Du kan også laste ned nummeret i pdf. - Språkrådet

Innsikt«Skjælke ente!» Frå norrøntdirekte til moderne tidERNST HÅKON JAHRSkjælke ente!I band 9 av Norsk Ordbok (frå ramost tilskodde), som blei lansert 19. februar iår, finn vi denne korte artikkelen:skjelkja v -a [norr. skelkja ’spotta,håna’] spotta, skjemta med (Onsøy):skjelke ikkje! (jf Års skr Ons øy 2001,21).Det spesielle med dette ordet er at deter heimfesta hos berre éin språkbrukari moderne tid, nemleg Sofie Gjølberg(1872–1967) frå Onsøy ved Fredrikstad.Ho var oldemora mi på morssida (morsmormor). Ho brukte ordet ganske ofte,særleg når oldeborna sa noko ho meintevi ikkje skulle spøke med. Sa nokon«No døyr eg!» eller «Eg ler meg i hel»,kommenterte ho gjerne: «Skjælke ente!»Vi skulle ikkje skjemte med slike alvorlegeting. Skjælke går rett attende tilnorrønt skelkja. Her har vi altså eit ordsom er belagt i norrønt, og som ikkje erregistrert skriftleg nokon stad mellomnorrøn tid og no. Det er ikkje med i IvarAasens ordbok, ikkje i Hans Ross si ellerhos nokon andre, men blei så «redda»for Norsk Ordbok av Sofie Gjølberg.Norsk Ordbok har normert ordet tilskjelkja. Kanskje nokon av Språk nyttslesarar òg kjenner uttrykket «Skjelkjeikkje»?Tilvisinga i Norsk Ordbok er til einartikkel eg skreiv om «skjelkje ikkje»-uttrykket i årsskriftet Varden (utgitt avOnsøy Historielag), 29. årgang 2001...................................Foto: Knut ElvebakkErnst Håkon Jahr er professor i nordiskspråkvitskap ved Universitetet iAgder.Dette biletet av Sofie Gjølberg er frå ca. 1962.22 SPRÅKNYTT 2/2011