Rapportage sport 2006 - NISB

Noten
1 Begin 2006 heeft een tweede grote dataverzameling onder allochtonen plaatsgevonden.
Voor dit onderzoek, dat als werktitel de naam sim draagt (Survey integratie
minder heden), is een meer uitgebreide set van vragen gesteld over de sportdeelname .
Daarnaast zijn ook vragen gesteld aan jongeren van 6-14 jaar. Eerste resultaten uit het
sim-onderzoek worden in 2007 verwacht.
2 De vraagstelling naar sportdeelname in het las is anders dan in het avo. Daardoor zijn
de uitkomsten van beide onderzoeken niet helemaal vergelijkbaar.
3 Dit verschil is niet terug te voeren op een andere samenstelling van de groep ondervraagde
sporters zelf. Ook onder de autochtonen bestaat het beeld dat sportverenigingen
vaker een voornamelijk westers publiek bedienen dan sportscholen of fi tnesscentra
(cijfers resp. 88%, 58% en 53%).
4 Cijfers kunnen afwijken van de cijfers in hoofdstuk 5 door een afwijkende vraagstelling.
5 Zie www.tijdsbesteding.nl en www.rapportage-sport.nl voor meer informatie over dit
onderzoek.
6 In de economische wetenschappen staat het begrip ‘inkomenselasticiteit’ voor de relatieve
verandering in de vraag naar een product in relatie tot de relatieve verandering van
het inkomen . Een positieve inkomenselasticiteit duidt op een luxeproduct (meer vraag
als het inkomen stijgt), en een negatieve inkomenselasticiteit op een inferieur product
(minder vraag als de prijs stijgt). Een variant is ‘prijselasticiteit’, waarbij een geringe
prijselasticiteit duidt op een product waarvan de vraag niet of nauwelijks reageert op
een verandering in prijs (zoals benzine). In analogie hiermee introduceren we hier
het begrip ‘tijdselasticiteit’, zijnde de verandering in het aantal bestede uren voor de
ene activiteit naar aanleiding van de verandering van het aantal bestede uren voor een
andere activiteit.
7 Inkomen is in het Tijdsbestedingsonderzoek niet erg betrouwbaar gemeten en kent veel
ontbrekende waarden (23% van alle cases). Analyses mét inkomen geven steevast lagere
waarden te zien voor de tijd besteed aan sport en bewegen binnen alle groepen, hetgeen
suggereert dat er sprake is van vertekening. Om die reden zijn de hier gepresenteerde
analyses uitgevoerd zonder inkomen. In analyses mét inkomen, voor 1995/2000, blijkt
het curvilineaire effect van verplichtingen op sportdeelname nu iets geprononceerder
en bovendien signifi cant. Bij de analyse voor 1975-1980 blijkt de relatie tussen het totaal
aan sport en bewegen enerzijds en verplichtingen anderzijds net niet meer signifi cant
(0,05). Verder treden er geen substantiële verschillen in de uitkomsten op als de factor
‘inkomen’ in de analyse wordt betrokken.
8 Kamphorst en Spruijt (1983: 23) spreken van ‘geïnternaliseerde basishoudingen’ wat
– afgezien wellicht van de meervoudsvorm – beschouwd kan worden als een goede
vertaling van Bourdieus begrip ‘habitus’.
9 Om de analyse niet te bemoeilijken, zijn eenoudergezinnen uit de analyses gelaten.
10 In de terminologie van Bourdieu is de term ‘cultureel kapitaal’ gangbaar. Met cultureel
kapitaal wordt gedoeld op het geheel aan geestelijke/intellectuele hulpbronnen dat een
persoon ter beschikking staat om zijn doelen te bereiken (in aanvulling op economische
hulpbronnen en de netwerken waar men op kan terugvallen – het sociale kapitaal).
Verondersteld wordt dat het milieu waarin kinderen opgroeien, een belangrijke rol
speelt in de vorming van hun culturele kapitaal, en dat ouders hun culturele kapitaal
via de opvoeding, schoolkeuzes enzovoort doorgeven aan hun kinderen. Het eigen
opleidingsniveau en dat van de ouders gelden als belangrijkste en meest algemene
operationalisaties van het begrip ‘cultureel kapitaal’. Sport- of sportief kapitaal (Scheer-
Verschillen in sportdeelname
319