Podróże po świecie monet - EuroStyl. NOWE SPOJRZENIE.

09/2010, cena 5,90 zł (w tym 7% VAT) 

www.e-eurostyl.pl 

Ewa Błaszczyk 

Chcę realizować się 

w zawodzie 

Tadeusz Makowski 

Ulubieniec kolekcjonerów 

Komórki macierzyste 

Panaceum XXI wieku 

Polskie firmy 

robią biznes 

w Indiach 

Ogrody świata 

Nowy Jork 

Podróże po świecie monet 

Adam Zieliński

Autoryzowany Dealer VW AUTO VIVA 

ul. Połczyńska 118 A, 01-304 Warszawa, tel. 22 532 24 00, www.autoviva.vw.pl 

Autoryzowany Dealer VW ROWIŃSKI-WAJDEMAJER 

ul. Armii Krajowej 22, 05-500 Piaseczno, tel. 22 726 26 00, www.rowinski-wajdemajer.vw.pl 

Autoryzowany Dealer VW SOBKOL 

Al. Katowicka 83, 05-830 Nadarzyn, tel. 22 729 87 77, www.sobkol.com.pl

09/2010 

12 

16 30 

W numerze: 

POSTACI 

12 Adam Zieliński 

Skarbnica Narodowa - podróże po świecie monet 

16 Ewa Błaszczyk 

Chcę realizować się w zawodzie 

SZTUKA 

30 Grubo ciosani 

Palacze fajek Tadeusza Makowskiego 

NOWOCZESNE 

TECHNOLOGIE 

34 Stylowy dźwięk 

OGRODY ŚWIATA 

38 Zieleń w Nowym Jorku 

38 

34

09/2010 

W DOBOROWYM TOWARZYSTWIE 

42 Jak człowiek z kotem 

BIZNES 

46 Kierunek Indie 

50 PNOS – najwyższa jakość 

70 Sukces z laserem w tle – CTL Centrum Techniki Laserowej 

72 Inwestowanie w ziemię – 1r2eu 

74 Największym skarbem są członkowie – Lubelski Klub Biznesu 

76 Świć – w służbie rolnictwu 

77 POL-MAK – smak tradycji 

54 

ZDROWIE 

Komórki macierzyste – panaceum XXI wieku 

57 Biust z komórek macierzystych 

59 Zakichany problem 

62 Przeziębienie nasze jesienne 

64 Roślinne wsparcie 

66 Zdrowie prosto z owoców granatu 

67 Syndromy – nowe choroby XXI wieku 

69 Na witaminowym froncie 

46 

52 

62 

Wydawnictwo AN-PRESS 

ul. Siennicka 23 lok. 4 

04-394 Warszawa 

tel.: 022 403 15 36 

fax: 022 435 95 37 

e-mail: eurostyl@e-eurostyl.pl 

www.e-eurostyl.pl 

redaktor naczelna 

Aneta Polak-Myszka 

a.polak-myszka@e-eurostyl.pl 

zastępca redaktor naczelnej 

Anna Zawadzka 

a.zawadzka@e-eurostyl.pl 

zespół redakcyjny 

Borys Czonkow, Jarosław Górski, 

Lucyna Kocicka, Magdalena Kostecka 

Dariusz Sadło, Marek Kukiel, 

Maciej Łabudzki, Karolina Szewczyk 

Jarosław Praski, Monika Jurkowlaniec 

dyrektor wydawnictwa 

Maciej Kocuj 

m.kocuj@e-eurostyl.pl 

dyrektor działu reklamy 

Anna Kocela-Mroziewicz 

a.kocela@e-eurostyl.pl 

tel.: 022 243 02 82 

Anna Kuhn 

a.kuhn@e-eurostyl.pl 

tel. 022 403 15 36 

Robert Strojecki 

r.strojecki@e-eurostyl.pl 

tel.: 022 403 15 36 

webmaster 

Katarzyna Sadło 

druk 

Drukarnia Imprima 

Redakcja nie odpowiada za treść 

zamieszczonych reklam. Materiałów 

niezamówionych nie zwracamy. 

Zastrzegamy sobie prawo 

do redagowania i skracania 

nadesłanych tekstów 

Zapraszamy do naszego biura sprzedaży: 

Walendia – rezydencje w Walendowie 

Walendów, ul. Brzozowa 102 

05-830 Nadarzyn 

tel: /+48 22/ 728 14 50 

faks: /+48 22/ 726 55 56 

tel kom: /+48/ 697 865 693 

e-mail: sprzedaz@walendia.pl 

internet: www.walendia.pl

09/2010 

Czasem nie zdajemy sobie sprawy jak szybko zmienia się otaczający 

nas świat. W dawnych czasach przełomowe wynalazki wyznaczały 

początki kolejnych epok. Odkrycie koła, technologia wytopu żelaza, 

skonstruowanie maszyny parowej. Tak zmieniała się nasza cywilizacja. 

Teraz wszystko nabrało niesamowitego tempa. Wynalazki, 

takie jak telewizja, telefony komórkowe czy Internet, odmieniły nasze 

życie. Każdy z nich mógłby w zasadzie zapoczątkować nową 

epokę. Jeszcze kilkanaście lat temu ludzie starali się nazywać i odgraniczać 

te okresy. Był na przykład złoty wiek radia, potem era kina 

dźwiękowego... W dzisiejszych czasach nikt już nie jest w stanie oddzielić 

od siebie poszczególnych okresów wyznaczanych przez kolejne 

przełomowe wynalazki. Budząc się rano nie zdajemy sobie nawet 

sprawy, że zaczęła się właśnie jakaś nowa epoka. W dodatku po 

kolejnym weekendzie może się ona skończyć, a my pozostaniemy w 

błogiej nieświadomości, że właśnie przeszedł nam koło nosa kolejny 

etap rozwoju cywilizacji. 

Pozostając w nadziei, że nic ważnego nie umknie naszej uwadze zapraszam 

do lektury...

Postaci 

Podróże 

po świecie monet 

rozmawiał: Maciej Kocuj 

foto: Maciej Łabudzki 

JJak powstała Skarbnica Narodowa i skąd wziął się pomysł na wysyłkową 

sprzedaż monet? 

Skarbnica Narodowa jest częścią międzynarodowej grupy, która powstała 

w Norwegii w 1994 roku. Została założona przez kilku pasjonatów, 

którzy wpadli na pomysł rozprowadzania monet wysyłkowo. Norwegia 

jest bardzo rozległym krajem i sprzedaż numizmatów pocztą jest 

najlepszym rozwiązaniem. Podobnie jest w Polsce. Nie każdy kolekcjoner 

ma możliwość i czas kupować w specjalistycznych sklepach. 

Dostarczenie upragnionej monety bezpośrednio do domu jest najlepszym 

rozwiązaniem. Skarbnica Narodowa jest oficjalnym dystrybutorem 

ponad 50 banków centralnych i mennic z całego świata. Staramy 

się proponować kolekcjonerom wszystko, co może ich zaciekawić. 

Skarbnica Narodowa od kilku lat dba 

o potrzeby polskich kolekcjonerów. 

Dzięki sprzedawanym wysyłkowo ciekawym 

numizmatom zbieranie monet staje się 

coraz popularniejsze. O tym, co słychać na 

polskim i światowym rynku kolekcjonerskim 

rozmawialiśmy z Adamem Zielińskim, 

prezesem Skarbnicy Narodowej 

Adam Zieliński 

Od czego Skarbnica Narodowa zaczęła swoją działalność w Polsce? 

Zaczęliśmy od srebrnego amerykańskiego dolara – Srebrny Orzeł, który 

jest chyba najpopularniejszą monetą na świecie. Najlepszym na to 

dowodem jest to, że w tym roku oferujemy kolejną edycję tej jednodolarówki 

i już planujemy następne. Srebrny Orzeł ciągle świetnie się 

sprzedaje i jest poszukiwany na całym świecie. Jest to swego rodzaju 

fenomen. Nie jest to rzadka moneta, bo amerykańska mennica bije ją 

na każde zamówienie. Ktoś mógłby spytać, po co ludzie kupują monetę 

o nominale jednego dolara za dwadzieścia dolarów? Co to za interes? 

Po pierwsze jest to jedna uncja czystego srebra, a po drugie moneta 

jest pięknie wykonana. Niektórzy traktują ją również jako lokatę kapitału 

podobnie jak złote południowoafrykańskie krugerrandy, będące monetami 

bulionowymi, kupowanymi przez inwestorów na całym świecie. 

Jak się kształtuje rynek numizmatyczny w Polsce. Czy nasi rodzimi 

kolekcjonerzy poszukują tego samego co inni? 

Polski rynek numizmatyczny jest pod względem wielkości drugi w Europie, 

zaraz po rynku niemieckim. Dla niektórych jest to zaskakujące, bo 

przeciętny Polak dysponuje przecież dużo mniejszymi środkami niż niemiecki 

nabywca. W dodatku zarówno u nas, jak i w Niemczech popularne 

są te same monety oraz medale kolekcjonerskie sprzedawane w bardzo 

podobnych cenach. 

Oczywiście każdy rynek ma swoją specyfikę. Kolekcjonerzy poszukują 

monet związanych z lokalną historią, z wizerunkami bohaterów narodowych. 

Jest to bardzo widoczne w Polsce, która, jak wiadomo, ma bogatą 

historię. Dlatego stworzyliśmy kilka kolekcji medali kolekcjonerskich, które 

wychodzą naprzeciw temu zapotrzebowaniu. Bardzo popularne są kolekcje 

„Wielcy Polacy”, „Polacy w II Wojnie Światowej” czy „Jan Paweł 

II – człowiek, który zmienił świat”. Można powiedzieć, że każdy kraj, który 

zaczyna swoją przygodę z numizmatyką sięga do narodowej historii. Tego 

typu serie zamawiamy oczywiście u polskich medalierów, którzy potrafią 

12 13

Postaci 

w projektach odzwierciedlić naszą narodową duszę. Tego nie zrobi ktoś siedzący 

przy komputerze w dalekiej Azji. 

Czy z góry wiadomo, jak duże będą poszczególne emisje kolekcji monet wypuszczane 

na rynek przez banki i mennice? 

W zasadzie każda z emitowanych monet kolekcjonerskich ma swoją limitację. 

Na przykład w Stanach Zjednoczonych, po zakończeniu emisji danej monety 

narzędzia do jej produkcji są komisyjnie niszczone, co daje kolekcjonerom gwarancję, 

że produkcja nie zostanie nigdy wznowiona. Jeśli chodzi o kolekcje, to 

niektóre z samej definicji są zamknięte, tak jak na przykład kolekcja oferowana 

wyłącznie przez Skarbnicę Narodową – „Siedem cudów świata”. Często jednak 

banki emitują serie bez określenia, ile ukaże się w niej monet. Jest to też jedna 

z atrakcji numizmatyki. Czasem wiadomo, co i kiedy się pojawi na rynku, a czasem 

pozostaje to niewiadomą. 

Na pewno na rynku dużą popularnością cieszą się nietypowe monety zarówno 

pod względem wykonania, jak i miejsca pochodzenia... 

Na targach w Bostonie widziałem monety zawierające kapsuły z elementami takimi 

jak ropa czy krzemień wydane przez rdzenne plemiona amerykańskie, które mają 

prawo emitowania własnych dolarów. Są takie państwa, o których pewnie nikt by 

nie usłyszał, gdyby nie emitowały monet i znaczków pocztowych. Różne egzotyczne 

wyspy na Pacyfiku, czy małe kraje afrykańskie. Czasem jest to dla tych państw 

jedno z podstawowych źródeł dochodu. Są kolekcjonerzy, którzy nie interesują się 

takimi numizmatami, ale dla wielu jest to fascynująca podróż po świecie. W naszej 

kolekcji „Najmniejsze złote monety świata” mamy okazy z takich egzotycznych 

miejsc. Dołączane do monet certyfikaty zawierają wiele ciekawych informacji i z powodzeniem 

mogą pełnić rolę edukacyjną. 

Co szykuje w najbliższym czasie Skarbnica Narodowa? 

W październiku rozpoczynamy sprzedaż monet z serii „Londyn 2012”. Ta kolekcja 

będzie emitowana przez mennicę królewską (The Royal Mint). Będą to monety 

o różnej wadze i nominałach, ukazujące się regularnie aż do rozpoczęcia Igrzysk 

Olimpijskich. Będą to bardzo ciekawe okazy prezentujące nie tylko motywy olimpijskie, 

ale również bardziej i mniej znane miejsca i symbole kojarzone z Wielką Brytanią. 

Począwszy od Big Bena i Trafalgar Square, aż po Giants Causeway – Groblę 

Olbrzyma w hrabstwie Antrim. W każdym miesiącu będziemy proponować kolekcjonerom 

co najmniej jedną nową monetę. 

Cały czas wydajemy kolejne repliki najważniejszych monet w historii polskiego pieniądza 

– począwszy od denara Mieszka I, a skończywszy na monetach z PRL-u. Wybór 

został dokonany przez ekspertów z Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. 

Jakie znaczenie ma dla kolekcjonerów, czy dany numizmat jest monetą 

o konkretnym nominale, czy też okolicznościowym medalem? Czy można 

przewidzieć, które okazy staną się cenne i najszybciej zyskają na wartości? 

Dla prawdziwego kolekcjonera nie ma znaczenia, czy posiada medal kolekcjonerski, 

czy monetę. Jeśli ktoś traktuje kolekcję jako inwestycję, to zwraca większą uwagę 

na wartość nominalną i rodzaj kruszcu. Większość naszych odbiorców to pasjonaci, 

którzy robią to dla przyjemności. Zresztą w momencie emisji trudno ocenić, które 

monety i medale zostaną przebojami rynku i zyskają najwięcej na wartości. NBP wypuszczając 

„Szlak bursztynowy” nie podejrzewał, że moneta kosztująca trochę ponad 

siedemdziesiąt złotych będzie wkrótce warta 4 000, albo „Sokół wędrowny”, którego 

cena poszybowała w górę ze 100 do 400 złotych w przeciągu miesiąca. Nigdy 

nie wiadomo, co przypadnie do gustu kolekcjonerom. Oczywiście są pewne ogólne 

prawidłowości. Wiadomo na przykład, że w Polsce popularne są monety historyczne 

i z wizerunkami zwierząt, a wśród niemieckich kolekcjonerów cieszą 

się wzięciem wizerunki żaglowców i tematyka marynistyczna. W Finlandii 

świetnie sprzedały się medale z Muminkami. Nie znaczy to jednak wcale, 

że na przykład w Czechach będą się sprzedawać monety z wizerunkiem 

słynnego krecika. Można się będzie o tym przekonać dopiero, kiedy ktoś 

zdecyduje się na zrealizowanie takiej koncepcji. Doświadczenie uczy nas, 

że zawsze można spodziewać się niespodzianek, bo pomysłowość mennic 

jest często nieograniczona. 

Jakie pozycje, które znalazły się w ofercie Skarbnicy Narodowej, 

okazały się największymi przebojami? 

Niezwykłym powodzeniem cieszyły się monety z wraku statku Sao Jose, 

który zatonął w XVII wieku w okolicach Madagaskaru zaatakowany przez 

połączone siły angielskie i holenderskie. Statek miał w swych ładowniach 

skrzynie wyładowane pieniędzmi, była to równowartość rocznego budżetu 

kolonii Goa. Mieliśmy kilkaset tych monet, które sprzedały się w ciągu 

kilku dni. Hiszpańskie reale wykonane z południowoamerykańskiego 

srebra przeleżały na dnie morza przez prawie 400 lat, a teraz mogą być 

ozdobą czyjejś kolekcji. Na tym polega urok tego hobby. 

Najstarszą monetą przez nas proponowaną była z kolei grecka tetradrachma 

z około 400 roku p.n.e. Innym niezwykle popularnym hitem 

był zestaw monet z czasów Chrystusa wybitych przez czterech kolejnych 

namiestników Judei. Zawsze gdy zostanie odkopana większa 

liczba monet, część z nich zostaje przekazana dla kolekcjonerów. Warto 

zauważyć, że nie były to wcale bardzo drogie egzemplarze, ich cena 

zamyka się w granicach paru setek złotych. 

Adam Zieliński 

Heitiki – tradycyjny symbol Maorysów, uwieczniony na monecie z Nowej Zelandii. 

Z drugiej strony popularne są też jednokilogramowe srebrne monety, takie 

jak ta upamiętniająca Igrzyska Olimpijskie w Vancouver. Byliśmy ich 

dystrybutorem podobnie jak innych okolicznościowych numizmatów wyemitowanych 

z okazji Igrzysk Olimpijskich w Vancouver przez Kanadyjską 

Mennicę Królewską (The Royal Canadian Mint). Mieszkańcy kraju klonowego 

liścia mają skłonność do dużych rozmiarów, bo obecnie największą 

monetą świata jest stukilogramowy złoty okaz o nominale miliona dolarów 

kanadyjskich. Powstało pięć takich monet, z czego cztery zostały sprzedane 

kolekcjonerom, a jedną zachował sobie rząd kanadyjski. Ma ona 50 

cm średnicy i warta jest 12 milionów złotych. Powstał już jednak projekt 

wykonania jeszcze większej monety. Ma ją wyemitować Tristan da Cunha, 

brytyjskie terytorium zależne, a jej średnica wyniesie 53 cm. 

Z kilku powodów bardzo cennym nabytkiem kolekcjonerskim są wybite 

w Nowej Zelandii monety Heitiki – z ornamentem religijnym rdzennych 

mieszkańców tego kraju. Każdy z tych 500 złotych numizmatów jest 

umieszczony w specjalnym pudełku wykonanym ręcznie przez nadwornego 

rzeźbiarza króla Maorysów. Etui wyrzeźbione zostały w drewnie, które 

przez wiele tysięcy lat spoczywało na dnie bagna. Posiadanie czegoś takiego 

w prywatnej kolekcji to niezwykłe przeżycie. 

Dlaczego numizmatyka cieszy się w Polsce tak dużym zainteresowaniem? 

Myślę, że jest to bardzo ciekawe hobby. Monety świetnie nadają się do 

kolekcjonowania. Można powiedzieć, że ludzie zaczęli je zbierać, odkąd 

pojawiły się pierwsze pieniądze. Skarbnica Narodowa wyszukuje 

najciekawsze okazy z całego świata i dzięki sprzedaży wysyłkowej 

może dostarczyć je każdemu kolekcjonerowi w Polsce. n 

15

Postaci 

Chcę 

realizować się 

Rozmawiała: Anna Zawadzka 

Foto: ks. Wojciech Drozdowicz 

w zawodzie 

Kocha się śmiać z inteligentnych żartów i grać 

w mądrych komediach. Tylko pozornie życie 

napisało dla niej inny scenariusz, najpierw 

odbierając jej męża, a potem pogrążając 

jedną z córek w śpiączce. Nie poddała się 

i z energią wzięła za działanie. W przyszłym 

roku, po dziewięciu latach starań otworzy 

klinikę Budzik. Wciąż jest aktywna zawodowo, 

ale chce być bardziej widoczna i mocniej zaznaczyć 

się w świadomości miłośników 

dobrych filmów. Rozmawiamy z Ewą Błaszyk 

JJest Pani radosna, uśmiechnięta, pełna energii. To może się kłócić 

ze stereotypowym obrazem osoby doświadczonej przez los – przygnębionej, 

często bezradnej. Osobistą tragedię przekuła Pani w nadzieję 

dla innych. Czy trzeba być kimś wyjątkowym, aby dokonać takiej 

rzeczy? 

Nie, nie trzeba być nikim wyjątkowym. A stereotypy, jak to często bywa, nie mają 

wiele wspólnego z rzeczywistością. Większość ludzi, gdy czegoś doświadcza, 

ma potrzebę działania. Ci którzy stworzyli podobne kliniki w Austrii czy 

w Stanach Zjednoczonych to zwykle osoby po przejściach. Druga kategoria 

działaczy to osoby z pasją, desperaci, którzy jak Skłodowska-Curie 

nawet za cenę zdrowia i życia będą kontynuować swoje dzieło do końca. 

Ewa Błaszczyk 

Czy przeczuwała Pani wcześniej, że jest w Pani taka ogromna siła? 

Zawsze działałam na różnych polach i miałam odwagę podejmować decyzje. 

Zwróciła mi na to uwagę jeszcze Agnieszka Osiecka, kiedy jako bardzo 

młoda osoba opuszczałam teatr i rezygnowałam z etatu. Wszyscy raczej 

starali się dostać umowę o pracę, by zapewnić sobie stabilizację. Ja 

powiedziałam: Nie, dziękuję! 

Musi być Pani osobą niezwykle zorganizowaną. 

Pod tym względem niewątpliwie jestem w innym miejscu niż na początku, 

powiedzmy w roku 2001 czy 2002. To był proces i obecnie na pewno 

do czegoś doszłam. Chociaż teraz znalazłam się w fazie zapędzenia 

w tak dziką pracę i w tak permanentny brak czasu na cokolwiek, 

że to także zaczyna być bez sensu. Właściwie doszłam do ściany. 

Postanowiłam więc usunąć ze swojego życia wszystkie rzeczy, 

które są iluzoryczne, które tylko udają, że są ważne. W związku 

z tym także w fundacji mamy wielkie porządki. Tym bardziej, że zaraz 

będziemy się dzielić na dwie jednostki – fundację i NZOZ, który 

będzie miał pieczę nad Budzikiem. Przygotowujemy się więc 

do audytu, chcę bowiem, aby wszystko było przejrzyste, transparentne, 

by nie prowadzić w przyszłości dyskusji z kimś, kto coś powie, 

bo tak mu się będzie chciało. Padam na nos, ale chcę to zrobić 

i mam nadzieję, iż to zaprocentuje w konsekwencji tym, że w przyszłości 

będę miała dla siebie więcej czasu. Chociażby po to, by pełniej realizować 

się w swoim zawodzie. 

Ewa Błaszczyk obecnie najmocniej kojarzy się z fundacją Akogo? 

i walką o stworzenie kliniki Budzik. Jednak wciąż jest Pani aktywna 

zawodowo. 

W moim byciu aktorką stała się bardzo niedobra rzecz. Pracuję zawodowo, 

a jakbym nie istniała. Fundacja mnie zakrywa. Dla wielu jestem 

zaangażowana jedynie na tym polu. Tymczasem zrobiłam sztukę, 

monodram, teatr telewizji, występuję z nowym recitalem, zagrałam 

w filmie, za chwilę zaczynam coś następnego. Ale paradoksalnie tego jakby 

nie ma. 

Czy marzy się Pani duża rola w telenoweli? 

To nie jest ten wymiar, o który by mi chodziło. Tym bardziej, że sama tego 

nie oglądam, zwyczajnie nie jestem w stanie wytrzymać. Choć rozumiem, 

że może to być znakomity sposób na zarabianie pieniędzy. Zdaję też sobie 

sprawę, że taki jest dyktat producencki. To telenowele nakręcają biznes. 

Natomiast reszta pod tym względem jest mało satysfakcjonująca. 

Na wielkim ekranie widzieliśmy ostatnio Panią w „Mistyfikacji”. Czy 

nie jest Pani zawiedziona przyjęciem tego obrazu przez krytyków? 

Recenzje były bardzo różne. Takich miażdżących chyba nie czytałam, 

ale rzeczywiście wyczuwalne było niezadowolenie i zawód. Mogę powiedzieć, 

że zauważalny jest rozdźwięk między scenariuszem a filmem. Scenariusz 

był fantastyczny. Nie wiem, co na to wpłynęło, że ostatecznie za- 

16 17

Postaci 

brakło tego czegoś. Bardzo chciałabym zobaczyć pełną wersję, którą nakręcił 

Jacek Koprowicz. Przypuszczam bowiem, że coś się wydarzyło 

podczas montażu. Może warto byłoby zostawić te 10-15 min., które sprawiłyby, 

że powstałoby dzieło harmonijne. W tym filmie ważna jest tajemnica 

i napięcie. Czuliśmy to podczas kręcenia. Nożyczki montażysty nie 

posłużyły, chyba pozbawiły film czegoś ważnego, sprawiły, że całość się 

strzępi. Fajnie byłoby, aby wersja wydana na DVD była wersją autorską 

reżysera, nie tą przystrzyżoną. Wierzę bowiem, że człowiek, który tak precyzyjnie 

zrobił „Medium”, umiał też przedstawić historię w „Mistyfikacji”. 

Zagrała Pani wiele ról komediowych ale i dramatycznych. Co jest 

przyjemniejsze, co leży bardziej w Pani naturze? 

Kocham filmy zabawne, abstrakcyjne, które już w dialogu mają to coś. Niestety 

właśnie dialogi są bolączką polskiego kina – szkliwo mi na zębach 

pęka, jak ich słucham. To są dialogi dla niedorozwiniętych, jakby ktoś bez 

przerwy obrażał naszą inteligencję w percepcji, w postrzeganiu tego, co widać 

na ekranie. Słyszymy np.: O, przyszłaś? I chciałoby się odpowiedzieć: 

A co, nie widać?! Istna brazyliana. I wszystko jest takie domknięte, deklaratywne, 

wyłożone… 

18 

Komedia jest bardzo trudnym gatunkiem. Przede wszystkim musi mieć 

super scenariusz. Pamiętam, jak pisali mój mąż Jacek Janczarski z Sylwestrem 

Chęcińskim. Jak się zanosiło na żart to był atak, potem odpuszczenie, 

znów atak, aby dokładnie po 12 sekundach od pierwszego sygnału 

doprowadzić widza do wybuchu śmiechu. Nie było tu mowy o improwizacji. 

