NHH 2021: Blant Europas beste

Aktuell forskningeinperfektstorm,der ulikefaktorar kjemsaman ogdannar ei endåstørre krise, ikontrast til ein vanlegresesjon, som ein haroftare.– Dersom ein ser på deihistoriske krisene, og lærdommenav dei, kvifor var det då så vanskeleg åseie frå på førehand når krisa var såomfattande?– Ja, som dronning Elisabeth er blittsitert på gjentekne gonger: Dersomdette var så stort, kvifor var det ingensom såg at det var på veg? seierKlovland.– Økonomane såg at denutviklingsbanen ikkje var vidareførbar.Vi sa det, ikkje berre vi som sat her,men økonomibransjen òg. Det går ikkjeat land berre låner seg meir og meir opp– dette vil ikkje halde. Men det er ingengitt å spå når dette utløyser einukontrollerbar spiral. Når misterinstitusjonane tilliten til kvarandre? Deter psykologi, ikkje sant, seierThøgersen.«Ein annan tulling»-teoriForskarane er einige om at det varganske mange som såg at ei krise kunnevere i emning, men ikkje når ellerkorleis ho ville ramme dei ulike landa iverda.– Makroøkonomi er teorien ommenneskeleg åtferd, presisererThøgersen. Dette har eg forelese om imange år. Vi har presentert grafane somviser at USA er blitt meir og meirforgjelda, og sagt at her er det fare påferde. Men det er ingen gitt å seie nårbobla sprekk.I ettertid kan du seie at det varbustadmarknadsbobla på åtti- ognittitalet som måtte sprekke, men derog då – i notida – veit du ikkje akkuratnår det skjer.– Så lenge det er ein annan som kjøperhusetditt, erdet jogreitt.Another fooltypeteori seier litt om dette. Duskjønnar på ein måte at det ikkje kanhalde fram, men det er greitt så lengeandre køyrer på.Slik er det i aksjemarknaden, og slik erdet i bustadmarknaden, meinerforskarane. Grunnen til at vi ikkje er sågode til dette, er at det er tilfeldig nårdet treffer, og når ein får eit samanfallav fleire faktorar, meiner dei.Til forsvar for makroøkonomaneØkonomane har godt tak på kva somskaper eksponering for forstyrringar,meiner dei. Og grunnen til at Noregklarer seg så bra, er dels at politikaranehar hatt ganske høg disiplin i norskøkonomi. Det kan tenkjast andre måtarå bruke oljepengane på, noko somhadde sett Noreg i ein heilt annansituasjon då sjokket kom. Vi har eitsvært oljefond, og det har blitt bruktdisiplinert.– Så når nokon spør kviformakroøkonomane ikkje sa frå, må einsjå det i perspektiv. Det er klart athandlingsregelen i Noreg ermakroøkonomane sitt produkt, og detat Noreg følgde den overforsiktigehandlingsregelen, gjorde oss på ein heiltspesiell måte i stand til å tolefinanskrisa.Noreg hadde masse midlar å skyte inndå vi trong det. Det var ikkje nokoproblem for den norske staten åfinansiere gullkortet til bankane. Dåkrisa kom, fall oljeprisen som ein stein.Fordi vi berre brukte avkastinga påfondet, var vi ikkje eksponerte for eitslikt sjokk.– Det er eitt døme påat ein fagleg basert regelhar fått verke, og atpolitikarane har akseptertein slik regel, seier Thøgersen.Framtidig forskingFramtidig makroøkonomisk forskinginnanfor kriseprogrammet ved NHH ogSNF skal ta opp ei rekkje vidfemnandetema. NHH-forskarane skal sjå på kvasom skjer med land når dei kjem ut avresesjonen, og kva policylærdom det børfå. Kva gjer enkelte rett, og kva gjerandre feil? Dette er eit av dei storemakroøkonomiske spørsmåla ikriseprogrammet.Øystein Thøgersen og postdoktorIngvild Almås skal i gang med einstudie der dei skal sjå på dei ulikeøkonomiane i verda. Kven har det gåttdårleg med, og kven har komme seg oppatt? Forskarane vil sjå på ulikeøkonomiske reformer i USA og Kina.– Sentrale spørsmål er korleis ulikepolitiske reformer påverkar landa, ogkva som skjer med balansen mellomdei, seier Thøgersen.Gernot Doppelhofer er, saman medNHH-forskaren Krisztina Molnár, igang med eit arbeid som dei har kalla«Jointness of Determinants of FinancialCrises».– Vi skal undersøkje korleis forskjelligefaktorar verkar saman i oppløpet til ogunder ei krise, for å kunne gjere ossbetre i stand til å predikere økonomiskekriser. Motivasjonen er å forstå kva somførte til finanskrisa som slo gjennom ifebruar 2007.Dei to forskarane vil sjå på tilfelle avgjeldskrise, bankkrise og valutakrise ogkombinasjonar av dei to sistnemnde,såkalla tvillingkriser.Den andre delen av prosjekt tilDoppelhofer og Molnár har tittelen«Expectations and Crisis». Der kjem deitil å analysere kva samanhengar det ermellom forventingar og uvisse ogutvikling av økonomiske kriser.Rapporten «Crisis, Restructuring and Growth: AMacroeconomic Perspective» er tilgjengelig påwww.snf.no.n r. 3 - 2 0 1 0 N H H B u l l e t i n 21