zijn bij het
mondiale debat over duurzame ontwikkeling lijkt
grotendeels te volgen uit de grondwettelijke bevoegdheden
die het heeft binnen de Belgische institutionele
context: de Vlaamse overheid wil mee bepalen
wat overeengekomen wordt op mondiaal niveau
en wat ze, omwille van haar bevoegdheden,
achteraf moet uitvoeren. De CSD is voor Vlaanderen
verder ook belangrijk omdat het het enige mondiale
forum is waar over duurzame ontwikkeling
wordt gesproken onder alle VN-lidstaten en waar de
opinies van de ontwikkelingslanden (en vooral van
belangrijke onderhandelingsgroepen, zoals de BRICgroep
of groep van Brazilië, Rusland, India en China)
gehoord kunnen worden. Bovendien geven de discussies
in de CSD voor besluitvormers aan welke
kwesties op dat moment hoog op de mondiale agenda
staan, zoals voedselzekerheid (2009) en groene
groei (2010).
De Vlaamse overheid, en vooral haar administratie,
is al sinds 1995 intensief betrokken bij de onderhandelingen
in de CSD. Dat komt ook overeen met het
belang dat aan deze onderhandelingen wordt toegeschreven
in de Vlaamse beleidsdocumenten. Het
staat daarentegen wel in fel contrast met het beperkte
politiek gewicht dat in Vlaanderen aan deze discussies
wordt gegeven en ook met de beperkte impact
die deze discussies hebben op het Vlaamse beleid.
Beiden zijn onderling verbonden: een groter
politiek gewicht kan meer beleidsimpact tot gevolg
hebben. Beiden zijn echter ook sterk verbonden met
het feit dat de uitkomst van de CSD geen wettelijk
afdwingbaar karakter heeft, wat het belang van de
CSD-discussies voor sommigen doet afnemen.
Vlaamse routes naar de CSD
Typologie van subnationale routes
Om de Vlaamse betrokkenheid bij de besluitvorming
in de CSD te belichten, wordt vertrokken van een
typologie van twee soorten routes die subnationale
overheden kunnen gebruiken om betrokken te zijn
bij multilaterale besluitvorming. 14 De typologie is
opgebouwd rond de manier waarop een subnationale
overheid zich opstelt ten opzichte van de nationale
overheid (of de staat). Een subnationale overheid
kan ervoor opteren om ofwel via de staat betrokken
te zijn bij de Europese en mondiale besluitvorming
ofwel de staat te omzeilen. Uit de typologie kunnen
twee soorten routes worden afgeleid: de eerste mogelijkheid
betreft intrastatelijke routes, de tweede
extrastatelijke routes. 15
Een voorbeeld van een intrastatelijke route is de situatie
waarbij Vlaanderen deel uitmaakt van de nationale
Belgische delegatie voor de voorbereidende onderhandelingen
in de EU. De EU neemt immers al
sinds 1993 als belangrijke onderhandelingsgroep deel
aan de CSD-vergaderingen en vertegenwoordigt
daarbij België en de andere EU-lidstaten. Maar
Vlaanderen kan bijvoorbeeld ook het Belgische statement
voor een CSD-vergadering trachten te
beïnvloeden. De EU komt daarbij niet aan bod, aangezien
dat statement door België zelf gebracht wordt
op de vergadering van de CSD.
Voorbeelden van extrastatelijke routes zijn: de
Vlaamse overheid die lobbyt bij leden van de Europese
Commissie of het Europees Parlement. Vlaanderen
kan ook proberen om een directe vertegenwoordiging
in de CSD te vinden. Daarvoor kan het actief
zijn in netwerken van subnationale overheden die de
spreekbuis willen zijn van die overheden op mondiaal
niveau.
Intrastatelijke routes: Vlaanderen gaat via België
Om betrokken te zijn bij de besluitvorming in de
CSD, is het voor Vlaanderen het meest gebruikelijk
en nuttig om dat via de Belgische staat te doen. Daar
zijn voor Vlaanderen immers de meeste kansen weggelegd.
Vlaanderen gebruikt die intrastatelijke routes
hoofdzakelijk door deel te nemen aan nationale
coördinatievergaderingen ter voorbereiding van Europese
coördinatievergaderingen, door aanwezig te
zijn tijdens de formele (en informele) coördinatievergaderingen
van de EU en door deel uit te maken van
de Belgische delegatie voor de CSD zelf. In de nationale
context, bijvoorbeeld, bestaat voor Vlaanderen
de opportuniteit om een pilootpositie op te nemen.
Dat houdt in dat een Vlaams ambtenaar (expert)
verantwoordelijk kan worden gesteld voor de interne
Belgische voorbereiding van een individueel dossier,
als dat dossier tot de Vlaamse bevoegdheid behoort.
Vlaanderen probeert zoveel mogelijk pilootposities
op te nemen wanneer subnationale bevoegdheden op
de agenda staan.
Ook door andere intrastatelijke kanalen te gebruiken,
probeert Vlaanderen zoveel mogelijk aanwezig
te zijn op het internationale toneel. Vlaanderen
neemt, bijvoorbeeld, consequent deel aan de nationale
onderhandelingen over een Belgisch statement
voor de CSD. Natuurlijk wordt de positie van alle
WERELDBEELD