To była raczej matematyka. 

Bardzo lubię abstrakcyjne poczucie humoru. Mało mnie śmieszą żarty rodem 

z komedii dell'arte, gdy ktoś kogoś kopie w tyłek. A tłumaczenie, że 

takie produkcje są skierowane do innego widza, że jako ogół społeczeństwa 

jesteśmy mniej wymagający uważam za bardzo wygodne, ale nieprawdziwe. 

Opierają się one na enigmatycznych sondażach. Kto je robił? 

Z kim? O jakiej porze? Przecież wszelkie wartościowe produkcje emitowane 

są w telewizji najwcześniej o pierwszej w nocy. A potem się mówi, 

że oglądalność jest słaba. Producencki dyktat spycha nas w Bollywood. 

Kino to w tej chwili galeria handlowa z jeansami produkowanymi w Hong 

Kongu – wszyscy ubierają się w to samo. Gdzieś się trzeba przed tym 

schować. Cała nadzieja w tym, że filmy się robi coraz łatwiej i taniej, i że 

młodzi twórcy chcą je kręcić inaczej. Jeden człowiek ze swoją kamerką, 

bez tego całego zespołu i kasy, może sobie udziubdziać film, jak bracia 

Coen na początku swojej drogi. I to może być bardzo fajne. Bo inaczej będziemy 

skazani na produkcje w stylu „Ciacho”, które, mimo że oglądać się 

tego nie da, to puszczane są we wszystkich kinach. A innych, często wartościowych 

rzeczy, jako niszowych, z założenia się nie dystrybuuje wśród 

szerszej publiczności. 

Była Pani na ostatnim Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych 

w Gdyni. Czy istotnie kondycja polskiego filmu jest tak słaba? 

Bardzo mi się podobał nastrój festiwalu w roku 2007 ze „Sztuczkami” Andrzeja 

Jaworskiego i „Wszystko będzie dobrze” Tomasza Wiszniewskiego. 

To był rok jasny, który miał potencję, energię. Teraz było bardzo dużo mroku, 

beznadziei. Widzę w tym jakąś walkę, ale przy tym, jak dla mnie, jest 

zbyt czarno i ponuro. W większości filmów dostrzegłam też brak takiego dyrygenckiego: 

raz!, które potrzebne jest, aby orkiestra szła równo. To niestety 

charakterystyczne dla twórców początkujących i amatorów – nieumiejętność 

podjęcia decyzji, co jest ważne, a co mniej, z czego można zrezygnować, 

bo wątków robi się zbyt dużo. Potrzebna jest jakaś samodyscyplina. 

Nie da się zrobić filmu o wszystkim. Reżyser, zanim zacznie męczyć innych 

swoją twórczością, najpierw powinien rozwiązać parę swoich problemów 

i dylematów. Ale dobrze, że filmy powstają. Cieszę się, że znalazłam czas, 

aby na festiwal się wybrać i wszystkie te produkcje obejrzeć. 

Wróćmy do Budzika. Na kiedy planowane jest otwarcie kliniki? 

Wiosną przyszłego roku. Wszystko jednak zależy od tego, czy nasz program 

medyczno-rehabilitacyjny trafi do koszyka świadczeń gwarantowanych. 

W przeciwnym razie nie uda nam się wywiązać z tego, co założyliśmy 

we wnioskach o unijne dotacje. Musimy mieć te gwarancje, by sięgnąć 

po te najpoważniejsze fundusze. Bez tego cały projekt, nad którym 

pracowaliśmy od tylu lat, zawali się. Oczywiście cały czas współpracujemy 

z Ministerstwem Zdrowia, jeszcze gdy szefował mu Zbigniew Religa. 

Teraz naszą ideę mocno wspiera minister Ewa Kopacz. 

Czy jest szansa, że takich Budzików powstanie więcej? 

Jeden Budzik nie wystarczy. Przewidziany jest na 15 miejsc, więc z pewnością 

od razu się zapcha. Nie może mieć więcej łóżek, gdyż opieka nad 

Autoryzowany Dealer Aries Motor 

ul. Wybrzeże Gdyńskie 15 


tel. 22 839 69 50 

www.ariesmotor.pl 

sprzedaz@ariesmotor.pl 

Autoryzowany Dealer Autogaleria 

ul. Wyszogrodzka 103 

09-400 Płock 

tel. 24 260 99 99 

www.honda.plock.pl 

sprzedaz@honda.plock.pl 

Autoryzowany Dealer D&D 

ul. Karkonoska 45 

53-015 Wrocław 

tel. 71 334 31 10 

www.honda.did.pl 

honda.salon@did.pl 

Autoryzowany Dealer Multi Auto 

ul.Narodowych Sił Zbrojnych 3 

15-690 Białystok 

tel. 85 6518279 

www.multiauto-honda.pl 

sprzedaz@multiauto-honda.pl 

Autoryzowany Dealer Wyszomirski 

ul. Terespolska 7 

08-110 Siedlce 

tel. 25 633 33 55 

www.wyszomirski-honda.pl 

salon@wyszomirski-honda.pl

Postaci 

20 

osobami w śpiączce to ten sam rodzaj skupienia 

i walki co na oddziałach intensywnej opieki 

medycznej. Dlatego ważne jest, aby takich klinik 

powstało więcej i aby tworzone były także 

w innych regionach kraju, nie tylko w okolicach 

stolicy. Tak aby ludzie, którzy mają w rodzinie 

dramat, nie musieli jechać na drugi koniec kraju. 

Muszą przecież pracować, ich dzieci muszą 

chodzić do szkoły. Dlatego takie miejsca powinny 

być pod bokiem. Przydałoby się ok. 11 Budzików, 

ale darujcie mi – budową pozostałych 

niech się już zajmie ktoś inny. Powstał pierwszy 

klocek lego. Do skorzystania z wzorca zapraszam 

pasjonatów ze Szczecina, Katowic i innych 

miejsc. To wyzwanie dla lekarza lub kogoś 

innego, kto chce coś zrobić, z czymś się 

zmierzyć. To nie musi być wyzwanie dla jednej 

osoby. Trzeba się skrzyknąć, zorganizować, 

wyjść ze swoim problemem do świata i zacząć 

działać. 

Jak chętnie Polacy uczestniczą we wspieraniu 

akcji społecznych? Czy nasze zaangażowanie 

– zarówno osób prywatnych, jak i firm, 

i instytucji jest wystarczające, by fundacje 

i stowarzyszenia utrzymujące się z naszych 

darowizn mogły realizować swoje cele? 

To tak jak z osobami – zwykle, jak kogoś poznajemy 

bliżej, to dopiero wtedy zaczynamy go lubić 

i rozumieć. Trzeba się zetknąć z problemem, aby 

mieć o nim wyobrażenie. Oczywiście nie życzę, 

abyśmy wszyscy bezpośrednio, na własnej skórze 

poznawali, czym jest śpiączka. Dlatego muszą 

powstawać programy, filmy, akcje społeczne 

pokazujące problem. 4 lata zajęło nam dobre 

przedstawienie, czym jest fundacja Akogo? 

i o co nam chodzi. Ale wciąż trzeba się umiejętnie 

utrzymywać w świadomości ludzi. Billboardy 

„Budzimy do życia”, które zawisły na ulicach 

wiosną, pokazały, jak takie wydarzenia wpływają 

na uwrażliwienie społeczeństwa. Bez tego każda 

działalność pozostałaby niszowa, a śpiączka 

byłaby kategorią wyłącznie literacką lub filmową. 

Tymczasem bezpośrednio dotyczy ona tysięcy 

osób rocznie. Z samych wypadków komunikacyjnych 

wzrost jest lawinowy. Dlatego tak bardzo zależy 

mi, abyśmy z informacją trafiali wciąż do nowych 

grup, środowisk. Stąd bardzo mnie ucieszyło, 

gdy Czesław Lang zaproponował, że zorganizuje 

dla nas cykl wyścigów Tour de Pologne Ama- 

torów. Mam też wielkie nadzieje związane z akcją telefundaczków – zbiórką 

starych telefonów komórkowych. Jest to równocześnie sprzątanie świata 

i zbieranie pieniędzy na klinikę i jej przyszłe funkcjonowanie. Telefony odkupuje 

od nas firma, która będzie je naprawiała i sprzedawała w krajach uboższych. 

W obecnych czasach coraz ciężej zebrać fundusze w formie żywej 

gotówki. Natomiast nieużywane telefony są czymś bardzo powszechnym. 

Mamy nadzieję, że wiele osób zechce nas wesprzeć oddając je. 

Wiele zrobiła Pani i robi dla Oli i innych dzieci w śpiączce, z neurologicznymi 

urazami mózgu. A co z Manią? Przeglądając w internecie 

komentarze dotyczące Pani działalności zauważyłam, że wiele osób 

martwi się o drugą bliźniaczkę. Czy słusznie? 

Wszystko zależy z jakiego punktu się to obserwuje. Jeżeli przyjrzeć się 

mojej pracy zawodowej, zobaczyć można, że Mania podróżuje ze mną, 

śpiewając w moim recitalu. Zwiedzamy razem świat, nawiązuje super 

kontakty. Ma też swoje życie, koleżanki, tenis, hiszpański, angielski i dość 

mało czasu dla mnie. Jest bardzo zajętą osobą ze średnią ocen 5,2 i planami 

dostania się do upatrzonego liceum. 

Niedawno wróciła Pani z Olą z Moskwy, gdzie przechodziła terapie 

komórkami macierzystymi. Niebawem wybieracie się tam znów, aby 

ja kontynuować. Czy jest szansa, że taka terapia będzie dostępna 

u nas? 

Fundacja Akogo?, kiedy już zdejmiemy z jej barków sprawy związane z Budzikiem, 

będzie się zajmowała kwestiami naukowymi. Oprócz organizowania 

konferencji, dokształcania lekarzy, pielęgniarek i rehabilitantów będzie 

także śledziła rozwój nauki w dziedzinach pomocnych w wychodzeniu ze 

śpiączki. Z pewnością będziemy się interesować pracami nad komórką macierzystą 

i w miarę możliwości ich efekty przenosić na nasz grunt. Tyle że, 

jak na razie, nie ma zbyt korzystnego klimatu dla tych działań. Wszyscy się 

boją tego tematu. Tymczasem to, co w społecznej świadomości rozumiemy 

jako komórki macierzyste, kompletnie nie przystaje do stanu faktycznego. 

Jesteśmy na etapie uśmiercania embrionu w celu ich uzyskania. Jednak już 

dawno tak się tego nie robi, bo istnieje przynajmniej 15 innych metod. Jest 

też kwestia tego, kiedy naukowcy powiedzą wreszcie, że mają władzę nad 

komórkami macierzystymi. W tej chwili wciąż zbyt wiele rzeczy wymyka się 

spod kontroli. Ale prace trwają, więc w którymś momencie do czegoś musi 

to ich doprowadzić. To, kiedy to się stanie, zależy od pieniędzy i tego, czy 

świat będzie wolał kierować je na badania naukowe w medycynie czy raczej 

na prace związane z technologiami zbrojeń. 

n 

Fundacja Ewy Błaszczyk „Akogo?” 

KRS 0000125054 

Konto fundacji: 02 1090 1056 0000 0000 0612 1000 

SMS o treści „Budzimy” na nr 73101 (3,66 zł z VAT) 

Obudź dzieci w śpiączce

Ekskluzywne marki 

Grey Goose – luksusowa 

i ceniona na całym świecie 

wódka – czerpie to co najlepsze 

w bogatej historii regionu 

Cognac we Francji, 

który znany jest z produkcji 

najwyższej klasy ekskluzywnych 

produktów spożywczych, 

win i innych alkoholi. 

22 

Otard 1795 Extra ma charakterystyczny 

tylko dla 

prawdziwie starych koniaków 

złoto-rubinowy kolor. 

Oczarowuje bogatym bukietem 

suszonych owoców 

i wyprawionej skóry z lekką 

nutą banana. 

Le Brassus z manufaktury 

Blancpain – szafirowe szkiełko 

odkrywa przed nami nie tyle 

cyferblat co cały wspaniały mechanizm 

z licznymi, charakterystycznymi 

dla tej najstarszej 

szwajcarskiej firmy zegarkowej 

innowacjami, jak np. powtarzacz 

minut (Minute Repeater). 

Ekscentryczny i bardzo awangardowy 

Hamilton Time Player. Pokazuje 

czas w czterech lokalizacjach 

równocześnie. Przy logo 

producenta zawsze znajduje się 

czas miejsca w którym jesteśmy. 

Masywny zegarek wykonany jest 

z tytanu i umieszczony na czarnym 

gumowym pasku. 

Parmigiani Fleurier Tonda 

Hemispheres dla wielbicieli 

morskiej przygody. 

Zegarek został stworzony 

we współpracy 

z ze szwajcarskim żeglarzem 

Bernardem Stammem. 

Luksusowy pasek 

dla tego cuda stworzył 

Hermès. 

Regulateur Roue Carree Maurice 

Lacroix to zegarek nowoczesny 

i zaskakujący, a to za sprawą 

innowacyjnego systemu wskazań 

– do odczytu godziny służy zębata, 

kwadratowa ramka, która obraca 

się dzięki współpracy z zębatym 

elementem w kształcie trójlistnej 

koniczyny. 

Dewar’s to mieszanka najlepszych 

rodzajów whisky 

dojrzewających przez co 

najmniej 12 lat, charakteryzująca 

się dymnym aromatem 

i specyficznym, 

rozpoznawalnym przez 

znawców smakiem. 

Telefony Vertu sygnowane 

logiem włoskiego samochodowego 

giganta prestiżu, 

firmy Ferrari świetnie odwzorowują 

wygląd i dynamikę 

włoskiego producenta 

aut. Obudowa wykonana 

z tytanu i wykończona czarną 

oraz żółtą skórą. Wyświetlacz 

zabezpieczony szafirowym 

szkłem.


24 

Firma Eberhard & Co odświeżyła 

wizerunek Chrono 4 BadBoy. 

Tym razem źli chłopcy otrzymali 

sportową, bardziej masywną wersję 

zegarka. 

Przedmiot pożądania dla 

smakosza whisky – kryształowa 

karafka i szklanka 

(AlmiDecor). 

Wzmacniacz stereofoniczny Tenor 

Audio. Wszystko co najlepsze 

w technice lampowej i tranzystorowej. 

Najlepszy na świecie. 

SoundClub 

150 tyś. złotych. 

Marzenia o podróżach nie 

kończą się wraz z wakacjami. 

Otoczmy się przedmiotami, 

które pobudzą 

naszą wyobraźnię do dalekich 

wyprawach (Almi- 

Decor). 

Hansen Audio Emperor. Piękne kolumny, 

wielki dźwięk. Jak na żywo 

albo lepszy... Świetny partner dla najlepszego 

wzmacniacza. 

SoundClub 

180 tyś. złotych. 

Reedycja zegarka Kontiki z 1973 

roku, stworzonego na cześć badacza 

Thora Heyerdahla, który 

w 1947 roku na tratwie Kon-Tiki 

przemierzył Ocean Spokojny. 

Zegarek na biurku – 

rzecz praktyczna w stylowej 

formie – inspirowany 

londyńskim czworobocznym 

Trafalgar 

Sqare (AlmiDecor). 

Motortest-K. Szadkowski 

ul. Hynka 2A 

02-148 Warszawa-Okęcie 

tel. (0-22) 868 01 21 

salon@motortest.com.pl 

www.motortest.com.pl 

Jaworski-Gajewski Sp. z o.o. 

ul. Oczapowskiego 15 


tel. (0-22) 569 92 10 

p.michalak@jaworski-gajewski.com.pl 

www.hyundai-jg.com.pl 

Ifamex Sp. z o.o. 

ul. Wawelska 3/5 


tel. (0-22) 825 44 66 

ifamex@hyundai.pl 

www.hyundai-ifamex.com.pl 

Choiński Auto 

ul. Marszałka Piłsudskiego 1 

05-420 Józefów 

tel. (0-22) 789 51 70 

choinskiauto@hyundai.pl 

www.choinskiauto.pl 

AZ Auto 

ul. Puławska 516 


tel. (0-22) 648 40 62 

azauto@hyundai.pl 

www.azauto.pl


Zapachy 

Givenchy Play 

for Her ze zmysłową 

nutką 

drzewa Amyris. 

W ofercie firmy Ochnik 

odnajdziemy zupełnie 

nowy asortyment – nowoczesne 

i eleganckie 

pokrowce na laptop. 

26 

ATTIMO Ferragamo 

– zapach celebrujący 

chwilę i czarujący, ulotny 

moment. Uosabia 

wrodzoną elegancję, 

ponadczasowy szyk 

i nieodpartą pokusę. 

Znów się spotkały – 

najnowsza technologia 

i moda. Notebook 

HP został ozdobiony 

motywami motyli przez 

projektantkę Vivienne 

Tam, zainspirowaną 

chińską historią miłosną 

. 

Linia kosmetyków SPA Fascination firmy 

Verona Products Professional z ekstraktem 

z dzikiej orchidei i jedwabiem. 

Dzika orchidea, uważana za symbol 

wiecznej młodości, nadaje kosmetykom 

niezwykle zmysłowy charakter, a proteiny 

jedwabiu sprawiają, iż skóra staje 

się nawilżona i wygładzona. 

Ceny produktów: ok. 6 – 16 zł. 

Guerlain Shalimar – historia 

miłosna niczym orientalna 

baśń – reinterpretacja 

wielkiego klasyka zamknięta 

w nowej butelce. 

Głęboki, wyrazisty kolor 

i lekkość – dla kobiet, 

które z pasją dobierają 

pomadki, by 

zapewnić ustom eksplozję 

głębokiej, prawdziwej 

barwy. 

Idylle – najnowszy zapach 

od Guerlain posiada 

spontaniczność pieszczoty. 

To niefrasobliwa eskapada 

dla wszystkich gotowych 

na to, by krótkie 

spotkanie stało się obietnicą 

czegoś poważnego.


Jubileuszowe wydanie kosmetyków 

marki ARTDECO, 

która już od 25 lat uwodzi kobiety. 

Specjalnie z tej okazji 

powstało również nowe 

logo marki, które widnieje na 

wszystkich produktach objętych 

jubileuszową akcją. 

28 

Stylowe lusterko z kolekcji 

Bernini (Almi Decor) 

dla zawsze pięknych miłośniczek 

tradycji. 

Specjalistyczne kosmetyki 

do stosowania pod 

makijaż na powieki zapobiegająca 

zbieraniu 

się cieni w załamaniach 

powiek oraz baza do 

rzęs wzmacniająca, odżywiająca 

i regenerująca 

rzęsy. 

Radically No Surgetics Givenchy 

– koktajl aktywnych składników 

precyzyjnie trafia w miejsca, 

gdzie procesy starzenia 

ma swój początek. Do tego 

ochrona SPF – przeciw słońcu 

i starzeniu się skóry. 

Jesienno-zimowa kolekcja 

Ochnika w kolorach, 

które wyrażają zmienność 

pór roku – ciepłe 

czerwienie ale i zimne 

szarości. 

Rozmaite w formie świeczniki 

(Almi Decor) znakomicie 

sprawdzają się w tworzeniu 

nastrojowego klimatu wnętrz. 

Podkład i korektor Bio Detox od 

marki Bourjois to dla cery dawka 

świeżego, czystego powietrza. 

Koryguje niedoskonałości, 

usuwa zanieczyszczenia 

i zapobiega powstawaniu wolnych 

rodników. A do tego innowacyjny 

aplikator-kulka, który 

również masuje. 

Perfekcyjnie dobrany róż – Rose Exclusif 

Bourjois to inteligentny błyszczyk, 

który sam dobiera odpowiedni odcień 

różu – od jasnego po bardzo intensywny 

-– reagując na pH ust.

Sztuka 

Grubo tekst: Jarosław Górski 

ciosani 

Tadeusz Makowski Palacze Fajek, obraz ze zbiorów 

Kanciaste korpusy jakby wycięte z tektury lub sklejki. Głowy wyciosane z kawałów 

drewna. Twarze z kulfoniastymi nosami, ustami jakby wyrżniętymi piłą. Kiedy 

przypatrzymy się dokładniej, zobaczymy scenkę rodzajową z wiejskiej gospody, 

do której wpadli spracowani mężczyźni, żeby wypuszczając kłęby fajkowego 

dymu, pogadać o ważnych sprawach 

Tadeusz Makowski (1882-1932) to jeden z wcale nie licznego grona polskich malarzy pierwszej połowy 

XX wieku rozpoznawalnych i cenionych przez kolekcjonerów i miłośników sztuki na całym świecie. Po latach 

artystycznych eksperymentów i poszukiwań wytworzył własny, oryginalny i niepowtarzalny styl, a także 

bardzo interesujące przesłanie swojego malarstwa 

Ulubieniec kolekcjonerów 

Twórczość Makowskiego jest bardzo przez kolekcjonerów lubiana, bo w niej jak w kalejdoskopie odbijają 

się tendencje i trendy malarstwa początków XX wieku. Makowski malował dużo, często na tanich, nietrwałych 

materiałach takich jak sklejka czy deski pozyskiwane ze starych mebli, tektura, papier, czy płótno 

naklejone na dyktę. Nie gardził rysunkiem, pastelą czy akwarelą pocztówkowego formatu, ale także jego 

oleje są niewielkie, dłuższy bok rzadko przekracza długość 1 metra. Nic więc dziwnego, że, mimo iż malarz 

już za życia cieszył się uznaniem swoich kolegów po pędzlu i artystycznej publiczności, to wiele jego 

dzieł znalazło się we wcale nie najbogatszych domach Paryża – miasta, w którym Makowski spędził niemal 

całe dorosłe życie. A to jest gratka dla kolekcjonerów o zacięciu detektywistycznym – mogą wciąż liczyć 

na odnalezienie kolejnych, nieznanych prac malarza, kupienie ich za bardzo okazyjne ceny i włączenie 

do swoich kolekcji. 

Twórca niezwykłego świata 

Makowski studiował malarstwo na krakowskiej Akademii w latach jej największej świetności (1903-1908) 

i u wybitnych polskich malarzy tamtego czasu (m.in. Józefa Mehoffera i Jana Stanisławskiego), ale mimo 

że wywarli oni na niego ogromny wpływ, zainspirowali do nadawania dziełom znaczeń symbolicznych, budowania 

subtelnych, metaforycznych niejednoznaczności, to jednak w poszukiwaniu właściwej sobie formy 

malarz jeszcze w trakcie studiów udał się do kipiącego wtedy nowymi, rewolucyjnymi pomysłami na 

sztukę, Paryża. Tam na początku drugiego dziesięciolecia XX w. zachwycił się malarstwem kubistów: Picassa 

i Braque’a. Przez pewien czas próbował malować w ich manierze. Z pewnością zawdzięczał im 

skłonność do redukowania przedstawianych obiektów do form geometrycznych, ale jednak wkrótce zaczął 

poszukiwać dalszych inspiracji, między innymi w sztuce naiwnej, twórczości ludowej, zarówno polskiej, 

francuskiej, jak i egzotycznej, a nawet dziecięcej. 

Charakterystyczne dla dojrzałego malarstwa Makowskiego jest udziecinnienie świata przedstawionego, 

poszukiwanie tematów i metafor zarówno w plastycznej wyobraźni małego człowieka, jak i infantylnej pojęciowości, 

prostym i jednoznacznym postrzeganiu świata. Malarz uwielbiał malować dzieci, i to tak, jakby 

je namalowali ich rówieśnicy. Postaci obrysowywał wyrazistym konturem, który wypełniał kolorem nerwowo 

i niekonsekwentnie, tak jak przedszkolaki zarysowują kredkami swoje kolorowanki. Sprowadzał je, 

na wzór dziecinnych bazgrołów, do figur czy brył geometrycznych, na prostokątnych tułowiach umieszczał 

okrągłe głowy, często ubrane w trójkątne czapki, korpusy zaopatrywał w rurkowate kończyny. Widz 

tego malarstwa nie był w stanie przesądzić, czy ogląda scenki rodzajowe odgrywane przez groteskowe, 

ale jednak ludzkie postaci, czy też ma do czynienia ze skomponowaną z przedmiotów – lalek, pajacyków 

i manekinów – sceną dziecięcej zabawy. Wiedział jednak, że Makowski nie odtwarza, nie naśladuje rzeczywistości, 

ale sam ją tworzy z elementów wziętych nie z natury, ale z własnej wyobraźni. 

Sztuka

Sztuka 

32 

Tadeusz Makowski Autoportret z paletą i ptaszkiem, 

źródło: Wikimedia Commons 

Żywe kukły 

„Palacze fajek”, płótno późne, z 1931 roku, to znakomity przykład formy już przez Makowskiego odnalezionej, 

stylu konsekwentnego, rozpoznawalnego na pierwszy rzut oka. Cztery postacie siedzące wokół 

stołu, tytułowi palacze fajek, to jakby manekiny czy kukły. Na kanciastych korpusach, płaskich, jakby 

były wycięte z tektury lub sklejki, malarz osadził solidne, toporne głowy, jakby niepasujące do reszty, 

wyciosane z kawałów drewna, twarze z kulfoniastymi nosami, ustami po prostu wyrżniętymi piłą i oczami 

z czarnych szkiełek wetkniętych w twardą materię. Jednak twarze te są zadziwiająco mimiczne. Można 

z nich przecież odczytać bardzo wiele. Postać w szpiczastej czapce po lewej stronie pewnie coś opowiada, 

przerwała na chwilę, aby zaciągnąć się fajką i wypuścić gruby obłok dymu. Inni patrzą na nią, zaciekawieni. 

