Smábátaútgerð og grásleppukarlar

18
SMÁBÁTAÚTGERÐ OG GRÁSLEPPUKARLAR | TRILLUKARLAR OG SMÁBÁTAÚTGERÐ
Allt frá upphafi byggðar í Hafnarfirði hafa veiðar á
litlum bátum verið stundaðar þaðan. Sem dæmi um
þetta má nefna að árið 1703 þurfti ábúandinn á
konungsjörðinni Hvaleyri að greiða landsskuld til
kaupstaðarins árlega sem skyldi greiðast með sex
vættum fiska. Um jörðina er einnig sagt þetta sama ár
að þar hafi verið hrognkelsafjara sæmileg og skelfiskfjara
næg til beitu en lá undir ágangi frá öðrum
jörðum. Útræði var heima fyrir allt árið um kring og
góð lending. i
Ljóst má vera á þessari lýsingu Hvaleyrarjarðarinnar að höfuðkostur hennar hafi verið fiskveiðar en heldur
var þó útvegurinn lítilfjörlegur því úr bátaskrá úr Gullbringusýslu frá þessu sama ári kemur fram að á
Hvaleyri hafi verið eitt tveggja manna far er gengi árið um kring, eitt tveggja manna far sem varla væri
sjófært og eitt eins manns far sem ekki væri sjófært. Útgerðin þróaðist þó í rétta átt og til marks um það
má nefna að árið 1771 gengu frá Hvaleyri sjö tveggja manna för á vetrarvertíðinni. ii Frá Ófriðarstöðum
(Jófríðarstöðum) gekk tveggja manna far 1771 og fjögurra manna far 1780. iii Þriðja jörðin í Hafnarfirði var
Hamarskot. Ljóst má vera, samkvæmt lýsingu frá 1703, að landbúnaður þar hafi verið sáralítill en útgerð
þeim mun meiri þegar horft er til þeirra kvaða sem á jörðinni voru. Þó var á þeim tíma einungis einn bátur
á jörðinni. Á vetrarvertíð 1771 voru þó gerð út fimm tveggja manna för frá Hamarskoti. iv Á fjórðu jörðinni,
Akurgerði, voru fiskveiðar einnig mikilvægar. Eflaust hefur útræði þaðan verið meginbjargræði þeirra sem
þar bjuggu í gegnum tíðina en árið 1771 gengu þaðan þrjú tveggja manna för. v