Rapport Belevingsonderzoek Duits 2010 - Duitsland Instituut ...

RAPPORT BELEVINGSONDERZOEK DUITS 2010
VI. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
keuzevrijheid die scholen hierin hebben, biedt kansen. Het betekent echter ook
dat de positie van literatuuronderwijs in sterke mate afhankelijk is van individuele
docenten. Hier ligt de uitdaging voor lerarenopleidingen: van docenten die zelf
nauwelijks Duitstalige literatuur kennen, kan immers niet worden verwacht dat zij
hun leerlingen hiervoor enthousiasmeren. Lerarenopleidingen, ook op tweedegraads
niveau, zouden daarom voor literatuur een belangrijkere plek moeten
inruimen in het curriculum. Daarnaast heeft literatuuronderwijs in de ogen van
veel leerlingen een nogal stoffig imago. Er moeten daarom manieren worden
gevonden om ook deze generatie leerlingen te enthousiasmeren voor (anderstalige)
literatuur met gebruik van voor leerlingen aantrekkelijke instrumenten.
Digitale media kunnen hierbij een belangrijke rol spelen.
Internationalisering blijft een krachtig instrument om het gebruik van de doeltaal
en kennis van land en cultuur te bevorderen. Uit dit onderzoek blijkt ook dat de
verbreding van internationalisering op Nederlandse scholen er onder andere
voor zorgt dat juist Duitsland als bestemming minder aantrekkelijk wordt. De
concurrentie met andere en vooral ‘exotischere’ landen is enorm. Niettemin
zou elke leerling die Duits leert minimaal een keer in zijn/haar schoolloopbaan
in contact moeten komen met een ‘echte’ Duitser. Dat hoeft niet altijd tijdens
een meerdaagse studiereis of uitwisseling te zijn. Ook het doorvoeren van een
e-mailproject dan wel de aanwezigheid van een gastspreker of een taalassistent in
de klas kunnen bijdragen aan de realisatie van deze doelstelling.
Het dreigende en in sommige delen van Nederland al bestaande lerarentekort
voor het vak Duits zorgt ervoor dat steeds vaker onbevoegde docenten voor
de klas staan. Dit heeft negatieve gevolgen op het gebruik van de doeltaal als
voertaal door de docent. Docenten die zichzelf niet voldoende bekwaam achten
in de vreemde taal zijn immers slecht toegerust op het gebruik van de doeltaal
in de klas. Een mogelijke oplossing is het aantrekken van moedertaalsprekers
en hen in Nederland op te leiden voor het leraarschap Duits. Dit gebeurt al
enkele jaren, bijvoorbeeld in het programma ‘Van assistent tot docent Duits’ van
het Europees Platform of in de zij-instroomtrajecten voor moedertaalsprekers
Duits van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen. De vrees bestaat dat veel van deze
Duitse docenten ondanks het voordeel van perfecte taalbeheersing problemen
ondervinden in het Nederlandse onderwijs. Deze problemen zijn echter niet
onoverkoombaar. Investeer daarom meer in een aanpak en begeleiding op maat
van deze Duitse docenten om te voorkomen dat zij al in de eerste jaren van het
leraarschap uitstromen. Naast een versterkt gebruik van de doeltaal als voertaal
zou een bijkomend voordeel van het inzetten van moedertaalsprekers voor de klas
ook meer aandacht voor ‘Landeskunde’ en actualiteiten kunnen zijn.
48