Po postaci z prawej strony widać wyraźnie zadowolenie z usłyszanej historyjki. Figury w głębi 

czekają cierpliwie na dalszy ciąg, jedna podpiera dłońmi głowę, a może poprawia kapelusz, druga ssie 

fajkę nieobecna, myślami gdzieś daleko. Kiedy przypatrzymy się obrazowi dokładniej, zapomnimy, że 

przedstawione na nim postaci to grubo ciosane kloce, a zobaczymy scenkę rodzajową z wiejskiej gospody, 

do której wpadli spracowani mężczyźni, żeby wypuszczając kłęby fajkowego dymu, pogadać o ważnych 

sprawach. 

Kompozycja kształtów i barw 

Ale możemy na ten obraz spojrzeć zupełnie inaczej. Kiedy na chwilę zapomnimy, że czarne punkty delikatnie 

odbijające światło są oczami, a niezgrabne kreski przecinające cieliste walce to usta, zobaczymy 

nagle bardzo ciekawą, właściwie abstrakcyjną kompozycję ziemistych kolorów i geometrycznych kształtów. 

Zobaczymy nakładające się na siebie prostokąty, niektóre ułożone prostopadle, inne (na przykład 

ręce postaci podpierającej głowę) jakby próbujące umknąć porządkowi kątów prostych, symetrii, harmonii. 

Oprócz kształtów grubych dostrzeżemy delikatne – fajki czy sześcienną popielniczkę pośrodku stołu. 

Zagadki 

Znajdziemy tu w końcu elementy tajemnicze, nie dające się od razu wyjaśnić ani znaczeniem dla anegdoty, 

ani na pierwszy rzut oka niepasujące do kompozycji. Takie jak agresywne, ekspresyjne smugi kolorów 

wypływające z prawego górnego rogu obrazu. Możemy domyślić się w nich światła wpadającego przez 

okno do mrocznego pomieszczenia. Ale czemu to światło jest takie kolorowe? Czemu kolory są tak zdecydowanie 

od siebie odseparowane? Czemu tak nierzeczywiste, żywe, kontrastujące? Czyżby w oknie 

był witraż? Może artysta zobaczył jakąś niezwykłość zachowania światła przebiegającego przez gęsty, fajkowy 

dym? A może wyobraził sobie, że tak właśnie namalowałoby taki prześwit dziecko zachwycone dostrzeżonym 

zjawiskiem? A może do pomieszczenia wpada coś więcej niż tylko zwykłe światło? Tu wszystko 

jest proste, ale nic nie jest jasne, wszystko niby oczywiste, ale przecież tyle zagadek do rozwiązania. 

Tyle miejsca dla wyobraźni samego odbiorcy. n

Nowoczesne technologie 

Stylowy dźwięk 

Każdy słyszał o sztuce dekoracji wnętrz czy choćby o kulturze 

picia kawy, herbaty czy wina. Oprócz wyrafinowanego stylu, 

istotnych detali, precyzji i kunsztu oznacza to także sięganie po 

najlepsze produktu czy składniki, a wszystko po to, by 

pozornie codzienne czynności, nabrały dodatkowego 

wymiaru, by stały się swoistym rytuałem za którym kryją się 

zupełnie nowe doznania, wrażenia i odczucia. 

Wszystko po to, by doświadczyć czegoś więcej 

Zgodzimy się z tym, że smak kawy czy herbaty 

zależy, i to bardzo, od sposobu ich przygotowania. 

Zachwyt nad winem czy innym alkoholem 

w dużej mierze zależy od rodzaju szkła w jakich 

są podawane. A jak jest ze słuchaniem muzyki? 

Odbiór muzyki różni się w zależności od tego, 

na jakim sprzęcie jest ona odtwarzana. Z pewnością 

zdarzyło się i tak, że właśnie dzięki dobrej 

elektronice odkryliśmy jakiegoś wykonawcę 

lub utwór. W naszych wrażeniach po koncertach 

często przewija się ocena nagłośnienia, jakości 

dźwięku. Warto zatem zastanowić się, co 

to jest ten „dobry sprzęt” i dlaczego powinniśmy 

o takowy zadbać? 

Propozycja dla początkujących melomanów: 

Odtwarzacz CD Accustic Arts Player I MK3 

Wzmacniacz ModWright SWL9.0SE + KWA100 

Kolumny Neat Acoustic Ultimatum MFS 

Cena kompletu: 55 tys. złotych 

Znawcy przedmiotu natychmiast zapytają, czy 

można zjeść obiad z papierowej tacki? Oczywiście 

można, ale czy jest to przyjemność, 

czy taki posiłek to uczta? Czy można pić wino 

ze szklanki? Oczywiście można, ba nawet są 

takie sytuacje, kiedy wino i szklanka jakoś do 

siebie pasują, ale tylko w nadmorskiej greckiej 

tawernie czy toskańskiej trattorii. Podobnie 

jest z muzyką i dźwiękami. Ich pełnię, 

szlachetność i kunszt usłyszymy tylko na 

sprzęcie najlepszej klasy. Z pewnością nie ma 

obowiązku słuchania muzyki z aparatury najwyższej 

klasy, podobnie jak nie ma obowiązku 

picia wina z odpowiedniego kieliszka, jednak 

wybory, jakich dokonujemy i przedmioty, 

jakimi się otaczamy definiują nasz styl, podkreślają 

naszą osobowość, świadczą o naszej 

wrażliwości, ukazują nasz status społeczny. 

Droga do dobrego brzmienia 

Współczesny, zminiaturyzowany sprzęt cyfrowy 

osobistego użytku nie daje pełnego wyobrażenia 

o urodzie dźwięku i co za tym idzie, nie 

zapewnia nam emocji płynących ze słuchania 

muzyki. Większość z nas z muzyką ma do czynienia 

od dziecka, ale u niewielu przeradza się 

ona w życiową pasję. Jeszcze mniej jest tych, 

którzy przekraczają granicę, za którą kryje się 

prawdziwie dobre brzmienie. Ale nie są oni żadnymi 

wybrańcami. Ty też, drogi czytelniku, możesz 

zostać miłośnikiem brzmienia wysokiej jakości. 

Być może masz w swoim otoczeniu doświadczonego 

audiofila, który zechce zdradzić 

ci kilka skutecznych sposobów na znaczną poprawę 

jakości dźwięku w twoim domu. Czasami 

naprawdę niewiele potrzeba. Jednym z takich 

prostych sposobów jest inne ustawienie kolumn 

w salonie. Umiejscowienie ich w rogach pokoju 

w odpowiedniej odległości od ścian, obrócenie 

w stronę słuchacza potrafi zdziałać zaskakująco 

wiele! Jeśli tak niewielkim wysiłkiem uda 

nam się osiągnąć znaczącą poprawę, z pewnością 

zachęci to nas do dalszych działań. 

Prawdziwym kluczem do nowego wymiaru 

Transport CD Accustic Arts DRIVE II 

dźwięku jest bowiem wysokiej jakości sprzęt 

nazywany często audiofilskim lub hi-endowym. 

Chodzi tu o urządzenia zaprojektowane i wykonane 

specjalnie pod kątem dochowania 

maksymalnej wierności odtwarzanej muzyce. 

Taka aparatura najczęściej tworzona jest 

przez konstruktorów, którzy sami są melomanami. 

Czym różnią się urządzenia audiofilskie 

od masowo produkowanych urządzeń, których 

marki znane są każdemu? Komponenty powstające 

w fabrykach międzynarodowych koncernów 

podlegają regułom produkcji masowej, 

wobec których jakość dźwięku schodzi na dalszy 

plan. Z kolei dla twórców sprzętu audiofilskiego 

nie ma rzeczy ważniejszej od jakości 

dźwięku. Temu podporządkowują wszystkie 

etapy powstawania urządzeń: badania i pomiary, 

długotrwałe testy prototypów, staranny 

dobór materiałów i podzespołów. Standardem 

jest ręczny montaż urządzeń, którym bliżej do 

dzieła najwyższej klasy rzemieślnika niż wielkoseryjnej, 

fabrycznej produkcji. 

Usłyszeć znaczy uwierzyć 

Z chwilą, gdy pierwszy raz czytelnie i przejrzyście 

usłyszy się zarysowane detale, indywidualne 

brzmienie instrumentów i trójwymiarową 

scenę muzyczną oraz ekspresję głosu wokalistów, 

wtedy można poczuć dreszcz prawdziwych 

emocji i przypływ adrenaliny. Owa ekscytacja 

wynika z faktu, że po raz pierwszy muzyka 

zaistniała w domu jako niemal żywe wydarzenie, 

którego jesteśmy uczestnikami. A po drugie 

dlatego, że odkryliśmy, jak czuły i wrażliwy 

mamy słuch. Przeszliśmy tym samym na drugą 

stronę lustra i poznaliśmy nowy wymiar dźwięku. 

Poprzez słuchanie „szkolimy” nasz słuch. 

Uczymy się nie tylko odróżniać, które elementy 

naszego systemu są gorsze, a które lepsze. 

W miarę zdobywania doświadczenia usłyszymy 

również, jaki wpływ na brzmienie mają używane 

przez nas komponenty czy właściwości 

akustyczne naszego pokoju. Albowiem nie tylko 

wielkość pomieszczenia odsłuchowego, ale 

Nowoczesne technologie 

także jego umeblowanie i obecność elementów 

pochłaniających i rozpraszających dźwięk mają 

wpływ na odbiór muzyki. 

Podróż w głąb muzyki 

Fenomenalna zdolność sprzętu audiofilskiego 

polega na wyjątkowej umiejętności „rysowania 

dźwiękiem”. Dlatego do opisywania wrażeń 

słuchowych, jakie oferują urządzenia z wyższej 

półki, używa się określeń rodem z malarstwa, 

np. barwa dźwięku, odcienie muzyki, faktura 

brzmienia. Ponadto urządzenia hi-end zapewniają 

wierność w oddaniu misternych splotów 

i wątków muzycznych, zawiłości architek-

Kolumny Neat Acoustics MF7 

tury utworu muzycznego, dokładność przekazu 

emocjonalnego. Współtworzą klarowną, przestrzenną 

i niezwykle sugestywną iluzję „tu i teraz” 

oraz niepowtarzalne, a jakże podniecające 

wrażenie bezpośredniego, zmysłowego kontaktu 

z artystami. Prawidłowo zestawiony sprzęt, 

dopasowany do pomieszczenia i indywidualnych 

upodobań słuchacza, potrafi nie tylko odtworzyć 

naturalne piękno dźwięku, ale w ogóle 

zmienić słuchanie muzyki w nieomal metafizyczne 

misterium. Co więcej, umożliwia rzeczywisty 

wgląd w nagranie, jego aurę (warunki 

akustyczne studia bądź sali koncertowej), 

w technikę realizacji oraz jakość konkretnej płyty. 

Niejednokrotnie też zapewnia daleko lepszy 

odbiór bogactwa i subtelności dźwięku niż to 

ma miejsce na koncertach! 

Uniwersalne technologie, 

elitarny styl życia 

Technologia cyfrowego zapisu 

i przetwarzania informacji bezspornie 

zapoczątkowała nową epokę 

rozwoju urządzeń do odtwarzania 

dźwięku – popularne empetrójki 

stały się symbolem naszych czasów. 

I chociaż te tanie gadżety nie 

są w stanie właściwie oddać duszy muzyki, to 

jednak powstaje coraz więcej prawdziwie audiofilskich 

urządzeń, które potrafią także z komputerowych 

plików wydobyć brzmienie na miarę 

wzorcowych płyt CD. Wśród zwolenników najwyższej 

jakości brzmienia swój renesans prze- 

Gramofon Bergmann Audio Sindre 

żywają gramofony ze starymi poczciwymi płytami 

winylowymi. Ale współczesne gramofony 

to dosłownie cuda techniki, nie tylko wyglądają 

wspaniale, ale jeszcze zapewniają cudowny 

dźwięk z czarnych krążków znacznie przewyższający 

możliwości płyt CD. 

Zdecydowana większość urządzeń audiofilskich 

wyróżnia się nieprzeciętnym wyglądem. 

Szalenie efektowny a zarazem wyrafinowany, 

elegancki, rasowy design ma wyróżnić je z tłumu 

sztampowo wyglądających „grających pudełek” 

zalegających na sklepowych półkach. 

Ponadto wysokiej jakości materiały i lakiery 

oraz staranne wykończenie urządzeń daje 

pewność obcowania z produktami najwyższej 

próby. Właściciele takiego wyjątkowego sprzę- 

tu, oprócz czystoestetycznychprzyjemności, 

zyskują 

także poczucie 

wyjątkowości 

i luksusu. 

W c h o d z ą c 

w posiadaniefinezyjnego 

sprzętu audio 

niejako automatycznie wkraczają do ekskluzywnego 

klubu koneserów dźwięku. 

Propozycja dla bezkompromisowych 

zwolenników czarnej płyty: 

Gramofon Bergmann Audio Sindre 

Wkładka Air Tight PC-1 Supreme 

Phonostage ModWright SWP9.0SE 

Przedwzmacniacz Sovereign Director 

Końcówki mocy Tenor Audio 350M 

Kolumny Hansen Audio King V2 


Co, gdzie, za ile 

Warto oddzielić dwie sprawy: słuchanie muzyki 

i oglądanie filmów. Oczywiście dysponując 

Propozycja dla wielbicieli wielkiego dźwięku: 

Transport CD Accustic Arts DRIVE II 

Przetwornik Accustic Arts TUBE-DAC II 

Przedwzmacniacz ModWright LS36.5PS 

Końcówka mocy Sovereign Glory 

Kolumny Hansen Audio Prince V2 


systemem kina domowego możemy słuchać 

muzyki z płyt CD, ale nie ma to nic wspólnego 

z jakością, prestiżem i całą tą audiofilską 

filozofią. Prawdziwy miłośnik wyrafinowanego 

dźwięku musi posiadać niezależny zestaw 

stereo składający się minimum z trzech podstawowych 

elementów: źródła dźwięku (odtwarzacz 

CD, gramofon), wzmacniacza i kolumn. 

Dżentelmeni o pieniądzach nie rozmawiają, 

ale zrobimy wyjątek. Przyjmując kwoty 

powyżej 20 tys. zł za każdy pojedynczy element 

systemu wkraczamy już w rejon westchnień 

audiofilów, czyli hi-end z wyższej półki. 

Górnej granicy doprawdy nie sposób wyznaczyć, 

gdyż ceny najlepszych komponentów 

są porównywalne z cenami luksusowych 

samochodów. Na zakupy warto wybrać się 

do specjalistycznych salonów audio, a nie do 

elektromarketu. Znajdziemy tam sprzęt odpowiednio 

wyselekcjonowany i wyeksponowany. 

Warto wybrać salon, który dysponuje odpowiednio 

przygotowanymi akustycznie salami 

odsłuchowymi. W warunkach zbliżonych 

do domowych możemy tam posłuchać i ocenić 

interesujące nas urządzenia i skorzystać 

z pomocy kompetentnych doradców. Możemy 

także zlecić kompleksową obsługę poczynając 

od doboru sprzętu, poprzez jego konfigurację, 

a na akustycznym przystosowaniu pomieszczenia 

kończąc. Warto więc znaleźć dobry 

salon prowadzony przez fachowców i entuzjastów 

zarazem. 

n


Zieleń 

w Nowym Jorku 

Wybierając się do Nowego Jorku czułam ciekawość, 

ale też odrobinę niepokoju. Czy znajdę i zobaczę tam 

to, co mnie najbardziej interesuje – zieleń? 

tekst i foto: Agnieszka Hubeny-Żukowska 

Nowy Jork jest olbrzymim miastem i zdawać by się mogło, 

że jego zabiegani mieszkańcy nie mają czasu na 

tak przyziemne sprawy jak pielęgnacja zieleni czy też 

uprawianie ogródka. Jest jednak zupełnie inaczej. 

Wśród wysokich, sięgających nieraz setek metrów wieżowców, 

zgiełku ruchliwych ulic i wrzawy tysięcy przechodniów 

wyodrębniają się zielone bryły drzew i krzewów. 

Aleje i ulice Nowego Jorku gęsto obsadzone są 

klonami, brzozami i platanami. Często spotkać tu można 

posadzone dość niedawno Miłorzęby (Ginko biloba), 

które widać doskonale dają sobie radę zarówno z zanieczyszczeniami, 

jak i z mikroklimatem tego ogromnego 

„miasta-państwa”. W Nowym Jorku mieszają się kultury 

i style, przywożone tutaj od kilku setek lat przez 

jego mieszkańców oraz przez odwiedzających miasto 

ludzi pochodzących nieraz z najodleglejszych stron 

świata. Dzięki temu zobaczyć możemy tutaj różnorodne 

rozwiązania dotyczące zarówno samej architektury, jak 

i architektury krajobrazu. Zieleń w Nowym Jorku można 

spotkać na każdym kroku. Są tutaj oczywiście parki 

publiczne, ogrody botaniczne, aleje i skwery. Zobaczyć 

możemy jednak również przepiękne kwietniki, gazony, 

małe przedogródki oraz bardzo ładne kompozycje 

roślinne w donicach. Kamienice obrośnięte pnączami 

oraz ogrody na dachach budynków i garaży. Zieleń 

gości wszędzie tam, gdzie jest to tylko możliwe. 


Największym, wszystkim znanym parkiem jest oczywiście 

Park Centralny usytuowany w samym środku 

Manhattanu. Ma on długość 4 km i szerokość około 

840 m, co razem stanowi powierzchnie prawie 340 ha! 

Parku tego trudno jest nie zauważyć, a jeszcze trudniej 

do niego nie trafić. To tutaj nowojorczycy biegają i uprawiają 

sporty na licznych boiskach sportowych, pływają 

na rozległych jeziorach i spacerują pośród zieleni i fontann. 

Park Centralny nie bez przyczyny nazywany jest 

płucami Nowego Jorku. 

Równie znana jak Central Park jest najszersza z nowojorskich 

alei – Park Avenue, której centralny pas zieleni 

obsadzony jest pięknie kwitnącymi o różnych porach 

roku wiśniami ozdobnymi, jabłoniami oraz głogami. 

Wokół drzew zobaczyć można nisko koszone trawniki 

oraz starannie przycięte niskie żywopłoty z cisu. 

Uroku dodają też sezonowe obsadzenia z bratków, tulipanów 

i begonii. Ciekawe jest jednak to, że obsadzenia 

te sponsoruje nie miasto a sami mieszkańcy kamienic 

znajdujących wzdłuż alei. 

Nowy Jork ma aż 4 ogrody botaniczne: New York Botanical 

Garden w dzielnicy Bronx, Queens Botanical Garden 

w dzielnicy Queens, Brooklyn Botanic Garden na 

Brooklinie i State Island Botanic Garden. Za najładniejszy 

uważam New York Botanical Garden. Znajdują się 

tu bowiem przepiękne palmiarnie oraz ciekawie przed- 

38 39


stawione, a przede wszystkim zadbane, przykłady 

ogródków: warzywnego, ziołowego, kwiatowego, 

ogródka z roślinami pachnącymi i wiele 

innych. Jeżeli jednak chcielibyśmy zobaczyć 

kolekcję róż, lotosów i lilii wodnych, czy też 

zwiedzić ogród Japoński, musimy wybrać się 

na drugi koniec miasta do ogrodu botanicznego 

na Brooklynie. 

Równie ciekawym dla zwiedzających jest Wave 

Hill, w którym podziwiać można różnorodne gatunki 

ziół, bylin, drzew i krzewów oraz miniaturowe 

ogródki skalne, ogród wodny oraz ciekawą 

pergolę, z której roztacza się imponujący 

widok na rzekę Hudson. W nieopodal leżą- 

Agnieszka Hubeny-Żukowska 

Pracownia Sztuki Ogrodowej 

80-360 Gdańsk 

Ul.Krzywoustego 5A/5 

Tel./fax: (058) 511-04-69 

kom: 0604-075-409 

www.pracowniasztukiogrodowej.pl 

biuro@pracowniasztukiogrodowej.pl 

40 

cym parku Fort Tryon znajdują się The Cloisters 

czyli „klasztory”. Tu możemy podziwiać sztukę 

i architekturę pochodzącą z francuskich klasztorów 

różnych epok, głównie średniowiecza. 

Doskonałym uzupełnieniem zabudowy są 

ogródki klasztorne i wirydarze, w których zobaczyć 

możemy sadzone w dawnych czasach 

zioła, które wykorzystywane były do produkcji 

barwników, w lecznictwie oraz w kuchni. 

Przedogródki 

Chodząc wąskimi ulicami Manhattanu, mamy 

okazję zobaczyć najróżniejsze pomysły na 

przedogródek. Nie ma tu dużo miejsca. Cza- 

sami zaledwie kilka metrów kwadratowych. To 

jednak w zupełności wystarczy właścicielom 

i mieszkańcom nowojorskich kamieniczek. 

Częstym elementem w tego typu ogrodach są 

rośliny w pojemnikach. Miniaturowe klony, katalpy, 

bambusy, cisy i bukszpany sąsiadują 

z sezonowymi tulipanami, bratkami i begoniami. 

W okresie lata i jesieni często wykorzystywane 

są, znane u nas jako rośliny pokojowe, szparagi 

(Asparagus) oraz kaladium (Caladium bicolor). 

Mieszańce tej ostatniej wytwarzają duże ozdobne 

liście w odcieniach koloru białego, różowego, 

czerwonego i zielonego. Doskonale czują 

się w wilgotnym klimacie Nowego Jorku, a co 

najważniejsze dają sobie radę zarówno w pełnym 

słońcu, jak i w cieniu. Rozświetlają i zapełniają 

mało ciekawe miejsca wokół drzew i krzewów. 

Mieszkańcom, którzy nie mają wystarczająco 

dużo miejsca, musi wystarczyć donica ob- 

sadzona roślinami ozdobnymi. Bardzo często 

są to pnącza, takie jak hortensja pnąca, wiciokrzew 

czy bluszcz. Dużą popularnością cieszy 

się też glicynia, która jako duże pnącze jest jednak 

sadzona w gruncie. Na Manhattanie często 

zobaczyć można całe fasady domów otulone 

jej jasnozielonymi liśćmi i fioletowymi kwiatami. 

Zieleń towarzysząca 

Troska o zieleń jest dla mieszkańców Manhattanu 

czymś oczywistym i naturalnym. Zarówno 

duże firmy budowlane, architekci, jak i restauratorzy 

i hotelarze chcą mieć wokół swoich budynków 

chociażby mały skrawek zieleni. Właściciele 

posesji często wydzielają teren, który 

ma służyć zarówno wypoczynkowi mieszkańców, 

jak i przechodniów. W Nowym Jorku, 

zwłaszcza w pobliżu głównych alei, często 

zobaczyć możemy ogródki z ławeczkami lub 

krzesłami i stolikami, które towarzyszą ozdobnym 

drzewom, krzewom i roślinom sezonowym 

w donicach. Ulubionym elementem jest również 

woda, która występuje w formie licznych wodospadów, 

oczek wodnych i fontann. Właściciele 

przeganiają się w pomysłach i formach swoich 

dekoracji roślinnych. Przykładem godnym naśladowania 

może tu być rodzina Rockefeller, 

która od dziesiątek lat popierała i finansowała 

projekty związane z zielenią na terenie Nowego 

Jorku. Sfinansowała ona zarówno wcześniej 

wspomniany The Cloisters, jak i wiele innych 

projektów, między innymi jeden z ogródków Paley 

Park na Wschodniej 51, pomiędzy II i III Aleją. 

Do godnych uwagi należą również Channel 

Gardens znajdujące się pomiędzy budynkami 

centrum sklepowego Rockefellera oraz 

ogród znajdujący się na dachach tych budynków 

(niestety na dach nie każdy może wejść). 

Jeśli natomiast chcemy zobaczyć ogród, któremu 

oryginalnością na pewno nie dorównuje żaden 

inny na świecie, zapraszam na róg V Alei 

i 56 Ulicy, gdzie drzewa wyrastają wprost z wieżowca 

Trump Tower. Tutaj 21 ozdobnych gruszy 

(Pyrus calleryana odmiana „Brodford”) rośnie 

na stworzonych przez architektów półkach 

wyścielonych bluszczem (Hedera helix „Baltica”). 

Widok jest dość niecodzienny zwłaszcza 

wieczorem, kiedy drzewa oświetlają setki drobnych 

lampek. 

Mieszkając tu przez ponad miesiąc, przekonałam 

się, że nie sposób jest wymienić i opisać 

wszystkich miejsc godnych uwagi miłośnika 

zieleni. Nowy Jork jest bezsprzecznie miastem 

stali, szkła, aluminium, a także zieleni. n

W doborowym towarzystwie 

tekst: Anna Zawadzka 

na zdjęciach: koty norweskie leśne – hodowla GROOVE ARMADA*PL 

Jak człowiek 

z kotem 

Stwór bardzo tajemniczy, niemal magiczny. 

Przez jednych czczony był więc jako bóstwo, 

inni go tępili, wierząc w jego złe moce. Do 

dziś niektórzy nie wyobrażają sobie bez 

niego domu, a inni spluwają przez lewe 

ramię i zawracają z drogi, gdy podążając 

w czarnym futerku, przetnie im drogę 

TTak skrajne reakcje wywołuje niewielkie, cicho 

stąpające futrzane zwierzątko, które jednak 

w ciągu ułamka sekundy umie zmienić się 

w groźnego drapieżcę, a to za sprawą wysuwanych 

pazurów i ostrych jak małe sztylety zębów. 

Lubi ludzi i chętnie się udamawia, zachowując 

jednak niezależność, o czym najlepiej wiedzą 

ci, którzy próbowali nakłonić go do zrobienia 

czegoś wbrew jego woli. Zemsta nie zawsze 

jest natychmiastowa, jej skutki zawsze jednak 

są dotkliwe i nie pozostawiają wątpliwości co do 

sprawcy i jego motywów. No cóż, kot lubi korzyści 

związane z życiem z człowiekiem, ale nie 

chce rezygnować ze swoich dzikich przyzwyczajeń, 

np. nocnego wychodzenia i włóczenia 

się po okolicy. Po tysiącach lat udomowienia 

zachowuje w sobie pierwotne instynkty i zwyczaje. 

Łatwo też dziczeje, choć wtedy długość 

jego życia znacząco się skraca z 15 czy nawet 

25 lat w przypadku domowego pieszczocha, do 

średnio 7-8 lat na przysłowiowym dachu, gdy 

sam musi troszczyć się o siebie. 

Mimo ich dzikich instynktów, niezrażeni, kochamy 

koty za ich wdzięk. Przednie łapy tego zwierzęcia 

nie są połączone z obojczykami, a kręgi 

luźne, co sprawia, że jego chód jest nad wyraz 

zmysłowy. Grube, gąbczaste poduszeczki 

łap pozwalają mu przechadzać się cicho i z gracją, 

a w razie potrzeby znakomicie amortyzują 

upadek z wysokości. Nasz pupil zawsze ląduje 

na podłodze bez szwanku i nadmiernego 

hałasu. Mimo stereotypowej chłodnej rezerwy 

kot umie się też przymilać. Wspaniale mruczy 

nam do ucha, gdy jest w dobrym nastroju. Wybiega 

na spotkanie, domaga się pieszczot, zawsze 

chce towarzyszyć przy pracy na komputerze 

i czyta z nami książki, układając się najczęściej 

na ich kartkach. Uwielbiamy takie wyrazy 

miłości i oddania. Może dlatego tak mu dogadzamy? 

A może powodem jest to, że ludzie 

i koty mają identyczny obszar w mózgu odpowiedzialny 

za uczucia. Z całą pewnością mózg 

koci jest bardziej podobny do ludzkiego niż psi. 

Znane jest przywiązanie kota do miejsca. Nie 

oznacza to jednak, że kotu obojętny jest człowiek, 

a raczej to, że jest po prostu zwierzęciem 

terytorialnym i potrafi pokonać znaczne odległości, 

by wrócić do domu, w którym się wychowywał. 

Bazując na tej wiedzy, w 1879 roku 

w Belgii podjęto próbę zastąpienia gołębi pocztowych 

kotami. Prawie 40 zwierząt wywieziono 

w miejsce oddalone 30 km. Wszystkie wróciły, 

jednak większość w drodze pozbyła się przesyłek. 

Czy to oznacza, że kot jest nieużyteczny? 

Nic bardziej mylnego. Przyjrzyjmy się historii. 

Kot pojawił się w życiu człowieka, gdy ten porzucił 

koczowniczy tryb życia, osiadł i zajął się 

rolnictwem. Zapasy ziarna zwabiły szczury, za 

którymi przywędrowały – wtedy jeszcze dzikie 

– koty. Obie strony szybko doceniły korzyści 

płynące z symbiozy – kot miał jedzenie niemal 

na talerzu, a my otrzymaliśmy ochronę spichlerzy 

przed gryzoniami. Tak nastąpiło udomowienie 

drapieżcy. Jak podają jedne źródła było to 

9,5 tys., inne – 7 tys. lat temu. na obszarze zwanym 

Nubią (na styku Afryki, Egiptu i Sudanu). 

W starożytnym Egipcie koty były już hodowane 

powszechnie, a do tego cieszyły się statu- 


sem bogów. W dolinie Nilu potęga i pomyślność 

opierały się przecież na produkcji rolnej. Koty 

chroniły zboże złożone w spichrzach przed myszami 

i szczurami, broniły też Egipcjan przed 

jadowitymi wężami i skorpionami. Chronione 

były prawem, a zabicie kota było karane śmiercią. 

Herodot podaje także, że jeśli kot odchodził 

śmiercią naturalną, domownicy na znak żałoby 

golili sobie brwi. Był on bowiem zwierzęciem 

bogini Bastet, opiekunki ogniska domowego 

przedstawianej jako kobieta z kocią głową. 

Również po śmierci kotom należał się szacunek. 

Były więc mumifikowane i chowane na 

cmentarzach, w drewnianych lub brązowych 

skrzynkach w kształcie zwierzęcia. Egipscy kapłani 

hodowali też koty w celach odpustowych. 

Rytualnie zabijali je, mumifikowali i sprzedawali 

na ofiary składane bogom przez wiernych. 

W XIX w. archeolodzy wykopali tak wiele małych 

mumii, że były one ekspediowane do Wielkiej 

Brytanii i mielone na nawóz. 

Koty zyskały też sympatię w starożytnym Rzymie. 

Uczestniczyły nawet w wyprawach wojennych, 

aby pilnować zapasów w obozowiskach. 

Towarzyszyły też Rzymianom w ich domach, 

w koloniach. Rozeszły się więc po świecie, 

gdzie chętnie dołączane były do domowej menażerii. 

Czasy prosperity skończyły się jednak w średniowieczu. 

W Europie kot zaczął być tępiony 

jako zwierzę kojarzone z nieczystymi siłami. 

Z pogańskiego bóstwa, symbolu płodności 

i strażnika domowego ogniska przeistoczył się 

w towarzysza czarownic i ucieleśnienie diabła. 

Kościół rzymskokatolicki wydał kotom bezlitosną 

walkę – były okaleczane, ginęły na torturach, 

palono je na stosach i kamienowano. Ślady 

wierzeń w związek kota z szatanem pozostał 

do dzisiaj w strachu przed czarnym przedstawicielem 

tego gatunku przecinającym drogę 

i obawie przed pechem, który taki osobnik sprowadza. 

Wskutek niehumanitarnych praktyk w stosunku 

do kotów zostały one niemal doszczętnie wytępione 

wszędzie tam, gdzie sięgały wpływy Kościoła. 

Europejskie miasta stały się siedliskiem 

pozbawionych naturalnego wroga i wciąż mnożących 

się myszy i szczurów, uszczuplających 

zapasy żywności i niosących ich mieszkańcom 

epidemie dżumy. „Czarna śmierć” zabiła wtedy 

– w XIV w. – około 1/3 ludności średniowiecznej 

Europy. W niektórych rejonach zmarło nawet 

80 proc. populacji, co spowodowało gospodarczy 

paraliż tej części świata. 

42 43


Na szczęście nie wszędzie koty miały tak ciężki 

los. O wiele lepiej traktowane były w krajach 

islamu. Najbardziej znanym przedstawicielem 

arabskich kotów jest Muezza, kot Mahometa. 

Prorok bardzo cenił sobie jego towarzystwo 

i wolał odciąć rękaw, na którym zwierzę usnęło, 

niż go obudzić. Koty chętnie były też hodowane 

w świątyniach buddyjskich. 

Pomimo europejskiej krucjaty przeciw kotom, 

zdrowy ludowy rozsądek dostrzegał jego użyteczność. 

Tylko dlatego gatunek ten nie uległ 

całkowitej zagładzie. W końcu został zrehabilitowany. 

W renesansie stał się ulubieńcem 

wyższych sfer. Koty trzymano nie tylko w wiejskich 

chatach, ale i w pałacach. Przeprosił 

się z nimi Kościół. Dotrzymywały one towarzystwa 

mnichom i mniszkom w klasztorach. 

Swoich kocich ulubieńców mieli też kościelni 

dostojnicy. Wiadomo chociażby o upodo- 

44 

baniu kardynała Richelieu do tych zwierząt. 

W XIX wieku zaczęły powstawać hodowle kotów. 

Anglicy, słynni przecież z hodowania koni 

i psów, z wielką wprawą zabrali się za tworzenie 

nowych kocich ras o rozmaitej estetyce. 

W 1871 roku w Pałacu Kryształowym w Londynie 

odbyła się pierwsza wystawa, na której pokazano 

brytyjskie koty krótkowłose i koty perskie. 

Niewiele później Amerykanie zaprezentowali 

własną rasę – maine coon. 

Dziś mamy ponad sto ras i barwnych odmian 

kota domowego. Hodowcy wciąż szukają nowych, 

krzyżując ze sobą różne osobniki. Obecnie 

rasy dzieli się na 5 podstawowych kategorii: 

koty długowłose perskie; inne koty długowłose, 

takie jak ragdoll, maine coon, kot angorski, 

balijski, birmański i turecki; brytyjskie koty krótkowłose; 

amerykańskie koty krótkowłose oraz 

koty krótkowłose o typie orientalnym, takie jak 

kot syjamski, bezwłosy sfinks czy kot abisyński. 

W wielu krajach Europy (wyłączyć trzeba Francję, 

której mieszkańcy kochają rozpieszczać 

małe psy) oraz w Stanach Zjednoczonych kot 

jest najpopularniejszym domowym pieszczochem. 

Z pewnością jest mniej wymagający od 

psa i bardziej dostosowany do naszego współczesnego 

stylu życia – jesteśmy zabiegani, 

wciąż gdzieś nas nosi, wracamy późno do domów. 

Kotu to nie przeszkadza, a wręcz przeciwnie, 

pozwala na oddanie się ulubionej czynności, 

czyli wielogodzinnej drzemce. 

Koty z reguły są trzymane dla przyjemności, 

czasem jednak mają do wykonania konkretne 

zadania, nawet wagi państwowej. Tutaj przykładem 

niech będzie Wilberforce mieszkający 

w latach 1970 – 1988 pod najbardziej znanym 

londyńskim adresem – przy Downing Street 10. 

Zajmował się łapaniem myszy i szczurów przy 

mieszkaniu premiera, które podczas jego „urzędowania” 

zajmowali w kolejności Edward Heath, 

Harold Wilson, James Callaghan oraz Margaret 

Thatcher. Zasłużyć się dla kraju miał również 

szanse osobnik biorący udział w rządowej 

akcji o kryptonimie „akustyczny kotek”. W latach 

60. XX w. Centralna Agencja Wywiadowcza 

Stanów Zjednoczonych zamierzała sprawdzić, 

czy lekko udoskonalony domowy kot 

może być wykorzystywany w misjach wywiadowczych 

jako narzędzie podsłuchu. Kotu wszczepiono 

mikrofon i antenę, która znalazła się 

w jego ogonie. Niestety już pierwsza akcja zakończyła 

się niepowodzeniem. Kot, wypuszczony 

pod radziecką ambasadą w celu przeprowadzenia 

transmisji rozmowy dwóch mężczyzn, 

został potrącony przez taksówkę i zmarł. Projektu 

nie kontynuowano. 

Koty mają wiele istotnych, choć nie wymagających 

aż takiego poświęcenia, misji do wykonania. 

To ich zadaniem jest witać nas za pomocą 

przeciągłego miauku, jak tylko usłyszą klucz 

w zamku. To one są najlepszymi towarzyszami 

długich jesiennych i zimowych wieczorów. Nikt 

nie ukoi nas tak jak kot, wtulający się w nas, gdy 

jesteśmy chorzy lub nieszczęśliwi. 

Mając na względzie zasługi tego gatunku dla 

ludzkości pamiętajmy także o licznej rzeszy dziko 

żyjących kotów. Tych spotykanych w piwnicach, 

na śmietnikach czy strychach. Im też należy 

się szacunek za tępienie szkodników. Pomóżmy 

im przetrwać najchłodniejsze miesiące 

i nie utrudniajmy dodatkowo i tak skomplikowanej 

walki o przetrwanie. Wzorem starożytnych 

spróbujmy z kotami żyć w symbiozie. n

Polsko-Indyjska Izba gospodarcza 

Kierunek 

JJak wyglądały początki Polsko-Indyjskiej Izby 

Gospodarczej? 

Idea zmierzająca do założenia izby zrodziła się 

w Poznaniu pod koniec 2007 roku z inicjatywy grupy 

osób związanych z polskim i indyjskim biznesem. 

Spotkanie założycielskie z udziałem ponad 

100 przedsiębiorców z Polski i Indii odbyło się 

17 września 2008 r. w poznańskim World Trade 

Center. Wśród gości był obecny premier Waldemar 

Pawlak i minister Eugeniusz Grzeszczak. 

Po załatwieniu wszystkich formalności Izba zaczęła 

aktywnie działać wiosną 2009 roku. Zaczęliśmy 

od dość spektakularnego wydarzenia, 

jakim była wtedy wizyta w naszym kraju pani 

prezydent Indii, Pratibhy Patil. Zorganizowaliśmy 

przy tej okazji w Warszawie spotkanie biznesowe 

z udziałem przedsiębiorców i polityków. 

Był to duży sukces i można powiedzieć, że od 

tego czasu zostaliśmy uznani zarówno w Polsce, 

jak i w Indiach za poważnego partnera. Pozyskaliśmy 

wielu nowych członków zainteresowanych 

wejściem na rynek indyjski. 

Żeby izba gospodarcza mogła sensownie działać 

Indie 


Jak wyglądają kontakty gospodarcze między 

Polską a Indiami? Czy polscy przedsiębiorcy 

mają czego szukać na rynku indyjskim? 

Jak najskuteczniej robić interesy z Hindusami? 

O wszystkich tych sprawach rozmawialiśmy 

z prezesem Polsko-Indyjskiej Izby Gospodarczej, 

Ryszardem Sznajderem 

na takim rynku jak Indie, to po jednej i po drugiej 

stronie muszą być ludzie zainteresowani współpracą, 

szukający nowych dróg rozwoju. Nawiązaliśmy 

kontakty z hinduskimi zrzeszeniami przedsiębiorców, 

które są nieporównanie większe, bo zrzeszają 

dziesiątki tysięcy członków. Dzięki temu możemy 

pomagać naszym przedsiębiorcom znaleźć 

sobie miejsce na rynku indyjskim. 

Większości Polaków Indie nadal kojarzą się 

z zacofaniem i biedą... 

To bardzo mylny pogląd, nieaktualny już od bardzo 

wielu lat. To nowoczesny kraj z dynamicznie 

rozwijającą się gospodarką. Hindusi robią interesy 

na całym świecie i wszystkie liczące się firmy chcą 

być obecne na tamtejszym rynku. 

Czy w związku z tym Polacy mają tam czego 

szukać? 

Hindusom nasz kraj bardzo dobrze się kojarzy. 

W przeszłości Polska prowadziła z Indiami wymianę 

towarową na dużą skalę. Polskie firmy zbudowały 

w tym kraju szereg kompletnych zakładów 

przemysłowych i kompleksów elektrowni, z któ- 

rych inwestorzy i użytkownicy są bardzo zadowoleni. 

Byliśmy np. bodaj czwartym co do wielkości 

odbiorcą herbaty. Między innymi jednym z głównych 

zadań istniejącego wówczas naszego konsulatu 

w Kalkucie było zapewnienie zakupów herbaty 

na miejscowej giełdzie. Cała indyjska flota 

pływała na silnikach z zakładów im. Cegielskiego. 

Sprzedawaliśmy Hindusom węgiel i tymi samymi 

statkami sprowadzaliśmy wytłoki roślin oleistych, 

z których robiliśmy pasze treściwe. Indie były też 

jednym z głównych odbiorców produkowanego 

u nas sprzętu wojskowego. Niestety po dziewięćdziesiątym 

roku z różnych przyczyn wymiana handlowa 

załamała się, a wiele zakładów, które mogły 

produkować na rynek indyjski nie istnieje. Obecne 

obroty z Indiami stanowią 0,2 proc. całego naszego 

handlu zagranicznego. Z roku na rok rosną, 

ale nadal jest to dramatycznie mało w stosunku 

do możliwości i potencjałów obydwu rynków. W tej 

chwili Indie są „na topie”, rozwijają się dynamicznie 

i udanie zaczynają konkurować z największymi 

potęgami gospodarczymi świata. Polscy przedsiębiorcy 

muszą więc podejmować wszelkie stara- 

nia, aby na nowo zdobywać indyjski rynek i tamtejszych 

partnerów do współpracy. 

Czy Pańskim zdaniem jesteśmy w stanie podołać 

temu zadaniu? 

Wypracowywanie sobie kontaktów z Indiami nie 

jest łatwe. Mamy do czynienia z dużymi odległościami 

i różnicami kulturowymi, ale jest to tak gigantyczny 

rynek, że wejście na niego może szybko 

przynieść ogromne dochody. Żartobliwie można 

powiedzieć tak: indyjska firma, która chce kupić 

gwoździe nie rozmawia o dwóch czy trzech tirach, 

ale o załadowanym towarem stutysięczniku... Tam 

mieszka 1,2 miliarda ludzi! Oczywiście nie każda 

z tych osób posiada taką siłę nabywczą jak przeciętny 

Polak, ale i tak ich potencjalne możliwości 

są przeogromne. Hindusi starają się trochę chronić 

swój rynek przed zagranicznymi firmami. Dlatego 

każdy, kto chce robić tam interesy, powinien 

znaleźć sobie wiarygodnego indyjskiego partnera, 

wynegocjować dobre umowy i działać na miejscu 

wspólnie z nim. Ważne jest, że Hindusi są zainteresowani 

pozyskiwaniem w różnej formie, w tym i 

kupowaniem technologii w Polsce. Rozmawiałem 

o tym z panią Rupa Naik, sekreterzem generalnym 

organizacji biznesowej All India Association of Industries, 

która regularnie gości w Polsce. Uważa 

że nasze technologie są praktyczne i łatwiejsze do 

przyswojenia. To otwiera przed naszymi przedsiębiorcami 

wiele możliwości. Warto w tym miejscu 

podkreślić, że dla każdego Hindusa ważne są kontakty 

osobiste. Tam trzeba się pokazać, spotkać 

osobiście, omówić wszystkie sprawy. Dopiero później 

można prowadzić działalność na odległość. 

Wychodzi na to, że możemy się wiele nauczyć 

od Hindusów... 

Jestem fanem Indii. Związałem się z tym krajem 

na długie lata. Miałem okazję poznać wielu niezwykle 

ciekawych ludzi. Do dziś przechowuję kilka 

listów od Matki Teresy. Ten kraj tkwi głęboko 

w moim sercu. Pierwszy raz pojechałem do Indii 

w 1984 roku. W tamtych czasach Hindus, który 

miał rower, był człowiekiem klasy średniej. Teraz 

każdy mieszkaniec Indii, członek klasy średniej 

posiada samochód. I tych samochodów jest 

Ryszard Sznajder 

tam naprawdę mnóstwo. Największe światowe 

koncerny motoryzacyjne mają swoje fabryki w Indiach. 

Na ulicach New Delhi jest taka różnorodność 

modeli i marek jak w żadnym innym mieście. 

Ten kraj z roku na rok rozwija się coraz szybciej. 

Obok posiadanego już Jaguara Hindusi zakupili 

ostatnio kolejne zagraniczne koncerny samochodowe 

koreańskiego SsangYonga i Smarta. Polska 

jako duży kraj i członek Unii Europejskiej jest 

atrakcyjnym rynkiem dla hinduskich przedsiębiorców. 

Te firmy, które weszły na nasz rynek są bardzo 

zadowolone. 

Jak obecnie wygląda działalność Izby i jak 

układa się współpraca z innymi organizacjami? 

Jeśli chodzi o współpracę z ministerstwami 

i z Krajową Izbą Gospodarczą, to od początku 

układała się ona bardzo dobrze. Wszystkie drzwi 

stały przed nami otworem. Wspierają działalność 

Izby i współpracujemy z nimi. Wspomagamy firmy, 

które chcą się angażować w Indiach kapitałowo. 

Na bieżąco szukamy partnerów dla firm, które 

zgłaszają się do naszej Izby. Ułożyliśmy sobie 

współpracę z wieloma indyjskimi organizacjami, 

takimi jak Federacja Indyjskich Izb Gospodarczych 

w New Delhi, Konfederacja Przemysłu 

Indyjskiego, All India Association of Industries 

w Mumbaju, a także z Izbą Średnich, Małych i Mikro 

Przedsiębiorstw. Organizujemy międzynarodowe 

seminaria, wysyłamy naszych biznesmenów 

na kongresy do Indii. Przy okazji niedawnej 

wizyty w Indiach premiera Donalda Tuska przygotowaliśmy 

spotkania między polskimi a hinduskimi 

przedsiębiorcami we współpracy z ministerstwami 

i placówkami dyplomatycznymi. 

Jakie są plany Izby na najbliższą przyszłość? 

Myślimy o otworzeniu biura w Warszawie, żeby 

być bliżej firm działających w stolicy. Jest też pomysł 

na otwarcie indyjskiego centrum kultury 

w oparciu o jednego z naszych członków. Firma 

Namaste India chce stworzyć taki punkt w centrum 

Warszawy, na ul. Nowogrodzkiej, obok jednej ze 

swoich restauracji. n 

46 47

Polsko Indyjska Izba gospodarcza 

W 

PNOS 

najwyższa jakość 

50 

Przedsiębiorstwo Nasiennictwa Ogrodniczego i Szkółkarstwa 

w Ożarowie Mazowieckim Spółka Akcyjna to największa 

firma nasienno-hodowlana w kraju, znana i ceniona na 

polskich i zagranicznych rynkach ogrodniczych od 60 lat 

Wiedziemy prym na rynku amatorskim oferując 

nasiona torebkowane – ok. 400 odmian warzyw 

i 500 odmian kwiatów, a także ok. 400 odmian 

cebulek kwiatowych. W roku bieżącym, 

dzięki współpracy z czeską firmą Moravoseed, 

wkroczyliśmy na rynek profesjonalny, sprzedając 

nasiona w większym gramażu producentom 

wielkotowarowym. Oferujemy nasiona najwyższej 

jakości, co jest wynikiem wieloletniego 

doświadczenia i sprawności systemu kontroli 

– począwszy od produkcji poprzez dokładne 

badania laboratoryjne. 

Chcąc nadążyć za szybko rozwijającym się rynkiem 

ogrodniczym, a równocześnie sprostać 

zapotrzebowaniu odbiorców, konsekwentnie 

rozszerzamy naszą ofertę hurtową i detaliczną, 

na którą składają się m.in. mieszanki traw, narzędzia 

i sprzęt ogrodniczy, akcesoria wodne, 

nawozy naturalne i mineralne, ziemie i podłoża 

ogrodnicze, kora, a także materiał szkółkarski 

owocowy i ozdobny (w tym olbrzymia oferta 

krzewów róż). Ostatnio wprowadzonym produktem 

są maszyny rolnicze do przetwarzania płodów 

rolnych, szybko zdobywające polski rynek. 

Naszą dewizą jest dotarcie do jak najszerszego 

kręgu odbiorców. Dlatego rozwinęliśmy 

sieć dystrybucji na terenie całego kraju za pośrednictwem 

partnerów handlowych (około 

100 hurtowni współpracujących), 3 własnych 

hurtowni (Ożarów Mazowiecki, Lublin i Rzeszów), 

firmowych centrów ogrodniczych, których 

w chwili obecnej mamy 6 (Warszawa, 

Katowice, Lublin, Ożarów Mazowiecki, Poznań, 

Rzeszów), a także centrów patronac- 

Prezes Zarządu PNOS Krzyszfof Jarmul 

kich w południowo-wschodniej Polsce. 

Szybko rozwijający się sklep internetowy połączony 

ze sprzedażą wysyłkową umożliwia dotarcie 

do klientów z najdalszych zakątków kraju. 

Współpracujemy z wieloma firmami m.in. 

z Francji, Włoch, Niemiec, Rosji, Ukrainy, Białorusi, 

Łotwy, Litwy, Estonii, Czech, Serbii, Chin. 

Naszym mottem jest, aby logo PNOS było zawsze 

symbolem najwyższej jakości. 

Jesteśmy szeroko otwarci na współpracę zarówno 

w dziedzinie zakupów nowych produktów, 

jak i sprzedaży naszych z logiem PNOS.n 

PNOS w Ożarowie Mazowieckim S.A. 

ul. Żeromskiego 3 

05-850 Ożarów Mazowiecki 

Tel. +48 22 733 75 00 

e-mail: pnos@pnos.pl www.pnos.pl

doradztwo prawne i podatkowe (negocjacje, projektowanie umów, bieżące doradztwo, warsztaty i szkolenia) 

poszukiwanie partnerów biznesowych, wsparcie procesu inwestycyjnego 

transfer technologii (specjalizacja eko-technologie) 

badanie rynku 

obsługa uczestnictwa w targach branżowych 

obsługa transakcji (kontrola jakości, obsługa eksportu i importu oraz relacji z dystrybutorami i dostawcami etc.) 

doradztwo w zakresie kultury biznesu (przygotowywanie spotkań, podróży biznesowych, negocjacji, szkolenia) 

Piyush Mittal 

Partner – inżynier, biznesmen, 

negocjator, event manager; 

mieszka i prowadzi interesy 

w Polsce od 25 lat; 

“Gdzie jest wola, tam znajdzie 

się sposób… zwłaszcza, że 

obecnie w Indiach wszystko 

jest możliwe!” 

piyush@vermilion-consulting.com 

508 142 077 

Marta Wiatroszak 

Partner – prawnik, doradca podatkowy 

z doświadczeniem w międzynarodowym 

konsultingu; 

Dyrektor Regionalny Europe India 

Chamber of Commerce w Polsce 

„Zbliżanie Polski i Indii, łączenie ludzi 

i idei, wspieranie ich sukcesu 

– to nie praca, to spełnienie marzeń.” 

marta@vermilion-consulting.com 

603 54 53 29 

Vermilion Consulting Sp. z o. o. www.vermilion-consulting.com office@vermilion-consulting.com

Komórki macierzyste 

rozmawiała: Anna Zawadzka 

B 

54 

– panaceum XXI wieku 

Krew pępowinowa nie staje się bezużyteczna po urodzeniu dziecka. Już teraz wyizolowane 

z niej komórki macierzyste mogą mieć zastosowanie w odbudowie układu krwiotwórczego 

i odpornościowego. Przyszłość rysuje się jeszcze bardziej zachęcająco, o czym opowiada 

doc. dr hab. Leonora Bużańska, kierownik Pracowni Bioinżynierii Komórek Macierzystych, 

w Zakładzie Neurobiologii Naprawczej IMDiK im. M. Mossakowskiego PAN 

Badania nad komórkami macierzystymi jednych 

przerażają, dla innych są wielką nadzieją. 

Na czym polega ten rozdźwięk? 

Jeszcze do niedawna sądziliśmy, że tylko komórki 

embrionalne mają właściwości pluripotencjalne. 

Oznacza to – tak cenną dla medycyny 

– zdolność pojedynczej komórki do różnicowania 

się w dowolny typ komórek organizmu 

(poza komórkami łożyska). Jednak, ze względów 

etycznych, w niektórych krajach, także 

Polsce, badania na komórkach pozyskiwanych 

z embrionu ludzkiego były zakazane. Dlatego 

zdecydowaliśmy się na szukanie innych źródeł 

materiału badawczego. Już na przełomie 

1999 i 2000 roku nasz zespół, pod kierownictwem 

prof. Krystyny Domańskiej-Janik, otrzymał 

komórki macierzyste z krwi pępowinowej, które 

zróżnicowaliśmy w komórki charakterystyczne 

dla tkanki ośrodkowego układu nerwowego. 

Od kilku lat mamy w Polsce możliwość przechowywania 

krwi pępowinowej. Czy warto 

korzystać z oferty komercyjnych banków takiej 

krwi? 

Uważam, że krew pępowinowa jest tkanką posiadającą 

unikalne właściwości regeneracyjne. 

Jako źródło komórek macierzystych może ona 

w wielu przypadkach uratować życie. Warunkiem 

jest, aby była prawidłowo pobrana, a później 

w odpowiednich warunkach przechowywana, 

co zapewniają banki krwi z międzynarodowymi 

atestami. Już teraz każdego roku przeprowadza 

się liczne zabiegi przeszczepienia 

komórek u małych pacjentów, u których wystąpiła 

konieczność odbudowania układu krwionośnego, 

odpornościowego lub regeneracji określonych 

tkanek. Przeszczepiona krew pępowinowa 

nie tylko bierze udział w uzupełnianiu braków 

komórkowych uszkodzonej tkanki, ale rów- 

nież wydziela substancje, które stymulują do 

podziałów komórki macierzyste znajdujące się 

w tkankach pacjenta (endogenne komórki macierzyste) 

oraz stymuluje układ odpornościowy. 

Komórki macierzyste wyizolowane z krwi pępowinowej 

mogą też posłużyć w leczeniu rodzeństwa, 

matki i ojca. W przypadku osób dorosłych 

czy nawet starszych dzieci, ilość krwi pępowinowej 

jest zbyt mała, by uzyskać wystarczającą 

w terapii liczbę komórek macierzystych. Jednak 

pracujemy nad mechanizmami proliferacji 

– namnażania komórek. Komórki macierzyste 

wyizolowane z krwi pępowinowej wykazują 

większą skuteczność terapeutyczną niż pozyskane 

od dawców dorosłych, np. ze szpiku 

kostnego oraz są mniej immunogenne w przypadku 

przeszczepów alogenicznych, w których 

podaje się tkankę niespokrewnioną, ale z podobnymi 

czynnikami zgodności tkankowej. Ist

Medycyna 

nieją publiczne banki krwi pępowinowej służącej 

do przechowywania krwi wykorzystywanej 

w przeszczepach alogenicznych. Jeżeli matka 

nie decyduje się na przechowanie krwi pępowinowej 

dla własnego dziecka w banku komercyjnym, 

nie do przecenienia byłby dar przekazania 

tej krwi do banku publicznego. 

Czy z wykorzystaniem komórek macierzystych 

będziemy leczyć choroby mózgu bądź 

naprawiać przerwany rdzeń kręgowy? 

Prowadzone są już próby kliniczne w tym kierunku. 

Potrafimy różnicować komórki macierzyste 

krwi pępowinowej w komórki typowe 

dla mózgu, ale przeszczepiając tylko jeden typ 

zróżnicowanych komórek tego efektu nie osiągniemy. 

W przypadku uszkodzeń mózgu dochodzi 

bowiem nie tylko do utraty tkanki nerwowej, 

ale również naczyń krwionośnych, które 

ją odżywiają, dlatego potrzebna jest bardziej 

kompleksowa terapia połączona ze stymulacją 

tkanki otaczającej. W badaniach naszego zespołu 

i w innych laboratoriach na świecie stosowane 

są trójwymiarowe rusztowania z biomateriałów, 

które umożliwiają wzrost i różnicowanie 

komórek macierzystych in vitro w warunkach 

podobnych do naturalnego środowiska komórek. 

Przeszczepiając takie struktury z komórkami 

macierzystymi już częściowo zróżnicowanymi 

w kierunku neuralnym i endotelialnym oraz 

z czynnikami wzrostu, stwarzamy warunki 

sprzyjające angiogenezie i regeneracji tkanki. 

Obecnie w Zakładzie Neurobiologii Naprawczej 

Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej 

PAN kierowanym przez prof. Barbarę 

Łukomską prowadzone są badania przedkliniczne 

przeszczepiania ludzkich komórek macierzystych 

z krwi pępowinowej w eksperymen- 

talnych modelach uszkodzeń mózgu u zwierząt. 

Pierwsza w Polsce próba kliniczna związana 

z terapią Ośrodkowego Układu Nerwowego 

(OUN) przeszczepem komórek z krwi pępowinowej 

została przeprowadzona w Centrum 

Zdrowia Dziecka przez zespół medyczny 

pod kierunkiem prof. Sergiusza Jóźwiaka, przy 

współpracy z zespołem prof. Krystyny Domańskiej-Janik 

z IMDiK im. M. Mossakowskiego 

PAN. Był to przeszczep autologiczny – komórki 

macierzyste pochodziły właśnie z krwi pępowinowej 

pacjenta – u dziecka, u którego w piątym 

miesiącu życia nastąpiło zatrzymanie pracy 

serca i niedotlenienie, co wywołało globalne 

uszkodzenie mózgu i stan wegetatywny. 

Jak blisko jesteśmy możliwości wytwarzania 

„części zamiennych” dla ludzkiego organizmu? 

Terapie komórkowe i medycyna regeneracyjna 

to dziedziny bardzo szybko rozwijające się. 

Komórki macierzyste wielokrotnie wykorzystano 

już w terapii różnych chorób, z bardzo dobrym 

skutkiem. Obecnie ważnym kierunkiem jest konstrukcja 

wspomnianych już wyżej trójwymiarowych 

rusztowań z polimerów naturalnych lub 

syntetycznych biodegradowalnych, dodatkowo 

funkcjonalizowanych czynnikami typowymi dla 

naturalnego środowiska komórek. Służą one nie 

tylko jako nośniki dla przeszczepianych komórek 

macierzystych, ale również jako struktura wypełniająca 

ubytek tkankowy i wydzielająca substancje 

wspomagające lokalnie regenerację oraz pobudzające 

układ odpornościowy. Są wykorzystane 

w regeneracji ośrodkowego układu nerwowego, 

tkanek mięśniowych, układu chrzęstnego 

i kostnego czy nawet całych narządów, takich jak 

np. tchawica lub pęcherz moczowy. 

Czyli to, co jeszcze niedawno było możliwe 

jedynie w teorii zaczyna funkcjonować 

w rzeczywistości? 

To prawda, choć wciąż musimy być bardzo 

ostrożni. Na świecie jest mnóstwo miejsc, 

w których pacjentom wszczepia się komórki 

macierzyste niewiadomego pochodzenia. Tymczasem 

embrionalne komórki macierzyste często 

wykazują niestabilność genetyczną i po 

przeszczepie mogą prowadzić do rozwoju nowotworów, 

tzw. potworniaków. Dlatego tak cenne 

stało się uzyskanie somatycznych komórek 

macierzystych – pochodzących z tkanek osobników 

dorosłych czy też z krwi pępowinowej. Po 

pierwsze unikamy kontrowersji polegających na 

sposobie ich pozyskiwania, a po drugie są one 

bardziej bezpieczne w zastosowaniu terapeutycznym. 

Nie tworzą zmian nowotworowych, 

a dzięki możliwości pobrania ich z organizmu 

pacjenta, unika się ryzyka odrzucenia. 

Rozumiem, że w wielu sytuacjach determinacja 

ludzi, którzy chcą ratować bliskich jest tak 

ogromna, że podejmą każde ryzyko w poszukiwaniu 

terapii komórkami macierzystymi. Koniecznie 

jednak trzeba sprawdzać, czy ośrodek 

oferujący przeszczepy ma umocowanie kliniczne, 

czy stosuje komórki macierzyste z bezpiecznego 

źródła i czy prowadzono przy zastosowaniu 

tych komórek badania przedkliniczne. 

Dzięki nauce, medycynie żyjemy coraz dłużej. 

Czy komórki macierzyste mogą zatrzymać 

starzenie się organizmów? Czy mogą 

być antidotum na starość? 

Do zatrzymania starzenia organizmów jeszcze 

bardzo daleka droga, ale jesteśmy coraz bliżej 

poznania mechanizmów „odmładzania” na poziomie 

komórkowym. Potrafimy otrzymać obecnie 

tzw. „indukowane komórki pluripotencjalne” 

z każdej komórki somatycznej organizmu. Polega 

to na cofaniu w rozwoju komórek, do stadium 

sprzed specjalizacji tkankowej poprzez 

wprowadzanie do tych komórek czynników 

charakterystycznych dla komórek pluripotencjalnych. 

To przełomowe odkrycie japońskich 

uczonych w dziedzinie komórek macierzystych 

sprzed 3 lat otwiera nieograniczone możliwości 

przed tzw. „terapią komórkową spersonalizowaną”. 

Mechanizmy odmładzania poznajemy więc 

coraz lepiej. Powoli zbliżamy się do etapu, gdy 

być może coraz lepiej będziemy umieli panować 

nad procesami starzenia się organizmów. 

n 

Biust 

z komórek 

macierzystych 

Jakie są obecnie możliwości rekonstrukcji 

ubytków tkanek po chorobach nowotworowych? 

Amputacje wynikające z leczenia nowotworów 

dotyczą głównie kobiecych piersi. Zabieg mastektomii 

związany jest nie tylko z fizycznym okaleczeniem, 

ale może też powodować problemy natury 

psychologicznej. Standardem stało się więc 

proponowanie pacjentkom rekonstrukcji odjętej 

piersi. Odtworzenia można dokonać podczas 

tego samego zabiegu lub później, w trybie odroczonym. 

Najpowszechniejszymi metodami jest 

odbudowa z zastosowaniem silikonowego wszczepu 

lub z wykorzystaniem własnych tkanek pacjentki, 

a dokładnie tłuszczu pozyskanego z brzucha 

lub ud. Obydwie metody mają zarówno zalety, 

jak i wady. Protezy są łatwiejsze do założenia, 

ale zdarza się, że po jakimś czasie trzeba je usunąć 

ze względu na różne powikłania lub niesatysfakcjonujący 

efekt. Natomiast wszczepienie tkanek 

własnych wiąże się z poważną operacją i też 

niestety obarczone jest ryzykiem. To typowy przykład 

układu „wszystko albo nic”. Albo uzyskujemy 

bardzo dobry efekt, albo – co zdarza się w rzadkich 

przypadkach – powikłania powodują zrujnowanie 

wyglądu piersi i powłok brzucha. 

Rekonstrukcje piersi z użyciem komórek macierzystych to już fakt. Dają 

one olbrzymią szansę pacjentkom po okaleczających zabiegach onkologicznych. 

Nowatorska procedura dostępna jest także w Polsce, o czym 

rozmawiamy z prof. dr hab. Wojciechem Polkowskim, kierownikiem Kliniki 

Chirurgii Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 

rozmawiała: Anna Zawadzka 

Medycyna rekonstrukcyjna wkracza jednak 

na nowe tory. Na czym polega terapia 

z zastosowaniem technologii amerykańskiej 

firmy Cytori? 

W tej innowacyjnej metodzie tkanka tłuszczowa 

przeznaczona do przeszczepu zostaje wzbogacona 

komórkami macierzystymi i regenerującymi. 

To warunkuje zupełnie nowe możliwości 

i lepsze wyniki. Przenosimy się więc o epokę 

dalej. Pobieramy tłuszcz tak, jak do tradycyjnego 

zabiegu lipofillingu, czyli przeszczepu tkanki 

własnej. Następnie tkanka jest umieszczana 

w urządzeniu Celution 800/CRS, w którym 

jest poddawana działaniu specjalnego enzymu. 

W wyniku tej procedury otrzymujemy standaryzowaną 

zawiesinę komórek macierzystych i regeneracyjnych. 

Dla lekarza jest to nadzwyczaj 

prostota metoda, zapewniająca pozyskanie dużej 

liczby aktywnych komórek, które ponownie 

łączy się z tkanką tłuszczową i umieszcza w obszarze 

poddawanym rekonstrukcji. Cała procedura 

zajmuje nie więcej niż dwie godziny. 

Co uzyskujemy dzięki wprowadzeniu do 

przeszczepu komórek macierzystych i regeneracyjnych? 

56 57 

Medycyna 

Tak wzbogacone tkanki są przewidywalne. 

Nie obumierają po przeszczepie i nie podlegają 

patologicznym przerostom, powodującym 

zupełnie nieoczekiwane efekty. Technologia 

może być stosowana nie tylko u chorych 

okaleczonych po zabiegach onkologicznych. 

Innymi wskazaniami są na przykład uszkodzenia 

popromienne skóry i tkanek miękkich. 

Doświadczenia kliniczne wykonywane na 

świecie wskazują, że terapia tą metodą także 

i tutaj przynosi znakomite efekty. Sam dopiero 

zaczynam pracę z technologią Cytori. 

W Klinice Chirurgii Onkologicznej Uniwersytetu 

Medycznego w Lublinie na początku 

będzie ona stosowana u pacjentek, u których 

przeprowadzono wcześniej tzw. leczenie 

oszczędzające piersi i nie przyniosło ono satysfakcjonującego 

efektu estetycznego. Jeśli 

bowiem znaczna część piersi zostanie usunięta, 

to pojawiają się duże asymetrie psujące 

wygląd. W tej chwili właśnie gromadzimy 

grupę pań, u których zostanie przeprowadzona 

próba kliniczna z wykorzystaniem tej metody. 

n 

Więcej informacji znajdą Państwo na 

www.cytori.pl

Zdrowie 

Kapsułki Revalid® to innowacyjny 

lek ze szwajcarską recepturą, 

który dzięki bogactwu niezbędnych 

składników odżywczych, 

dba o kondycję włosów 

i paznokci, podkreślając naturalne, 

wewnętrzne piękno. Hamują 

wypadanie włosów, pobudzają 

ich wzrost i przywracają zdrowie 

oraz witalność. 

Sokowirówka MPM Product 

jest praktyczna (pojemnik na 

sok ma pojemność aż 450 ml 

i separator piany) oraz elegancka 

– obudowa z nierdzewnej 

stali sprawia, że znakomicie 

prezentuje się w nowoczesnej 

kuchni. Moc 380 W. 

Cena: 252 zł 

Iwostin Lucidin to seria do 

pielęgnacji skóry wrażliwej 

ze zmianami barwnikowymi. 

Preparaty zawierają opatentowane 

składniki aktywne, 

które niwelują zmiany powstałe 

na skutek zaburzenia 

mechanizmu wytwarzania 

melaniny oraz jej nierównomiernego 

gromadzenia się 

w komórkach skóry. 

Natural Body – Żel Pod Prysznic 

Mango & Marakuja (Laboratorium 

Floslek) jest łagodnym 

preparatem do mycia ciała, 

o zapachu marakui, wzbogacony 

ekstraktem z owoców mango 

– działa przeciwutleniająco, 

stymuluje syntezę kolagenu 

i regenerację komórek, przeciwdziała 

utracie wody. 

Cena ok. 11,50 zł (op./250 ml). 

Otręby to zdrowy, bogaty 

w składniki mineralne i witaminy 

produkt, który dzięki 

wysokiej zawartości błonnika 

zapewnia prawidłową przemianę 

materii. Firma Kupiec 

ma w swojej ofercie otręby 

pszenne i owsiane oraz 

nową linię otrębów granulowanych 

z owocami. 

Ceny: ok. 2 – 3 zł. 

Lek roślinny Venoforton firmy 

Leki Natury został stworzony 

z myślą o osobach cierpiących 

z powodu niewydolności układu 

krążenia. Zawarte w nim 

substancje poprawiają krążenie, 

wzmacniają i uelastyczniają 

ściany naczyń krwionośnych, 

zapobiegają powstawaniu 

zakrzepów i zastojów. 

Cena: ok. 14,5 zł 

Lutezan firmy Blau Farma to 

suplement diety dla pacjentów 

po 45. roku życia, u których 

występują czynniki ryzyka 

AMD (zwyrodnienie plamki 

żółtej związane z wiekiem). 

Zawiera m.in.: luteinę, zeaksantynę 

i ekstrakty z zielonej 

herbaty, które wspomagają 

prawidłowe funkcjonowanie 

narządu wzroku. Cena: 28 zł. 

Linia kosmetyków do pielęgnacji 

ciała Mineral Care to 

kombinacja składników pochodzących 

z Morza Martwego, 

wzbogacona kompleksem 

z morskich wodorostów 

– intensywnie nawilża 

skórę i zapewnia uczucie 

świeżości. 

Zdrowie 

Zakichany 

problem 

tekst: Lucyna Kocicka 

Nieżyt nosa to jeden 

z najczęstszych powodów 

zgłaszania się do gabinetów 

alergologicznych. W skrajnych 

przypadkach schorzenie jest 

bardzo uciążliwe, w znacznym 

stopniu obniżające jakość 

życia cierpiących na nią osób. 

W ślad za dolegliwościami 

fizycznymi idą przecież 

ograniczenia, które mogą mieć 

wpływ na kontakty towarzyskie 

oraz karierę zawodową 

59

Zdrowie 

CChoroba – fachowo nazywana alergicznym zapaleniem 

błony śluzowej nosa – może mieć 

przebieg całoroczny bądź sezonowy. Jej objawy 

to kichanie, świąd nosa, wyciek wodnistej 

wydzieliny z nosa i spływanie wydzieliny po tylnej 

ścianie gardła, uczucie zatkania nosa, zaburzenia 

węchu. Do tego często dochodzi zapalenie 

spojówek. Uskarża się na nią 25–30 proc. 

populacji. Z badań epidemiologicznych przeprowadzonych 

w 2008 roku wynika, że w Polsce 

cierpi na nią 25 proc. maluchów w wieku 

6–7 lat, 29 proc. dzieci w wieku 13–14 lat, oraz 

31 proc. osób między 20 a 44 rokiem życia. Do 

najczęściej uczulających alergenów powodujących 

okresowy alergiczny nieżyt nosa należą 

pyłki roślin wiatropylnych (drzew i traw) oraz zarodniki 

grzybów pleśniowych. Natomiast przewlekły 

alergiczny nieżyt nosa spowodowany 

jest długotrwałą ekspozycją na całoroczne alergeny, 

takie jak roztocze kurzu domowego, alergeny 

zwierząt oraz zarodniki grzybów pleśniowych 

wewnątrzdomowych. 

Objawy mogą mieć przebieg łagodny lub nasilać 

się, aż do stadium ciężkiego, w którym chory 

nie może normalnie funkcjonować w ciągu dnia, 

ani spać w nocy bez przyjmowania leków. Mogą 

występować sporadycznie, czyli przez mniej niż 

14 dni w roku w przypadku sezonowego nieżytu 

i mniej niż miesiąc w przypadku całorocznego. 

O długotrwałych objawach mówi się, gdy pacjent 

cierpi dłużej niż 2 miesiące. Wtedy mamy 

do czynienia z uczuleniem na pyłek roślin o długim 

okresie pylenia, np. trawy lub uczuleniem 

na pyłek różnych roślin o różnym okresie pylenia. 

Częste występowanie objawów w odniesieniu 

do całorocznego nieżytu nosa oznacza, że 

dolegliwości występują przez 2 lub więcej dni 

w tygodniu, przez co najmniej 3 miesiące 

w roku. 

W ostatnich latach wzrosła liczba osób cierpiących 

na różnorakie alergie. W coraz większym 

stopniu są to bowiem choroby cywilizacyjne. 

Jednak badania nad poznaniem istoty 

alergii prowadzone były już od bardzo dawna. 

W 1819r. angielski lekarz i naukowiec John Bostock 

opisał swoje własne dolegliwości, na które 

składał się okresowo występujący katar oraz 

zapalenie spojówek. Chorobę nazwał letnim katarem 

(catarrhus aestivus). Określano ją także 

jako gorączkę sienną, jako że zdawało się, iż 

60 

wywoływana jest przez kontakt ze świeżym sianem. 

Kilka lat później Charles H. Blackley wykazał, 

że przyczyną kataru siennego są nasiona 

trawy. Podobnie jak Bostock, Blackley sam 

cierpiał z powodu kataru siennego. Eksperyment, 

który można określić jako pierwszy test 

skórny, przeprowadził więc na sobie. W małe 

skaleczenie wtarł niewielką ilość pyłku, co doprowadziło 

do reakcji uczuleniowej. 

Na początku XX wieku opracowano technikę 

diagnozowania alergii, głównie poprzez testy 

skórne, a później także diety eliminacyjne czy 

bierne przenoszenie uczulenia (zwane próbą 

Praustnitz-Kustnera). Carl Prausnitz oraz Hein 

Kustner to kolejni naukowcy, którzy eksperymentowali 

na sobie. Prausnitz wywołał u siebie 

reakcje uczuleniową, aplikując sobie surowicę 

pobraną od uczulonego na ryby Kustnera. 

Przełom w diagnostyce alergologicznej nastąpił 

w 1967r. Odkryto wtedy, że przeciwciała elergenów 

należą do nie rozpoznanej jeszcze klasy 

immunoglobulin, którą nazwano immunoglobuliną 

E (IgE). W drodze doświadczeń ustalono, 

że zjawisko reakcji uczuleniowej łączy się 

z nadmiernym wytwarzaniem IgE. Potwierdzono 

także, że stężenie przeciwciał odzwierciedla 

procesy nadwrażliwości toczące się w organizmie. 

Przyczyną choroby jest najczęściej genetycznie 

uwarunkowana skłonność do nadmiernej 

produkcji przeciwciał skierowanych przeciwko 

czynnikom uczulającym. Rodzice przekazują 

skłonność do rozwoju alergicznego nieżytu 

nosa swojemu potomstwu jako tak zwaną „skazę 

atopową”. Dzieci rodziców nie obciążonych 

skazą atopową zapadają na choroby alergiczne 

dość rzadko. 

W leczeniu alergii, oprócz środków farmakologicznych 

czy odczulania, warto też wziąć 

pod uwagę możliwość unikania alergenu przyczynowego. 

Na rynku mamy co prawda coraz 

skuteczniejsze leki objawowe, warto może jednak 

pamiętać o najprostszych metodach. Nie 

ma bowiem alergii bez alergenu. Nie zawsze 

daje się go unikać, można jednak spróbować 

ograniczyć wystawianie się na jego działanie. 

Cierpiąc na alergiczne zapalenie błony śluzowej 

nosa i spojówek z pewnością jesteśmy 

w stanie wymienić miejsca, gdzie objawy chorobowe 

są szczególnie intensywne. Jeśli jest 

to nasz własny dom, należy bezwzględnie zlikwidować 

rezerwuary kurzu – usunąć z domu 

wykładziny, dywany, zasłony, tapicerowane 

meble. Kupić odkurzacz z filtrem wodnym lub 

HEPA, często wietrzyć, zadbać o zmniejszenie 

wilgotności (usunąć rośliny doniczkowe, 

wymagające częstego podlewania, nie stosować 

nawilżaczy powietrza). Trawę w ogrodzie 

kosić nisko, nie dopuszczając do jej kwitnięcia. 

W ostateczności konieczne może okazać się 

również usunięcie z domu zwierząt. Jeśli objawy 

nasilają się poza domem, należy unikać 

konkretnych miejsc. Z badań przeprowadzonych 

w Ośrodku Badania Alergenów Środowiskowych 

wynika, iż zróżnicowanie stężeń pyłku 

roślin nawet w obrębie tej samej miejscowości 

jest znaczne. Czasem wystarczy unikać 

konkretnych dzielnic lub okolic parków, by objawy 

zmniejszyć nawet o 80-90 proc. W wielu 

miejscach stężenie pyłków jest na tyle niskie, 

że pacjent może czuć się bezpiecznie 

nawet bez leków. Są to samochody i budynki 

z klimatyzacją wyposażoną w filtry powierza, 

kryte baseny, pomieszczenia bez okien, takie 

jak podziemne restauracje czy parkingi. Łatwo 

więc wyobrazić sobie aktywny dzień bez narażania 

się na kontakt z czynnikiem alergicznym 

w postaci pyłków roślinnych. 

W czasie szczególnie wysokiego natężenia 

alergenów warto zaplanować wakacje w rejony 

wolne od czynników, na które jesteśmy 

uczuleni. Warto wybrać się nad wodę, szczególnie 

w okolice dużych zbiorników wodnych. 

Szczególnie polecane są pobyty nad otwartym 

morzem i rejsy morskie, ale także obozy 

żeglarskie po jeziorach. W górach sytuacja nie 

przedstawia się już tak korzystnie. Niskie stężenie 

pyłków odnotowuje się jedynie na górskich 

szczytach. Można natomiast przemieszczać 

się biorąc pod uwagę terminy rozpoczęcia 

i zakończenia sezonu pylenia w różnych regionach 

kraju. Różnice dochodzą bowiem nawet 

do 2-3 tygodni. Z tak dokładnie zaplanowanym 

wyjazdem wakacyjnym możemy maksymalnie 

skrócić uciążliwy dla nas okres pylenia roślin. 

A wyjeżdżając do innej strefy klimatycznej możemy 

całkowicie uniknąć występowania objawów 

chorobowych. Po kilku latach tak przemyślanej 

strategii może to doprowadzić do całkowitego 

ustąpienia dolegliwości chorobowych. n

Zdrowie 

Kaszel, katar, ból gardła 

i podwyższona temperatura 

ciała to objawy wirusowej 

infekcji górnych dróg 

oddechowych, czyli 

– tak powszechnego 

jesienią – przeziębienia 

Przeziębienie 

ZZwykle przeziębienie kojarzymy z chłodem i jesienną 

słotą. Tak naprawdę jednak to, że przemarzliśmy 

lub przemoczyliśmy nogi nie ma bezpośredniego 

związku z chorobą. Owszem, po 

takiej przygodzie nasz organizm jest osłabiony 

i mniej odporny, a więc bardzo podatny na ataki 

wirusów. To właśnie one są bezpośrednią przyczyną 

infekcji. W dodatku raczej trudno uzyskać 

odporność na przeziębienie. Wirusów mogących 

je wywołać jest bowiem ponad 200, a do tego 

podlegają one nieustannym mutacjom. Badania 

opublikowane w 2009 roku pokazały też, że na 

zachorowanie wpływ ma niedostateczna ilość 

snu. Wirusy „łapią” o wiele łatwiej osoby, które 

śpią mniej niż siedem godzin na dobę. 

Chorują dzieci, które uczęszczają do przedszkoli 

i szkół oraz dorośli. Dopiero w starszym 

wieku, gdy aktywność zawodowa i towarzyska 

spada, przeziębienie łapie się rzadziej. Emerytom 

zwykle udaje się unikać schorzeń wirusowych. 

Zapadają raczej na choroby bakteryjne. 

Sezonowość infekcji górnych dróg oddechowych, 

tzn. wzrost liczby zachorowań w okresie 

jesieni i zimy ma też związek ze zmianą stylu 

spędzania czasu. Zamiast wakacyjnych podró- 

62 

tekst: Lucyna Kocicka 

nasze jesienne 

ży, wycieczek za miasto i rekreacji na tzw. łonie 

przyrody, zaczynamy przesiadywać w zamkniętych 

pomieszczeniach, takich jak siłownie, sale 

fitness, kina i centra handlowe, w bliskim sąsiedztwie 

innych ludzi. A zarazić się jest niezwykle 

łatwo. Wirusy powodujące przeziębienie 

przenoszone są bowiem drogą kropelkową 

lub przez kontakt zainfekowanych rąk ze śluzówkami 

górnych dróg oddechowych. Wystarczy 

więc uścisk dłoni, dotknięcie klamki czy po 

prostu przebywanie w towarzystwie kogoś, kto 

jest chory. Wirusy są aktywne przez kilka godzin, 

dlatego należy pamiętać o częstym myciu 

rąk i higienie osobistej. 

Przeziębienie rozwija się z reguły dość powoli. 

Objawy zaczynają występować po 2 dniach 

od zainfekowania. Pojawia się katar, ból gardła, 

kaszel, chrypka, często także gorączka. Średnio 

choroba trwa około tygodnia, choć może się 

przedłużyć nawet do 14 dni. 

Oprócz podstawowych objawów, jak katar czy kaszel, 

w późniejszych dniach pojawia się poczucie 

ogólnego rozbicia, niechęci i braku siły, a także 

pogorszenie się słuchu i węchu. Jak przetrwać 

ten stan? Podstawą terapii jest „wyleżenie” cho- 

roby. Warto dużo spać i wypoczywać. Jeśli infekcji 

towarzyszy gorączka, należy ratować się 

lekami przeciwgorączkowymi, które przy okazji 

uśmierzają ból. Kaszel złagodzą preparaty przeciwkaszlowe 

i wykrztuśne, a ból gardła tabletki do 

ssania. Znakomicie sprawdza się także witamina 

C w dużych dawkach. Jednym z istotniejszych zadań 

jest walka z katarem. Po pierwsze dlatego, 

że zatkany nos męczy i nie pozwala w nocy spać. 

Po drugie zaś z powodu tego, iż nieleczony katar 

może doprowadzić do zapalenia zatok. Krople lub 

tabletki przyniosą ulgę w oddychania i zapobiegną 

wysuszaniu błony śluzowej gardła, powodowanego 

oddychaniem przez usta. 

Pamiętajmy też o prawidłowym odżywianiu. 

Osłabiony organizm warto wspomóc w walce 

z wirusami. Niezbędne witaminy i minerały dostarczą 

nam owoce i warzywa. Kawę i czarną 

herbatę warto zastąpić herbatą zieloną lub naparem 

z kwiatów lipy, sokiem z czarnego bzu 

lub choćby miętą czy rumiankiem. Dla relaksu 

wziąć można krótką – do 15 minut – i niezbyt 

gorącą – poniżej 40 st. C – kąpiel z dodatkiem 

eterycznych olejków, np. z mięty pieprzowej lub 

drzewa herbacianego. n

Zdrowie 

Roślinne wsparcie 

Buzdyganek ziemny i żeń-szeń właściwy to nie jedyne 

rośliny z długiej listy afrodyzjaków wspomagających 

siły witalne. Jednak to właśnie im przyjrzymy się 

w poniższym artykule 

Stekst: Lucyna Kocicka 

Środków pomocnych w leczeniu zaburzeń seksualnych, 

zwiększających libido czy choćby 

urozmaicających życie intymne poszukiwali już 

starożytni. Najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną 

grupę afrodyzjaków stanowiły i stanowią 

zioła. Jedne zwiększają przepływ krwi w narządach 

płciowych, inne mają działanie pobudzające, 

wzmacniające czy nawet uspokajające. 

Jeszcze inne wpływają na poziom hormonów 

płciowych. Do tej ostatniej grupy należy Tribulus 

terrestris zwany buzdygankiem ziemnym, 

który pobudza wydzielanie testosteronu. 

Roślina występuje w Afryce i w południowej 

Azji, a nawet w północnej Australii oraz południowej 

i południowo-wschodniej Europie. 

W Polsce raczej rzadko spotykana. Rośnie dziko, 

a także jest uprawiana. Jej działanie, mające 

wpływ na zwiększenie erekcji i spotęgowanie 

doznań seksualnych, znane było już w starożytnej 

Grecji, Indiach i Chinach. Zarówno części 

zielone, jak i owoce były więc wykorzystywane 

do wspierania aktywności płciowej u mężczyzn. 

Współcześnie buzdygankiem zainteresowali 

się Bułgarzy. W latach 70 XX wieku rozpoczęli 

oni badania nad tą rośliną i możliwościami wykorzystania 

jej właściwości w treningu sportowców. 

Okazało się, że buzdyganek w znakomity 

sposób wpływa na wydolność fizyczną organizmu. 

Przyjmowanie preparatów na jego bazie 

zwiększa retencję azotu, pobudza syntezę 

białek i zapobiega stłuszczeniu organów wewnętrznych. 

Dziś wyciąg z buzdyganka stosowany 

jest w kulturystyce i sportach siłowych. 

Nie zapomina się także o zaletach tej rośliny 

w kwestiach poprawy sprawności seksualnej. 

Buzdyganek wykorzystywany jest więc jako 

składnik suplementów diety mających zwięk- 

64 

szać potencję i wspomagać erekcję u mężczyzn. 

Badania potwierdzają to, co wiedzieli już 

starożytni. Buzdyganek korzystnie wpływa na 

popęd płciowy i łagodzi zaburzenia funkcji seksualnych. 

Skąd takie działanie? Wyciąg z rośliny 

podawany w odpowiednich dawkach podnosi 

poziom naturalnego, endogennego testosteronu. 

Ma też wpływ na proces powstawania 

i dojrzewania plemników, a dodatkowo na 

zwiększenie ich żywotności. Wskazaniami do 

stosowania preparatów i suplementów diety 

z jego zawartością są wszelkiego rodzaju przypadki 

zaburzeń erekcji, ale także problemy 

z układem moczowym. Roślina blokuje bowiem 

receptory androgenowe w gruczole krokowym, 

przez co może zmniejszać stan zapalny 

i obrzęk prostaty, zmniejszać ból podczas 

oddawania moczu. 

Buzdyganek jest również wykorzystywany 

w preparatach dla kobiet. Może bowiem leczyć 

z oziębłości płciowej i łagodzić objawy klimakterium. 

Czasem może być zalecany w terapii niektórych 

przypadków niepłodności. Wspomaga 

bowiem proces powstawania i dojrzewania komórki 

jajowej. 

Producenci preparatów zwiększających potencję 

chętnie wykorzystują do ich produkcji także 

inną cudowna roślinę – Ginseng radix, czyli 

żeń-szeń właściwy, a dokładnie korzeń tej rośliny, 

rosnącej w północno-wschodnich Chinach, 

na północy Półwyspu Koreańskiego, w Japonii 

i wschodniej części Rosji. 

Żeń-szeń ceniony był w medycynie chińskim 

już 4000 lat temu. Do Europy dotarł za sprawą 

holenderskich kupców, którzy sprowadzili 

go z Japonii w roku 1610. Sto lat później nalewkę 

z żeń-szenia podawano Królowi Słońce, Lu- 

dwikowi XIV, by wyleczyć go z niemocy płciowej. 

W dziewiętnastym wieku wartość korzenia 

żeń-szenia osiemnastokrotnie przekraczała 

wartość złota. 

Choć w badaniach nie wykazano, by przyjmowanie 

w jakiejkolwiek formie korzenia rośliny 

miało wpływ na zmiany poziomu testosteronu, 

to dowiedziono innych cennych jego właściwości. 

U pacjentów zażywających Ginseng radix 

odnotowano wzrost libido, znacznie większą 

sztywność prącia, wydłużenie czasu trwania 

erekcji oraz zwiększenie satysfakcji seksualnej. 

A jak to działa? Żeń-szeń powoduje zwiększenie 

syntezy tlenku azotu w śródbłonku licznych 

organów, włączając ciała jamiste, i w konsekwencji 

rozszerzenie naczyń krwionośnych. 

Rozluźnienie mięśni gładkich u mężczyzn prowadzi 

do erekcji. 

Związki zawarte w roślinie wpływają na czynność 

wszystkich organów wewnętrznych, pobudzają 

przemianę węglowodanową i lipidową, 

obniżają poziom cukru we krwi, działają ochronnie 

na wątrobę. Korzeń żeń-szenia działa także 

przeciwzapalnie. Preparaty zawierające wyciąg 

z korzenia stosowane są więc również w stanach 

wyczerpania fizycznego i psychicznego, 

w rekonwalescencji oraz geriatrii. 

Preparaty z żeń-szeniem mogą być również 

wykorzystywane przez kobiety w celu poprawy 

satysfakcji ze współżycia seksualnego. Umożliwiają 

bowiem swobodniejszy dopływ krwi do 

narządów płciowych i lepsze ich nawilżenie. 

Żeń-szeń powszechnie występuje w rozmaitych 

preparatach. Z reguły są one dobrze tolerowane. 

Należy jednak wziąć pod uwagę możliwość 

wystąpienia działań niepożądanych, takich jak 

podwyższenie ciśnienia tętniczego, czy nadmierne 

pobudzenie nerwowe. Związane jest to 

głównie z długotrwałym podawaniem preparatów 

z korzenia żeń-szenia w dużych dawkach. 

Tak naprawdę do rzadkości należą poważne 

skutki uboczne wynikające z ich przyjmowania, 

choć według tradycji chińskiej roślinę powinno 

się stosować tylko w chłodniejszych miesiącach. 

n

Promocja 

Zdrowie prosto 

z owoców granatu 

Skąd pomysł, żeby wprowadzać na polski 

rynek owocowe produkty z Libanu? 

Przebywając w Libanie, miałam okazję pić sok 

ze świeżych granatów. Dowiedziałam się, że 

mieszkańcy tego kraju piją go od małego. Co 

ciekawe w tym regionie nie notuje się chorób 

serca i nowotworów. Libańczycy dbają o żywność. 

Jest dla nich bardzo ważne, co jedzą, bo 

zdają sobie sprawę, że od tego zależy ich zdrowie. 

Owoce te w Libanie rosną na żyznych ziemiach, 

które nie muszą być wspomagane nawozami 

sztucznymi. Można powiedzieć, że tamtejsze 

produkty są nieskażone. Ekstrakt z granatu 

powstaje z wyselekcjonowanych, najbardziej 

dojrzałych, najładniejszych owoców. Zachwycił 

mnie smak soku, jego wspaniałe właściwości 

– korzystny wpływ na układ odpornościowy, 

zmniejszenie ryzyka wzrostu komórek 

nowotworowych, dokrwienie mięśnia sercowego, 

działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze. 

Przy pomocą „Punica Granatum Energia Życia” 

postanowiłam wzbogacić polski rynek produktów 

ekologicznych. 

Ekstrakt z owoców granatu to 

produkt naturalny, doskonale wpisujący 

się w aktualne trendy zdrowej, 

naturalnej, ekologicznej żywności. 

O pochodzącym prosto z Libanu 

soku z granatów i innych produktach 

z tego śródziemnomorskiego kraju 

rozmawialiśmy z Panią 

Ewą Milewską, ekspertem 

z firmy Kappa Due 

Gdzie można dostać ekstrakt z granatów? 

W lutym bieżącego roku ekstrakt zarejestrowano 

w Polsce jako produkt spożywczy, który 

spełnia wymagania zdrowotne. Aktualnie staramy 

się dla niego o certyfikaty: WADA, stwierdzający 

że produkt Punica Granatum „nie zawiera 

środków dopingujących i może być stosowany 

przez sportowców czynnie uprawiających 

sporty”; certyfikat bio i ekologiczny, ponieważ 

stanowią one przepustkę do efektywnej dystrybucji 

i sprzedaży. Zainteresowanie ekstraktem, 

gdy będzie miał certyfikat ekologiczny, wykazują 

specjalistyczne ekosieci handlowe – Organic 

Farma Zdrowia czy Żółty Cesarz, a także ogólnospożywcze 

– BOMI, Intermarche. Chcą mieć 

go w ofercie także hurtownie i sektor HoRe- 

Ca – puby, restauracje, pierogarnie, gdyż ekstrakt 

można stosować do wielu potraw: mięs, 

serów, deserów, a także jako napój orzeźwiający. 

Prowadzimy też rozmowy z fizjoterapeutami, 

przedszkolami. Z rozmów z potencjalnymi 

odbiorcami – hurtowniami, sieciami wynika, 

że certyfikat ekologiczny jest ważny, ponieważ 

rozmawiał: Robert Strojecki 

gwarantuje im zysk; a ponadto, jeśli jest w ofercie, 

dobrze świadczy o sklepie, bo klient widzi, 

że dostarcza mu się wyrób ważny dla jego zdrowia. 

Obecnie „Punica Granatum Energia Życia” 

dostępna jest głównie w miejscach związanych 

ze zdrową żywnością i medycyną naturalną. 

Czy jest to produkt na każdą kieszeń? 

„Punica Granatum Energia Życia” jest produktem 

z wyższej półki adresowanym do osób, które 

wiedząc co znaczy powiedzenie „jesteś tym, 

co jesz”, chcą dbać o zdrowie za pomocą produktów 

naturalnych, które tak jak zdrowa i naturalna 

żywność pielęgnują i leczą organizm ludzki 

od środka. 

Zalecane profilaktyczne spożycie ekstraktu to 

trzy łyżeczki na szklankę wody na dobę. Po 

przeliczeniu okazuje się, że kosztuje to zaledwie 

cztery złote dziennie, co nie jest jakimś wygórowanym 

kosztem za pozytywny wpływ ekstraktu 

z granatów na organizm. 

Czy planuje Pani promować jeszcze inne 

produkty? 

Innymi niezwykle smacznymi i zdrowymi 

produktami libańskimi są dżem z zielonych 

orzechów włoskich, produkty z morwy białej 

i czarnej, a także z czereśni i moreli. Te rosnące 

w Libanie owoce wyróżniają się wielkością 

i smakiem. Powstają z nich produkty 

w stu procentach naturalne. W Libanie są 

jednak one zbyt słodkie jak na europejskie 

podniebienie i muszą być specjalnie przygotowane 

na nasz rynek. Dżemy z libańskich 

owoców będą miały nie tylko zalety zdrowotne, 

ale również niezwykłe walory smakowe.n 

PUNICA GRANATUM 

www.punica-granatum.pl 

Tel. (+48) 790790327 

Powietrze, którym oddychamy jest zanieczyszczone. 

Woda, którą pijemy jest pełna niebezpiecznych 

trucizn. Niesie z sobą informacje wibracji 

różnych emocji, w większości negatywnych, 

gdyż w dzisiejszym świecie jest nadmiar agresji, 

nienawiści. Żywność też nie jest całkiem zdrowa, 

bo obciążona jest różnymi chemikaliami, konserwantami, 

antybiotykami itp. Dodajmy do tego 

strach, obawy, lęki czyli ogólnie mówiąc stres. Do 

tego dochodzi jeszcze stres oksydacyjny od 

nadmiaru wolnych rodników tlenowych. Wszystkie 

te czynniki prowadzą do wyczerpania fizycznego, 

psychicznego i emocjonalnego. Dają objawy 

zaburzenia równowagi psychofizycznej. 

Kilka lat temu mówiło się tylko o stresie spowodowanym 

przepracowaniem tzw. „wyścigu 

szczurów”, charakteryzującym się coraz częstszym 

powiedzeniem „dłużej tak nie mogę”. 

Obecne badania pokazują, że problem leży 

o wiele głębiej i może mieć bardziej niebezpieczne 

następstwa, takie jak morderstwa i samobójstwa 

nawet w młodym wieku. 

Podstawowe mechanizmy odpowiedzialne za 

ten stan rzeczy to: 

– stany napięcia emocjonalnego, powodujące 

niedotlenienie, a w następstwie niedokrwienie 

i złe funkcjonowanie całego organizmu. Zanieczyszczenia 

jeszcze bardziej pogarszają 

ten stan. Pierwszymi oznakami są zimne ręce 

i stopy, brak koncentracji, ból głowy, u mężczyzn 

problemy z erekcją, a u kobiet brak chęci 

współżycia seksualnego, bezpłodność. 

Syndromy 

– nowe choroby XXI wieku 

Syndrom przewlekłego zmęczenia, syndrom 

wypalenia, syndrom braku motywacji to przyczyny 

około 30 proc. nieobecności w pracy w ciągu roku. 

Takie informacje podają niemieckie media. Jaka jest 

tego przyczyna? Zatrucie!!! Zarówno fizyczne, jak 

i psychiczne, czyli ogólne zanieczyszczenie 

organizmu. Skąd się biorą trucizny? 

– niedostatek wody w organizmie. Płyny stanowią 

od 90 proc. (noworodki) do 65 proc. (seniorzy) 

zawartości ciała i konieczne jest ich systematyczne 

uzupełnianie. Aby procesy życiowe 

przebiegały prawidłowo, niezbędne jest dostarczenie 

co najmniej 30 ml wody dziennie, na 

każdy kilogram wagi ciała. Przy mniejszym nawodnieniu 

organizmu następuje niewłaściwe 

wypłukiwanie zarówno produktów przemiany 

materii, jak i innych zanieczyszczeń, co pogłębia 

problem. Następuje wówczas samozatrucie 

organizmu, doprowadzające do negatywnych, 

poważnych zmian w procesach fizjologicznych. 

– niewłaściwe pożywienie. Wysoko przetworzone 

produkty obecne w otaczających nas zewsząd 

reklamach, zawierają niezliczone ilości 

syntetycznie wytworzonych składników. Cukry 

i wypełniacze glutenowe powodują poważne 

zaburzenia w pracy jelit, a w/g medycyny Dalekiego 

Wschodu jelita są naszym drugim mózgiem. 

Zgodnie z tym poglądem konsekwencją 

zdrowego jedzenia jest zdrowy rozsądek. 

Jedyną alternatywą, by do omawianych dolegliwości 

i nowych chorób nie dopuścić, jest 

zmiana dotychczasowych przyzwyczajeń. Bo 

tylko zmiana może w tym pomóc. Potrzebny 

jest: zdrowy styl życia, zdrowe odżywianie, 

pozytywne myślenie, właściwe rozładowywanie 

emocji i odstresowywanie, zdrowe relacje 

z otoczeniem oraz umiarkowany ruch. 

Jeżeli źle się czujesz i chciałbyś wiedzieć 

z jakiego powodu, to istnieją metody diagno- 

mgr Aleksandra Barańska 

Centrum Medycyny 

Informacyjno-Energetycznej 

L'ALBA VITA 

00-538 Warszawa ul. Mokotowska 54 

tel./fax. (22) 625-45-47, 

tel. (22) 622-00-09, 601-722-553 

e-mail: lecznica@lalbavita.com.pl , 

www.lalbavita.com.pl 

66 67 

Promocja 

styczne, które Ci pomogą. Są to różne metody 

medycyny informacyjno-energetycznej 

– szybkie, bezbolesne i bezinwazyjne. 

Dzięki tym najnowszym osiągnięciom medycyny 

możemy dokładnie określić przyczyny 

problemów czy dolegliwości, zanim pojawią 

się zmiany chorobowe. Rozwój techniki komputerowej 

stwarza nieocenione możliwości, 

zarówno w diagnostyce, jak i terapii. Umożliwia 

poprawę zdrowia oraz kondycji fizycznej 

i psychicznej. Warto zrobić raz w roku taką 

kontrolę, aby „wyregulować” nasz organizm 

na 100 proc. Będziecie Państwo mile zaskoczeni 

efektem. Serdecznie zapraszamy. n

Promocja 

LARWOTERAPIA – LECZENIE LARWAMI 

HIRUDOTERAPIA – LECZENIE PIJAWKAMI 

Przedstawiamy nowy aseptyczny (wolny od mikroorganizmów chorobotwórczych) produkt Larwy Lucilia Sericata. Produkt ten jest wytwarzany 

w sterylnych warunkach laboratoryjnych, na sterylnych pożywkach, w ciągłym przepływie sterylnego powietrza laminarnego. 

Larwy te należą do produktów biologicznych. Aktywną częścią produktu są 1-3 milimetrowe larwy muchy „Lucilia sericata”. 

BIOCHIRURGIA 

Metoda leczenia przy zastosowaniu produktów biologicznych. 

Tego rodzaju produkty są obecnie stosowane konwencjonalnie 

w krajach Europy Zachodniej w leczeniu 

chronicznych ran takich jak: 

zgorzele, gangreny, odleżyny, rany cukrzycowe, stopa cukrzycowa 

, rany infekcyjne, pooparzeniowe wrzody goleniowe, 

czyszczenie ran przed przeszczepem skóry itp. 

Metoda ta jest szczególnie ceniona w leczeniu ran u diabetyków. 

Eksperci sądzą, że dzięki tej metodzie można 

znacznie ograniczyć liczbę amputacji u diabetyków (30 

000 rocznie). Badania wykazały, że 90 proc. chronicznych 

ran traktowanych tą metodą jest szybko i w pełni wyleczalnych. 

Nie mają one żadnych ubocznych skutków i są dużo 

bardziej efektywne od modnych antybiotyków. 

Opatrunki te są szeroko stosowane w świecie. Produkują 

je takie firmy jak: Monach Labs (USA), Polymedics (Belgia), 

Surgikal Material Testing Laboratory (Anglia), Neocura 

(Niemcy). 

W Polsce tą metodą leczenia zajmuje się na razie kilku lekarzy, 

między innymi BIO MEDICAL z siedzibą w Poznaniu. 

Z tego samego powodu wielu polskich pacjentów wyjeżdża 

na prywatne leczenie za granicę lub próbuje sprowadzać 

te opatrunki, co jest bardzo drogie i trudne, ze względu na 

bardzo niską przeżywalność materiału biologicznego. 

W Niemczech ze względu na rewelacyjne efekty leczenia 

ran larwy much stosowane są w ponad 600 klinikach, 

w Anglii - w ponad 400 klinikach, a koszt leczenia refundują 

Kasy Chorych. 

Mechanizm działania: 

Larwy Lucilia sericata są nekrofagami, czyli organizmami 

odżywiającymi się tylko tkanką martwą, bez naruszenia 

żywych komórek. Wiele szczepów bakterii jest odpornych 

na farmaceutyki, a ginie pod wpływem działania substancji 

wydzielanych przez larwy. Substancje te zabijają nie tylko 

bakterie, ale również wirusy, grzyby, a także trawią zewnętrznie 

obumarłą tkankę, którą po strawieniu ponownie 

wchłaniają i w ten sposób usuwają ją, nie naruszając przy 

tym zdrowej żywej tkanki. Larwy te w żaden sposób nie oddziałują 

mechanicznie na ranę i nie powodują jakiegokolwiek 

odczucia bólu. 

Pani Mario, co to jest hirudoterapia? 

Jest to podnoszenie sprawności całego organizmu, a także leczenie chorób i zapobieganie 

im przy użyciu pijawki lekarskiej. 

Czym są pijawki? 

To małe laboratorium farmakologiczne. Spróbuję w czytelny sposób przedstawić związki 

produkowane przez pijawki. HIRUDYNA – lek przeciwzakrzepowy, GILANTYNA – silny 

lek antyprzerzutowy, APYRAZA – zmniejsza lepkość krwi, EGLINA – środek przeciwzapalny, 

lokalizuje urazy oraz pooperacyjne stany zapalne i skutecznie je blokuje, 

HEMENTYNA – zapobiega krzepnięciu krwi i rozkłada zakrzepy, LIPAZY i ESTERA- 

ZY – rozkładają tłuszcze i wiele, wiele innych związków. 

Czy to prawda, że dzięki hirudoterapii dużo osób unika amputacji kończyn? 

Tak, około 60 proc. Spyta pani, co z pozostałymi. Cóż, za późno się zgłosili lub też bardzo 

wysoki poziom cukru uniemożliwił intensywną terapię. 

Co jeszcze leczą pijawki? 

Nie jest to panaceum na wszelkie choroby, ale skutecznie leczą: zakrzepowe zapalenie 

żył, miażdżycę, bóle i choroby serca, płuc i oskrzeli, rwę kulszową, korzonki, choroby przewodu 

pokarmowego, wątroby, wrzody żołądka i dwunastnicy, nadciśnienie, choroby skóry 

i alergie, obrzęki powypadkowe, krwiaki, zakrzepy, trudno gojące się rany, mięśniaki i wiele 

innych chorób. 

Skąd bierze pani pijawki do terapii? 

Pijawka lekarska (Hirudo medicinalis) jest hodowana w laboratoriach biotechnologii i inżynierii 

genetycznej. Na ich zakup jest potrzebna zgoda Ministerstwa Zdrowia. 

Czy to prawda, że pijawka leczy chorobę Parkinsona? 

Obecnie trwają badania laboratoryjne, nie tylko nad parkinsonem, ale też nad alzheimer, 

dziecięcym porażeniem mózgowym i stwardnieniem rozsianym. Wyniki badań są 

bardziej niż obiecujące. Nobel w tej dziedzinie to kwestia czasu. Muszę powiedzieć, 

że moi pacjenci z tymi schorzeniami bardzo poprawili swoją kondycję fizyczną i psychiczną. 

Jestem kobietą, chciałabym zapytać, co z tym odmładzaniem? 

Także bez pomocy skalpela można wyglądać i czuć się o wiele lepiej. ANTYELASTAZA 

ogranicza działania, które degradują elastynę, do tego dodajmy kilka innych enzymów. 

Jakie są przeciwwskazania? 

Przeciwwskazaniami są: hemofilia, ciąża. 

Rozmawiała Nina Górecka 

BIO MEDICAL 

ul. Garbary 95 b /118, 61-757 Poznań 

tel. 061-8551341, tel.kom. 505 986 166 

email: medical1957@o2.pl 

www.biomedical.net.pl 

LECZENIE LARWAMI JEST METODĄ ALTERNATYWNĄ ZWŁASZCZA GDY ZAWIODŁO LECZENIE CHIRURGICZNE I ENZYMATYCZNE 

Napastnicy przedostają się do naszego organizmu 

razem z wdychanym powietrzem, z napojami 

i jedzeniem, a także przez zadrapania 

i skaleczenia. Nasz układ odpornościowy toczy 

z intruzami nieustanną walkę i niestety czasami 

przegrywa. Wtedy dają nam się we znaki 

różnego rodzaju choroby i lądujemy u lekarza, 

który musi wspomóc nasz organizm medykamentami. 

Można jednak z wyprzedzeniem zadbać 

o wzmocnienie odporności organizmu. Dzięki 

temu jest szansa na uniknięcie większości infekcji 

i żmudnego procesu leczenia. Są na to różne 

sposoby. Sporo możemy zyskać przez tak 

proste rzeczy jak regularne posiłki i odpowiednią 

ilość snu (osiem godzin w ciągu nocy). Wyjątkowo 

szkodliwe dla układu odpornościowego 

człowieka jest palenie. Każdy papieros na około 

dwadzieścia minut blokuje funkcje obronne 

górnych dróg oddechowych, które w ten sposób 

stają się łatwym celem dla wirusów i bakterii. 

Jeśli chcemy wspomóc nasz organizm w walce 

z atakującymi nas drobnoustrojami, powinniśmy 

mu dostarczyć odpowiednich substancji 

wspomagających odporność. Ważne są witaminy 

C, E i B6. Ich brak zmniejsza odporność 

na infekcje i zwiększa ryzyko zachorowania na 

nowotwory, schorzenia sercowe i stany zapalne 

skóry. Niedobór tych witamin w organizmie możemy 

uzupełnić jedząc marchew, szpinak, kapustę 

kiszoną, fasolę, soję, orzechy, migdały, 

owoce dzikiej róży, pestki dyni lub jabłka. Wiele 

różnych witamin można też znaleźć w owocach 

cytrusowych. Na przykład grejpfruty są bogatym 

źródłem witamin C i E. Dostarczane przez 

Zdrowie 

Na witaminowym 

froncie 

Przez dwadzieścia cztery godziny na dobę nasz organizm 

znajduje się w stanie oblężenia. To nie żart! Ze wszystkich 

stron jesteśmy atakowani przez wirusy, bakterie i grzyby, które 

za wszelką cenę chcą opanować nasze ciało 

nie pektyny regulują pracę układu pokarmowego 

i przyczyniają się do utrzymania prawidłowego 

poziomu cholesterolu. Na rynku dostępnych 

jest także wiele preparatów zawierających 

skondensowane dawki witaminowe. Wystarczy 

tylko wybrać te rodzaje witamin, które są nam 

w danym momencie potrzebne. 

Dobroczynne właściwości czosnku są znane od 

setek lat. Powszechnie wiadomo, że czosnek 

poprawia krążenie krwi w naczyniach krwionośnych, 

wzmacnia serce, poprawia życiową 

sprawność i odporność organizmu. Liczne badania 

naukowe wykazały, że czosnek jest również 

sprzymierzeńcem w walce z cholesterolem 

i miażdżycą. Zawarte w nim aktywne substancje 

minimalizują ryzyko wystąpienia zakrzepów, 

a co za tym idzie zawału mięśnia sercowego. 

Osoby, które nie mogą lub nie chcą jeść 

czosnku w postaci naturalnej, mają do dyspozycji 

wiele zawierających go preparatów. Są jednak 

znaczne różnice między specyfikami zawierającymi 

ten surowiec roślinny. O wysokiej 

jakości preparatu z czosnkiem decyduje odpowiednia 

zawartość alliiny – substancji występującej 

w czosnku, która jest najbardziej aktywna 

biologicznie. 

W podnoszeniu odporności organizmu duże 

znaczenie ma cynk. Znajdziemy go w mięsie, 

przy czym szczególnie polecany jest drób, cielęcina 

i młoda wołowina. Cynk występuje też 

w otrębach pszennych, maku, pestkach dyni 

i słonecznika, w cebuli, żółtkach jaj, owocach 

morza, drożdżach, zielonych warzywach, a nawet 

w szampanie. Cynk jest niezbędny jako 

składnik większości enzymów, przyspiesza le- 

tekst: Maciej Kocuj 

czenie wielu schorzeń, wspomaga odporność 

immunologiczną oraz wzmacnia system obronny 

przed niekorzystnym działaniem wolnych 

rodników na organizm. Cynk zwiększa także 

miejscową odporność błony śluzowej górnych 

dróg oddechowych, co również stanowi ważny 

element obrony przed wirusami. 

Układ odpornościowy wspomogą też przeciwutleniacze. 

Najważniejsze z nich to beta-karoten 

i selen. Ten ostatni znajdziemy w pestkach dyni, 

brązowym ryżu, pszenicy, w owsie i w drobiu. 

Beta-karoten wchłaniamy razem z marchewką, 

szpinakiem, sałatą, pomidorami, brokułami 

i czerwoną papryką. Selen jest ważnym mikroelementem 

potrzebnym do obrony organizmu. 

Chroni komórki naszego organizmu przed niekorzystnym 

wpływem wolnych rodników oraz 

metali ciężkich. Sprawia, że nasz układ immunologiczny 

może nas skutecznie bronić. Szczególnie 

przydaje się osobom w podeszłym wieku. 

Pozwala na dłuższe zachowanie sprawności 

intelektualnej. Na rynku są dostępne preparaty 

zawierające selen. Niektórzy badacze 

wskazują, że najlepiej jest on przyswajalny 

przez organizm w połączeniu z cynkiem. 

Nie możemy też zapominać o płynach. Dla zachowania 

równowagi organizmu potrzebujemy 

wypić półtora litra dziennie. Na zimową porę 

najlepsze są herbaty owocowe lub zawierające 

zioła takie jak aloes i melisa, imbir i cynamon. 

Na koniec warto też wspomnieć o rybach. Zawierają 

one zbawienne dla naszego organizmu 

kwasy tłuszczowe omega 3 i omega 6. Omega 

3 występują też w oleju nasion rzepaku, a omega 

6 w oleju z nasion słonecznika. n 

69

Biznes 

Sukces 

z laserem 


foto: Maciej Łabudzki 

w tle 

CTL – Centrum Techniki Laserowej od 

początku swego istnienia kierowane jest 

przez jego założyciela Ludwika Pokorę, 

który od 40 lat zajmuje się konstruowaniem 

i badaniem laserów. Zapytaliśmy go o jego 

wkład w rozwój techniki laserowej oraz 

o popularność, jaką cieszą się w kraju i na 

W 

świecie konstruowane przez niego lasery 

Właśnie mija 50 lat od chwili wynalezienia lasera. Proszę powiedzieć, 

jak zaczęła się Pana przygoda z tym urządzeniem? 

Był rok 1963. Miałem wtedy 17 lat. Byłem w ostatniej, maturalnej klasie liceum 

ogólnokształcącego. Nie miałem jeszcze sprecyzowanych planów, 

czym chcę się w życiu zajmować. Mama doradzała mi, żebym został lekarzem, 

babcia – biskupem, dziadek proponował zawód leśnika, a ojciec chciał, 

abym poszedł w jego ślady i został kolejarzem. Był wówczas zawiadowcą dużej 

stacji PKP. Wtedy właśnie wpadła mi w ręce gazeta z informacją, że polscy 

naukowcy skonstruowali polski laser. Było to wówczas duże wydarzenie, 

bo minęły zaledwie trzy lata od światowej premiery tego wynalazku. Zrobiło 

to na mnie bardzo silne wrażenie. Po prostu fascynacja czymś nieznanym, 

nowatorskim. Pomyślałem sobie, że mógłbym zostać jednym z takich 

naukowców i zajmować się tak fascynującymi zagadnieniami. Zawsze dobrze 

się czułem w przedmiotach ścisłych, więc bez trudu zostałem studentem 

Wojskowej Akademii Technicznej. Ostro zabrałem się do nauki i zaliczyłem 

pierwszy semestr na samych piątkach. Wtedy właśnie usłyszałem, że 

dla najlepszych studentów pierwszego roku studiów uruchamiany jest nowy 

specjalistyczny kierunek fizyki technicznej. Organizował go wybitny polski naukowiec 

prof. Sylwester Kaliski. Były to bardzo trudne i wyczerpujące studia 

sześcioletnie, więc profesor Kaliski chciał wybrać tylko tych najlepszych, wytrwałych, 

którzy podołają zadaniu. Na studiach fizyki technicznej nauczyłem 

się, na czym polega problemowe rozumienie świata i jak należy zabierać się 

za zadania, które stawia przed nami życie. Już wówczas dowiedziałem się, 

że tak naprawdę nie liczą się wyklepane na pamięć formułki, ale problemowe 

podejście do zagadnienia. Specjalnością dyplomową, jaką wybrałem na studiach, 

była fizyka ciała stałego i elektronika kwantowa. Wiedziałem już wtedy, 

że będę miał okazję zajmować się fizyką i techniką laserową. Na temat pracy 

dyplomowej wybrałem sobie konstrukcję i badania laserów półprzewodnikowych. 

Doktorat wykonywałem z konstrukcji i badań laserów na kryształach 

i szkłach laserowych. Moja rozprawa habilitacyjna koncentrowała się na badaniu 

laserów gazowych. Moi doktoranci i magistranci także kontynuowali 

badania coraz nowszych zagadnień fizyki i techniki laserów. 

Jak udało się Panu rozpropagować ideę zastosowania laserów 

w medycynie? 

W 1991 roku, czyli już prawie 20 lat temu, założyłem firmę CTL – Centrum 

Techniki Laserowej – LASERINSTRUMENTS, która zaczęła pionierskie 

konstrukcje laserów dla zastosowań medycznych. Szybko dokształca- 

łem się w nowej dziedzinie – medycynie i stomatologii. Postanowiłem opracować 

książkę „Lasery w stomatologii”. Ukazała się ona w 1992 roku i środowisko 

stomatologów bardzo dobrze przyjęło moje opracowanie książkowe. 

Zaczęto rozumieć, że nie ma jednego lasera dobrego na wszystko. 

W książce starałem się wyjaśnić, jaki laser należy wybrać do konkretnych 

zabiegów. Do dziś tamta wiedza jest przydatna. Kolejną książkę pod tytułem 

„Lasery w terapii” napisałem wspólnie z doktorem Wojciechem Glinkowskim. 

Opisaliśmy w niej procedury zabiegowe z zastosowaniem nowych 

modeli naszych laserów. To ugruntowało naszą pozycję na rynku i pozwoliło 

pomyśleć o zbudowaniu własnej siedziby. W dwa lata powstał trzykondygnacyjny 

klimatyzowany budynek. Wyposażyliśmy go w nowoczesną aparaturę 

badawczą, maszyny do produkcji i sale dydaktyczno-szkoleniowe. 

Uzyskaliśmy też odpowiednie certyfikaty uprawniające do produkcji i sprzedaży 

naszych wyrobów. Obecnie skupiamy się nie tylko na laserach medycznych, 

ale konstruujemy i produkujemy również urządzenia laserowe 

przydatne w nowoczesnych technologiach i produkcji przemysłowej. 

Rozumiem, że również za granicą jest zainteresowanie laserami produkowanymi 

w Pańskiej firmie? 

Eksportujemy nasze wyroby do wielu krajów świata. Dużą satysfakcją 

jest dla mnie i dla pracowników naszej firmy zainteresowanie 

firm amerykańskich, które kupują nasze lasery medyczne. 

Stany Zjednoczone to przecież ojczyzna laserów, w której dokonano 

w tej dziedzinie największych wynalazków. Jednak od kil- 

CTL – Centrum Techniki Laserowej 

ku lat obserwujemy tam duże zapotrzebowanie na nasze produkty 

laserowe. Dlatego myślimy o utworzeniu w Stanach Zjednoczonych 

naszego oddziału produkcyjno-serwisowego. Nowe placówki 

produkcyjne i badawcze chcemy też otworzyć w Niemczech 

i w Indiach. Z Azją wiążemy duże nadzieje ze względu na niższe niż 

u nas koszty produkcji i możliwości ekspansji na nowe rynki. Dlatego 

chcemy przenieść do Indii blisko 30 proc. naszej produkcji. Także dobrze 

wykształcona indyjska kadra inżynierów, fizyków i informatyków 

przekonuje nas do przeniesienia tam części prac badawczych i konstruktorskich. 

Jak radzicie sobie z konkurencją, bo przecież są inne firmy zajmujące 

się podobną produkcją? 

Technika laserowa ciągle się rozwija. Produkowane przez nas urządzenia 

wymagają stałego modyfikowania i doskonalenia. Wprowadzenie 

nowego wyrobu wymaga przeprowadzenia wielu specjalistycznych badań, 

certyfikacji. Nasz wyrób musi być zgodny z normami i standardami, 

a jednocześnie dostosowany do potrzeb użytkownika. Dodać trzeba, że 

bardzo wymagającego użytkownika, bo lekarza i pacjenta lub inżyniera, 

technologa. Przy technice laserowej nie ma żadnego marginesu na 

błąd. Nasze lasery medyczne i technologiczne wykonywane są z podzespołów 

i elementów najwyższej jakości. Nie są więc tanie, ale konkurują 

z innymi innowacyjnością. Nasze lasery sprzedajemy łącznie z wiedzą 

i szkoleniami w ich optymalnym stosowaniu. Są to wyznaczniki naszej 

kompleksowej oferty wobec propozycji konkurencji. n 

CTL - Centrum Techniki Laserowej - LASERINSTRUMENTS Sp. z o.o. 

02-495 Warszawa, ul. Wiosny Ludów 49, tel. (022) 867-88-01, www.ctl.com.pl 

CTL - Innowacyjne Technologie Laserowe dla: medycyny, przemysłu i edukacji od 1991 roku 

70 71

Biznes 

Inwestowanie w ziemię 

Z 

Zakup ziemi to jedna z najstarszych form inwestowania. 

Jak to wygląda u nas? Czy Polacy 

chętnie lokują w ten sposób swoje oszczędności? 

W dzisiejszych czasach inwestowanie w ziemię 

ma znakomity odbiór społeczny. W Polsce przez 

długi czas tego typu inwestycje były zarezerwowane 

dla ludzi bardzo bogatych. Teraz ta tendencja 

się zmieniła. Od czasu II Wojny Światowej ziemia 

w Polsce nie tanieje, dlatego była to zawsze 

świetna lokata kapitału. Każdy kto otrzymał ziemię 

w spadku, czy miał możliwość zakupu ziemi po 

okazyjnej cenie uważał się za szczęśliwca. Posiadanie 

ziemi daje duże poczucie bezpieczeństwa, 

zwłaszcza w czasach kryzysu, gdy z dużymi problemami 

borykają się banki i giełdy. 

Ile można w Polsce zarobić na inwestowaniu 

w ziemię? 

W tej chwili w zależności od regionu wartość ziemi 

w Polsce rośnie od 15 do 30 proc. rocznie. Dodatkowym 

atutem wzrostu ceny jest możliwość 

jej przekształcenia. Każda działalność związana 

z rozwojem infrastruktury czy też zmiana statusu 

(choćby ujęcie w planie zagospodarowania przestrzennego) 

potrafi podnieść cenę znacznie powyżej 

wzrostów związanych z samym upływem czasu. 

Proszę pamiętać, że ziemia jest dobrem ograniczonym 

i jej popularnością rządzi bardziej prawo 

popytu niż podaży. Jest to tendencja, która będzie 

się utrzymywać przez długie lata. Duży ruch na tym 

rynku dało się zauważyć po wejściu naszego kraju 

do Unii Europejskiej. Wkrótce szykuje się kolejny 

boom związany z końcem okresu ochronnego ujętego 

w Umowie Akcesyjnej do UE, a dotyczącego 

swobody w obrocie ziemią przez obywateli Unii Europejskiej. 

Na wzrost cen będzie też miało wpływ 

przyjęcie przez Polskę europejskiej waluty, ponieważ 

podobne zjawisko wystąpiło w innych krajach, 

które weszły do strefy euro. Inwestowanie w ziemię 

to dobry pomysł, a akt własności daje niezwykłe 

poczucie bezpieczeństwa. Specjaliści prognozują, 

że tendencja wzrostowa na rynku ziemi utrzyma 

się przez najbliższe 15 – 20 lat. 

72 

O opłacalności inwestowania w ziemię i możliwościach, jakie 

daje tego typu lokowanie aktywów, rozmawialiśmy z Markiem 

Klamutem, prezesem zarządu Spółki 1R2.EU 

rozmawia: Maciej Kocuj 

Panuje pogląd, że ziemia jest dobrem trudno 

zbywalnym? 

Obecnie sytuacja jest dużo lepsza niż jeszcze kilka 

lat temu. Można szybko sprzedawać i kupować 

grunty. Uzyskanie aktu własności to godzina pracy 

notariusza, sądy w ciągu dwóch czy trzech tygodni 

dokonują wpisu do ksiąg wieczystych. Żeby 

stać się właścicielem gruntu nie trzeba już biegać 

po urzędach, wystarczą dwa spotkania z notariuszem 

i właścicielem ziemi. Istnieje centralny system 

sprawdzania ksiąg wieczystych, nie ma ryzyka 

kupienia gruntu obciążonego roszczeniami. 

Obrót nieruchomościami został zliberalizowany, 

podobnie jak prawo budowlane. Posiadanie gruntu 

rolnego wiąże się też z małymi opłatami. Jeśli 

chcemy sprzedać ziemię w ciągu pięciu lat od jej 

nabycia musimy zapłacić podatek dochodowy, ale 

po tym okresie transakcja jest wolna od podatku. 

Na czym polega projekt „Ziemia dla każdego”? 

Czym różni się od tradycyjnego sposobu nabywania 

nieruchomości? 

Zauważyliśmy, że zdecydowana większość ludzi 

na pytanie, czy chce posiadać ziemię, odpowiada 

twierdząco. Niestety nie wszyscy posiadają wolne 

środki na takie inwestycje, a banki nie udzielają 

już kredytów tak chętnie jak kiedyś. Postanowiliśmy 

dać ludziom możliwość posiadania ziemi bez 

konieczności płacenia za nią od razu pełnej kwoty. 

W dodatku nie angażujemy do tej operacji banków. 

Nasz klient po wpłaceniu kilku pierwszych rat 

otrzymuje akt własności i praktycznie od tego momentu 

może dysponować ziemią. Może ją sprzedać, 

przekazać komuś lub w nią zainwestować. 

Spłatę gruntu w ratach możemy traktować jako 

regularny program inwestycyjny. Ziemia nabyta 

w dobrej lokalizacji rokuje w kolejnych latach wysoką 

stopę zwrotu. Każdy może obserwować, jak 

z każdym dniem inwestycja zyskuje na wartości, 

a on spłaca ją w cenie obowiązującej w dniu zawarcia 

umowy. Raty regulowane są tylko o poziom 

inflacji lub deflacji. 

Na proponowaną przez nas inwestycję może 

sobie pozwolić prawie każdy. W dodatku oso- 

ba taka wchodzi w posiadanie kawałka Polski, 

co jest dodatkową zaletą i nobilitacją. 

Co możecie zaproponować inwestorom? 

Obecnie proponujemy klientom działki zlokalizowane 

na Warmii i Mazurach o powierzchni 30 arów 

każda. Są to starannie wyselekcjonowane tereny 

w pobliżu jezior. Główny kompleks położony jest 

w pobliżu linii brzegowej jeziora Dobrąg. W promieniu 

czterech kilometrów od tego miejsca znajdują 

się jeszcze cztery inne jeziora. Grunty przylegają 

do drogi nr 16 łączącej Olsztyn z Mikołajkami 

i można stamtąd dojechać do centrum Olsztyna 

nowo wybudowaną trasą w ciągu 15 minut. Działki 

znajdują się na terenie gminy Barczewo, która jest 

znana z różnych atrakcji turystycznych, takich jak 

ośrodki wypoczynkowe, SPA, stadniny koni, miejsca, 

gdzie organizuje się spływy kajakowe i regaty 

żeglarskie. Miejsce to jest idealne dla ludzi poszukujących 

spokoju, przyrody i pięknych widoków. 

W przyszłości planowana jest tu zabudowa typu rezydencjonalnego 

– luksusowe osiedla, pensjonaty, 

mariny. Gmina Barczewo, w której znajdują się nasze 

kompleksy działek należy do grupy dynamicznie 

rozwijających się gmin regionu. Na dzień dzisiejszy 

Mazury posiadają ogromny potencjał rozwoju 

(o ile nie największy w naszym kraju), a ceny 

gruntów nie są jeszcze zbytnio wygórowane. Szacuje 

się, że w ciągu najbliższych lat ceny ziemi 

mogą tu wzrosnąć od 200 do 1000 proc. Pamiętajmy, 

że pieniądze ulokowane w ziemię są bezpieczne. 

Proponowana przez nas ratalna sprzedaż jest 

dostępna w kilku opcjach. W zależności od wielkości 

wpłaty początkowej akt własności ziemi może 

trafić do inwestora po kilku miesiącach lub w nawet 

od razu po zapłaceniu określonej opłaty wstępnej. 

Kupując swój własny kawałek Mazur w programie 

„Ziemia dla Każdego” klienci za niewielkie pieniądze 

mogą brać czynny udział w procesie inwestycyjnym, 

który byłby dla nich niedostępny dopóki 

nie zgromadziliby wystarczającej ilości środków 

na zakup gruntu. Nasz system ratalny gwarantuje 

obecne niskie ceny i płatność rozłożoną w czasie 

za coś, co codziennie tworzy wartość dodaną. n 

Zdolność gmin i przedsiębiorców do współpracy na rzecz 

rozwoju innowacyjnego – miarą zaawansowania procesu 

integracji gospodarki lokalnej z Unią Europejską 

Oferujemy szeroki zakres usług, dostosowanych do indywidualnych 

potrzeb samorządów lokalnych oraz firm prywatnych w oparciu 

o najlepsze praktyki krajów, w których wprowadzenie nowoczesnych 

metod myślenia zarządczego w sektorze publicznym. 

Parsimonia proponuje również ogólne i specjalistyczne szkolenia 

dla kadr zarządzających i przedsiębiorstw w zakresie zarządzania 

zmianą, rozumianą jako proces dostosowania strategii organizacji 

do zmieniającego się otoczenia rynkowego i instytucjonalnego, 

w którym firma funkcjonuje. 

Tylko aktywne i profesjonalne władze lokalne są zdolne 

zapewnić wysoką innowacyjność i konkurencyjność 

lokalnych firm. 

Na życzenie klientów pomagamy w ocenie sprawności procesów 

planowania i zarządzania strategicznego w gminie począwszy od 

zdefiniowania celów strategicznych oraz zadań, po ewaluację 

strategii. 

Oferujemy wykonanie ewaluacji ex ante, mid term i ex post pod 

kątem 

• 

społecznym i ekonomicznym; 

lokalnych dokumentów strategicznych to jest strategii 

• 

rozwoju i wieloletnich planów inwestycyjnych 

projektów poszczególnych inwestycji i programów 

• 

realizowanych ze środków gmin 

ewaluacji ekonomicznej realizacji strategii w szerszym 

środowisku 

Jeżeli 

• 

zarząd gminy 

jest zainteresowany, aby opinia o jego pracy zależała od 

rzeczywistych wyników, a nie od kaprysu mediów i notowań 

• 

partii politycznych 

chce uniknąć niepotrzebnych konfliktów przy realizacji 

• 

inwestycji 

chce wykonywać swój mandat tak, jak tego naprawdę 

oczekują wyborcy 

musi zastosować nowoczesne zarządzanie społecznym 

oddziaływaniem inwestycji i programów komunalnych oraz 

finansami gminy. 

Firma PARSIMONIA oferuje zarówno przygotowanie gminy 

do nowoczesnego zarządzania społecznym oddziaływaniem 

inwestycji i programów komunalnych, jak i opracowania, wdrożenia 

i ewaluacji programów, polityk i strategii rozwoju. 

Oferujemy wykonanie ewaluacji ex ante, mid term i ex post pod 

kątem społecznym i ekonomicznym dokumentów strategicznych 

oraz projektów poszczególnych inwestycji i programów 

realizowanych lub współfinansowanych ze środków gminy 

Ocena 

• 

ex ante dokumentów strategicznych obejmuje zbadanie: 

czy zakładane cele strategiczne i operacyjne zostaną 

zrealizowane, a oczekiwane przez mieszkańców i inwestorów 

• 

efekty zostaną osiągnięte 

czy do maksimum wykorzystane zostaną możliwości 

dofinansowania zadań zapisanych w WPI z funduszy unijnych, 

a mieszkańcy uznają, że otrzymali za publiczne pieniądze to, 

• 

czego oczekiwali 

w jakim stopniu rozmaite grupy popierają wydanie środków 

publicznych na realizację danego programu lub inwestycji 

Ewaluacja strategii i poszczególnych projektów jest dla dobra 

władz samorządów lokalnych i inwestorów zalecana przez Unię 

Europejską. Przystępując do realizacji inwestycji władze znają 

odpowiedź 

• 

na pytania: 

kto jest beneficjentem, czyje interesy faktyczne zostaną 

• 

naruszone, 

kto będzie użytkownikiem (w niektórych przypadkach 

użytkownicy i beneficjenci to ta sama grupa, w niektórych są 

• 

to inne grupy) 

jaka może być reakcja tych mieszkańców gminy, których nie 

dotyczą rezultaty danej inwestycji ani uciążliwości związane 

z jej realizacją 

Dla aktywnych i nastawionych na poszukiwanie szans rozwojowych 

władz gmin i właścicieli przedsiębiorstw, fundamentalne znaczenie 

ma 

• 

odpowiedź: 

co mają do zaoferowania władzom gmin i powiatów 

• 

właściciele przedsiębiorstw zlokalizowanych na ich terenie? 

co władze gminy mogą zrobić dla rozwoju biznesu lokalnego 

w gminie oraz na jakie czynniki lokalizacji inwestycji? 

Ewaluacja określi, na ile strategia i jej realizacja przyczynia się do 

rozwoju lokalnego kapitału sieciowego i zbudowania „społecznej 

tkanki przedsiębiorczości ”. 

Analizę ekonomiczną uzupełniamy analizą socjologiczną. Stabilizacja 

polityczna i ciągłość działań samorządu zależy bowiem ostatecznie 

od oceny dokonanej przez mieszkańców i ich zachowania przy 

urnie wyborczej.

10 lat Lubelskiego Klubu Biznesu 

Największym skarbem są członkowie 

Rozmowa z Agnieszką Gąsior-Mazur, prezes Lubelskiego Klubu Biznesu 

P 

Pani prezes, Lubelski Klub Biznesu obchodzi 

swoje dziesiąte urodziny. Jak to się wszystko 

zaczęło? 

Jako lubelscy przedsiębiorcy podjęliśmy działania 

mające na celu utworzenie dobrowolnej, niezależnej, 

apolitycznej organizacji biznesowej. Pierwszym 

dużym przedsięwzięciem było Forum Gospodarcze 

Polski Wschodniej. Mimo, iż byliśmy 

organizacją regionalną, nie zamierzaliśmy rezygnować 

z nawiązywania kontaktów zewnętrznych. 

We współdziałaniu z Podlaskim i Podkarpackim 

Klubem Biznesu udało się nam doprowadzić 

do swoistej integracji trzech regionów. Na 

Zamku Lubelskim odbyła się uroczystość podpisania 

– przez wojewodów, marszałków i prezesów 

Klubów z trzech województw – Konwencji Polski 

Wschodniej. Zaznaczono w niej obszary, które 

warto wspólnie promować oraz w stosunku do których 

należy ubiegać się o specjalne dofinansowanie. 

W ten sposób wyprzedziliśmy ideę rządowego 

Programu Rozwoju Polski Wschodniej. Uznaliśmy 

również, że bliskie sąsiedztwo rynków wschodnich 

może stanowić nasz znak firmowy. Zorganizowaliśmy 

Forum Gospodarcze Polska-Ukraina pod patronatem 

i z udziałem ówczesnego premiera Wiktora 

Juszczenki. Na stracie otrzymaliśmy silne 

wsparcie ze strony Biura ONZ ds. Rozwoju UNI- 

DO w Warszawie. 

Proszę powiedzieć coś o członkach Klubu? 

Sukces naszego stowarzyszenia polega na tym, 

że skupiamy grono bardzo poważnych przedsiębiorców, 

ludzi sukcesu, których przy okazji wyróżnia 

odpowiedzialność społeczna. Skupiamy około 

dwustu przedsiębiorców. Są to przeważnie prezesi, 

szefowie lub reprezentanci kadry kierowniczej 

małych i średnich oraz dużych przedsiębiorstw. 

Niemal wszystkie mają ugruntowaną pozycję 

rynkową. Reprezentują bardzo różne branże 

– od budowlanej, poprzez rolno-spożywczą, po 

informatyczną czy zajmującą się finansową obsługą 

przedsiębiorstw. Podstawowym kryterium 

przynależności do Klubu jest nienaganna reputa- 

74 

Rozmawiał: Wiesław Horabik 

cja biznesowa i sprawdzona marka. Przykładamy 

dużą wagę do uczciwości, solidności i etyki. Dbamy 

również o zasadę uczciwej konkurencji i pielęgnujemy 

wewnątrzklubową solidarność. 

W ciągu dziesięciolecia swego istnienia Klub 

był inicjatorem setek imprez i wydarzeń biznesowych. 

Nawiązał także kontakty poza Lubelszczyzną. 

Które z nich ceni Pani najbardziej? 

Najbliższe są nam relacje z Ukrainą. Niezwykle 

ważne jest dla nas również współdziałanie z unijną 

organizacją UEAPME, zajmującą się wspieraniem 

przedsiębiorców. Wspólnie zorganizowaliśmy 

kilka przedsięwzięć, jak chociażby promocję 

lubelskich przedsiębiorstw w Brukseli i Mediolanie 

oraz polsko-włosko-ukraińskie targi w Lublinie 

i Mediolanie. Celem tych działań było zaznaczenie 

Lubelszczyzny na mapie Europy jako 

atrakcyjnego miejsca do inwestowania. Cenne 

perspektywy otworzyła przed nami księżna Wittgenstein 

z Nadrenii-Westfalii. Zaowocowały polsko-niemieckim 

forum gospodarczym. Nawiązaliśmy 

również kontakt z jedną z agencji proeksportowych 

z Finlandii. Zainicjowaliśmy też współpracę 

z Wielką Brytanią. Nie sposób nie wspomnieć 

przy okazji o integracji ze środowiskiem naukowym. 

Nowoczesny biznes potrzebuje wsparcia 

ośrodków badawczych. To absolutnie kluczowe 

wyzwanie na miarę XXI wieku. Na tym polu odnieśliśmy 

niemałe sukcesy. Mówimy, że udało się 

nam do pewnego stopnia skomercjalizować wiedzę. 

Dzięki tej synergii powstała pionierska firma 

zajmująca się produkcją biopaliw, które mogą się 

stać przyszłością biznesową Lubelszczyzny. 

Klub to nie tylko biznes, to także wiele działań 

okołobiznesowych, charytatywnych, dobroczynnych. 

Proszę powiedzieć coś na ten temat. 

Od lat jesteśmy współorganizatorem Festiwalu 

Operowego „Belcanto” w Nałęczowie. Impreza 

wpisała się już na stałe do kalendarza znaczących 

wydarzeń kulturalnych w naszym wojewódz- 

twie. Objęliśmy opieką Dom Dziecka w Woli Gałęzowskiej. 

Oprócz wsparcia materialnego organizujemy 

kuligi, wigilie, okolicznościowe spotkania. Są 

one źródłem satysfakcji i dają poczucie spełnienia. 

Otworzyliśmy też swoje serca dla dotkniętych powodzią 

mieszkańców gminy Wilków. Zorganizowaliśmy 

pomoc materialną i dwa wyjazdy wypoczynkowe 

dla dzieci, w tym jeden do Chorwacji. 

Klub to swoistego rodzaju przedsiębiorstwo. 

Jak radzi sobie Pani z kierowaniem taką firmą? 

Jak w każdym biznesie, także i tutaj liczy się determinacja, 

wizja i cel. Kierowanie Klubem wymaga 

także elastyczności, umiejętności reagowania na 

pojawiające się wzywania i wykorzystywania tworzących 

się szans. Kiedy Klub powstawał, Polska 

nie była jeszcze członkiem Unii Europejskiej. Należało 

wówczas położyć szczególny nacisk na rozpoznanie 

specyfiki rynku unijnego. Skupiliśmy się 

wtedy na szkoleniach podnoszących kwalifikacje 

przedsiębiorców i konkurencyjność ich firm. Obecnie 

pomagamy optymalizować koszty funkcjonowania 

przedsiębiorstw. Oferujemy m.in. ciekawe 

programy, jak np. Program Wspólnych Zakupów. 

Nasi członkowie mogą korzystać ze specjalnych 

ofert, które przygotowały dla nas takie korporacje, 

jak Orlen, Warta, PZU czy Orange. To dowód na 

to, że w grupie jesteśmy silniejsi. 

Jak widzi Pani perspektywy rozwojowe Klubu? 

Zamierzamy wzmacniać i pogłębiać integrację 

i komunikację wewnątrzklubową oraz rozwijać 

współpracę na nowych rynkach zagranicznych. 

W bliższej perspektywie planujemy zorganizowanie 

prestiżowego Kongresu Gospodarczego na 

Lubelszczyźnie związanego z promocją liberalnej 

gospodarki. Chodzi o pokazanie naszym przedsiębiorcom 

globalnych trendów rozwojowych. Zamierzamy 

także rozwijać współpracę w ramach 

grup branżowych. Bardzo leży nam na sercu kwestia 

budowania marek, marketingu biznesowego, 

tworzenia pozytywnego wizerunku całej Polski 

Wschodniej. To w wielkim skrócie tyle – i aż tyle.n

10 lat Lubelskiego Klubu Biznesu 

76 

W służbie 

rolnictwu 

PROGRESS-CHEM specjalizuje się 

w kompleksowej obsłudze sektora 

rolniczego w Polsce od ponad 15 lat. 

Zapewnia dostęp do nowoczesnych 

produktów i usług, które mają 

zastosowanie w rolnictwie, ogrodnictwie 

i sadownictwie. Profil oferty 

przedsiębiorstwa dzieli się na pięć 

głównych produktów: artykuły do 

produkcji rolnej i ogrodniczej, 

dystrybucja nawozów dolistnych SCL, 

maszyny rolnicze Claas, skup 

i kontraktacja płodów rolnych, usługi 

doradcze i finansowe 

Jedynym założycielem Progress-Chemu jest Jan Świć. Początki działalności przedsiębiorstwa 

sięgają 1992 roku. Do dnia dzisiejszego jest to firma rodzinna. Należy 

do czołowych polskich przedsiębiorstw, które obsługują kompleksowo sektor rolniczy 

m.in. dzięki zasadom przyjętym przez właściciela. Kultywowanie polityki opartej na 

zasadach partnerstwa, solidności i uczciwości ma odzwierciedlenie w każdym zakresie 

działalności firmy. Pozycja firmy wśród średnich przedsiębiorstw jest ugruntowana 

na rynku polskim. Silnymi stronami firmy są: długoletnia tradycja, image, efektywne 

zarządzanie, wysoki poziom jakości produktów i usług, zasoby ludzkie, innowacyjność 

zaplecza technicznego. 

Sieć sprzedaży firmy obejmuje dziesięć punktów sprzedaży na terenie województw 

lubelskiego i podkarpackiego, w tym silosy oraz magazyn do przechowywania płodów 

rolnych o pojemności 5 tys. ton. W latach 2010-2012 planujemy rozbudowanie 

własnej sieci w województwie lubelskim, podkarpackim i podlaskim. Aktualnie na tych 

terenach aktywnie działają dwa nowe punkty sprzedaży: Mircze w województwie lubelskim 

oraz Jarosław w podkarpackim. Docelowo ma powstać 20 punktów sprzedaży, 

które pozwolą obsługiwać zarówno odbiorców hurtowych, jak i detalicznych. Dział 

maszyn rolniczych będzie obsługiwany przez trzy oddziały: Zamość, Hrubieszów oraz 

Jarosław. Własna sieć sprzedaży wsparta sprzedażą bezpośrednią warunkuje silniejsze 

oddziaływanie na finalnego odbiorcę, a kompleksowa oferta produktów i usług 

jest dodatkowym atutem. Wizerunek firmy dla klientów jest również bardzo istotny, 

dlatego jej motto należy do wyjątkowych – „W służbie rolnictwu”. 

Zatrudnienie w firmie zarządzanej przez Jana Świcia sięga 80 osób przy stabilnym 

wzroście zatrudnienia 5 proc. w ciągu roku. Osiągane wyniki ekonomiczne świadczą 

o dobrej pozycji rynkowej i umożliwiają uczestnictwo w przedsięwzięciach o charakterze 

ogólnopolskim i regionalnym. 

Progress-Chem jest laureatem prestiżowych nagród i wyróżnień w tym: Gazele Biznesu, 

Excellence w Biznesie, Przedsiębiorstwo Fair Play, Solidny Partner, Nagroda Gospodarcza 

Polski Wschodniej, Lubelska Nagroda Gospodarcza, Nagroda Gospodarcza 

Lubelskiego Klubu Biznesu i wiele innych. n 

Smak tradycji 

Pyszne makarony produkowane 

w Ludwinie przez firmę POL-MAK SA 

znane są nie tylko na lubelszczyźnie, 

ale i w innych regionach Polski 

S 

Smaki i zapachy wyniesione z rodzinnego 

domu towarzyszą nam w podświadomości 

przez całe życie i często przywołują miłe wspomnienia. 

Dzięki połączeniu wiekowych polskich 

receptur oraz zastosowaniu nowoczesnych 

maszyn i technologii w firmie POL-MAK SA powstają 

znakomite makarony posiadające domowy 

smak. Niedawno minęło 15 lat od chwili 

założenia firmy przez Grzegorza Polaka. Wytwórnia 

Makaronu Domowego POL-MAK SA 

w błyskawicznym tempie rozwinęła swój potencjał 

i strukturę. W ciągu kilku lat produkcja wzrosła 

z 300 kg makaronu na dobę do niemal 16 ton 

produkcji dziennej. Obecnie przedsiębiorstwo 

zatrudnia ponad 90 osób. Całość procesu produkcyjnego 

kontroluje nowoczesne laboratorium, 

które w systemie HACCP gwarantuje wysoką 

jakość zdrowotną i higieniczną. Ma to na 

celu dostarczenie klientom wyrobów tradycyjnych, 

pełnowartościowych i smacznych. Sztan- 

darowym produktem firmy jest „Makaron Tradycyjny”. 

Jest to 4-jajeczny makaron wałkowany, 

co jest jego podstawowym atutem. Został 

on nagrodzony w ogólnopolskim konkursie 

i zdobył tytuł „Produkt Roku – Wybór Konsumentów. 

Innowacja 2008”. To jedna z kilkunastu nagród, 

którymi może pochwalić się firma i jej prezes 

Grzegorz Polak – zdobywca tytułu „Agrobiznesmen 

Roku”. Firma POL-MAK SA to nie tylko 

tradycyjny smak, ale również nowoczesność 

i ekologia. Od 2006 roku przedsiębiorstwo należy 

do grupy O!eko, której celem jest wspieranie 

zdrowej i ekologicznej produkcji z upraw lokalnych. 

Jednym z efektów tych działań jest rozpoczęcie 

produkcji makaronów z mąki orkiszowej. 

Firma POL-MAK SA wspiera region poprzez 

sponsorowanie aktywności sportowej i działalność 

charytatywną. Finansuje drużynę koszykarską, 

pomaga powodzianom i organizuje wyjazdy 

wakacyjne dla dzieci z ubogich rodzin. n

Wydarzenia 

15 lat Biedronki 

Widowisko jazzowe Możdżer+ 

Możdżer+ było głównym wydarzeniem festiwalu Solidarity of Arts 2010. Główną rolę odegrał 

tu znakomity polski aranżer, kompozytor i pianista Leszek Możdżer. Jego zaproszenie 

do wspólnego występu w ramach jedynego w swoim rodzaju projektu przyjeli wybitni 

polscy artyści oraz światowe gwiazd jazzu. Na Targu Węglowym w Gdańsku, na trzech połączonych 

ze sobą scenach zagrali: John Scofield, Marcus Miller, Eddie Daniels, Charles 

Fox, Naná Vasconcelos, Lars Danielsson, Zohar Fresco, Motion Trio, Aukso. Na poszczególnych 

platformach pojawiały się kolejne gwiazdy, które po kilku własnych utworach zaczynały 

wspólne granie z przemieszczającym się między scenami Możdżerem. Ostatnim 

dziełem wieczoru, w którym udział wzięli wszyscy obecni artyści, był utwór naszego pianisty 

zatytułowany Wiara, Nadzieja, Miłość, Słońce inspirowany poezją Czesława Miłosza, 

który zaśpiewała Gaba Kulka. Nie był to zwykły koncert, a raczej plenerowy performance – wydarzenie mieszczące się w światowych trendach uwalniania sztuki 

wysokiej i wychodzenia z nią w przestrzeń publiczną. Obejrzało go kilka tysięcy osób. 

Pełna lista laureatów XX edycji konkursu dostępna jest w internecie na stronie www.terazpolska.pl 

Wizyta premiera Tuska w Indiach 

Podczas wizyty w Indiach premier Donald Tusk spotkał się nie tylko z najważniejszymi politykami indyjskimi, 

ale również z przedstawicielami miejscowego biznesu. Podczas „Polsko-Indyjskiego Forum Inwestycyjnego” 

Donald Tusk wyraził uznanie dla sukcesu Indii na arenie światowej. Premier wspominał również 

o polskiej gościnności i otwartości na indyjski kapitał oraz o szansie, jaką może nieść dynamiczna 

współpraca gospodarcza. „Polsko-Indyjskie Forum Inwestycyjne” było jak do tej pory największym wydarzeniem 

gospodarczym w stosunkach między obu krajami. Przy organizacji spotkania, które odbyło się 

w Bangalore pomogła Polsko-Indyjska Izba Gospodarcza. 

Nagroda dla warszawskiej GP W 

Rada Programowa XX Forum Ekonomicznego w Krynicy Zdrój przyznała Giełdzie Papierów Wartościowych 

w Warszawie nagrodę „Firma Roku Europy Środkowo-Wschodniej”. Wyróżnienie to 

przyznawane jest spółkom z Europy Środkowo-Wschodniej, które wyróżniły się swoją działalnością, 

efektywnością i osiągnięciami. Przedsiębiorstwa, które otrzymały Nagrodę podczas poprzednich 

edycji Forum Ekonomicznego – np. CEZ, Unicredit i Lotos – podobnie jak warszawska giełda 

należą do wiodących spółek w swoich branżach i mają istotny wpływ na kształtowanie rzeczywistości 

ekonomicznej w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Warszawska Giełda Papierów 

Wartościowych jest obecnie największą giełdą regionu Europy Środkowo-Wschodniej pod 

względem kapitalizacji i obrotów. 

Pierwsze sklepy pod szyldem Biedronki pojawiły się w Polsce piętnaście lat temu. Dziś stanowią one 

największą sieć dyskontów spożywczych – ponad 1,5 tys. sklepów w ponad 600 miastach i miejscowościach 

całego kraju, 27 tys. pracowników. Grupa Jeronimo Martins, właściciel marki zainwestowała na 

polskim rynku 3 mld zł. Jeśli sieci uda się utrzymać prognozowane tempo rozwoju, to do 2012 r. będzie 

działało 2 tys. Biedronek. Na inwestycje w nowe sklepy i remont istniejących zostanie wydane ponad 

122 mln euro – dwie trzecie wszystkich inwestycji grupy. Do końca roku mają powstać dwa nowe regionalne 

centra dystrybucyjne – w Koszalinie i pod Opolem. Obecnie jest ich osiem. 

Sieć zaopatruje się u ok. 500 polskich producentów różnorakich dóbr. Strategia spółki zakłada dalsze 

zacieśnianie lokalnej współpracy i podkreślanie polskiego pochodzenia większości produktów na półkach. 

W tym półroczu kupujący w Biedronce zostawili 8,8 mld zł., co pozwoliło jej wygenerować 55 proc. sprzedaży portugalskiej grupy JMD. Po raz pierwszy 

polskie sklepy zaczęły sprzedawać więcej niż ich odpowiedniki w Portugalii. – 95 proc. Polaków rozpoznaje markę Biedronka – podał Alfred Kubczak, dyrektor 

ds. relacji zewnętrznych. Zaznaczył, że JMD angażuje się w działalność społeczną, organizując wspólnie z Caritas Polska festiwale rodzinne, podczas których 

rozdano dzieciom ponad 80 tys. paczek. Firma wspiera także program budowy sztucznego serca dla dzieci. Od czerwca jest też sponsorem polskich piłkarzy. 

– Wiem, że również w Polsce wierzy się, że Biedronka przynosi szczęście. Mam nadzieję, że poprawimy wyniki reprezentacji. Można powiedzieć, że jednym 

z celów naszej firmy jest zobaczyć Polaków na mundialu w Brazylii – mówi Pedro da Silva, dyrektor generalny JMD.

Podróże po świecie monet - EuroStyl. NOWE SPOJRZENIE.

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?