You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dicionário Mirandês-Português – Ama<strong>de</strong>u Ferreira e José Pedro Cardona Ferreira<br />
corriam em fio contínuo: l peç ferbie-se<br />
an azeite i solo quedába buono para<br />
ousar quando fazie correia. ~ couso /<br />
causo i. ligar importância: nun fagas<br />
couso <strong>de</strong>l, que solo diç boubadas; ii.<br />
interessar-se: you bien le falei, mas el<br />
nun fizo couso <strong>de</strong> mi. ~ córrio i.<br />
organizar-se uma roda <strong>de</strong> pessoas: fazien<br />
todos córrio al redror <strong>de</strong> l lhume; ii.<br />
dançar: ls córrios mais fuortes fazien-se<br />
ne l Sagrado. SIN. beilar. ~ criaçon i. dar<br />
à luz; ii. pôr uma ninhada <strong>de</strong> ovos: un<br />
casal <strong>de</strong> palombas chegaba a fazer<br />
criaçon trés bezes nun anho. ~ cruzes<br />
fazer figas. ~ cumo se nada fusse não dar<br />
importância: faç cumo se nada fusse, bás<br />
a ber cumo el te <strong>de</strong>ixa an paç. ~ cun que<br />
provocar, causar, levar a que: Fazírun<br />
cun que l riu chubisse quaije que cien<br />
metros. (MF, 2001). ~ cunfiança ter<br />
confiança. ~ cuontas efectuar operações<br />
matemáticas: andubiste tanto tiempo na<br />
scuola i nun sabes fazer cuontas? ~ <strong>de</strong><br />
representar, fazer o papel <strong>de</strong>: esse tiu<br />
fazie <strong>de</strong> ciego na quemédia <strong>de</strong> ls Siete<br />
Anfantes <strong>de</strong> Lara. ~ <strong>de</strong> buona gana fazer<br />
com vonta<strong>de</strong>. ~ <strong>de</strong> cuonta i. fingir: fazie<br />
<strong>de</strong> cuonta que staba a drumir; ii. supor,<br />
imaginar: bamos a ~ <strong>de</strong> cuonta que<br />
somos ricos. ~ <strong>de</strong> mala gana fazer a<br />
contra-gosto. ~ falar obrigar a falar. ~<br />
falar las campanas tocar muito bem o<br />
sino: l tiu agarraba-se a las campanas<br />
que até las fazie falar. ~ falta ser<br />
necessário: … … fiç-me ceteiro porque gusto<br />
<strong>de</strong> las ceticas mas eilhas tamien yá nun fázen<br />
muita falta (MF, 2001). ~ fé confiar. ~ filhos<br />
ter relações sexuais. ~ foia ser abaulado,<br />
côncavo: ponie-se l albeiro na colada a<br />
~ foia i apuis bota-se-le l’auga caliente<br />
an riba. l lhume ~ frauga o lume fazer<br />
barulho <strong>de</strong>vido a gazes que existem<br />
<strong>de</strong>ntro la lenha: l lhume nun paraba <strong>de</strong> ~<br />
frauga, seinha <strong>de</strong> que iba a chober pula<br />
cierta. ~ frente a enfrentar: staba cun tan<br />
mal calantriç, que nun fui capaç <strong>de</strong> le ~<br />
Edição 0.1 – Setembro <strong>de</strong> 2006<br />
12<br />
frente. ~ fuorça i. apertar, fazer pressão:<br />
fazie-se fuorça naqueilhas borbulhicas i<br />
salie la matéria i apuis curában; ii.<br />
aplicar força: tenemos <strong>de</strong> ~ fuorça todos<br />
al mesmo tiempo senó nun somos<br />
capazes <strong>de</strong> mexer la piedra; iii. contrair<br />
os músculos: fizo fuorça na pierna i l<br />
doutor nun fui capaç <strong>de</strong> le dar l’anjaçon;<br />
iv. estar, alguma coisa, inclinada, estar a<br />
tombar para um lado: la pare<strong>de</strong> stá a ~<br />
fuorça para aquel lhado, tenemos que la<br />
andreitar; v. suster: pon-le un speque a<br />
la pare<strong>de</strong> a ~ fuorça. ~ galhicos tentar,<br />
uma criança, começar a falar: l nino nun<br />
tarda an falar, yá faç galhicos. ~ gato<br />
çapato <strong>de</strong> submeter ou controlar a<br />
vonta<strong>de</strong> <strong>de</strong>: ye un cuitadico, todo mundo<br />
faç gato çapato <strong>de</strong>l. ~ gazeta não<br />
trabalhar: yá chega <strong>de</strong> ~ gazeta, agora<br />
bamos a trabalhar. ~ gusto an sentir<br />
prazer em: fiç muito gusto an que<br />
houbira benido a mie casa. ~ i acuntecer<br />
prometer e não fazer: diç que faç i<br />
acuntece, mas nunca faç nada. fazer-la<br />
pregar uma partida: quien me la fazir há<strong>de</strong>-me<br />
la pagar. ~ la barba barbear. ~ la<br />
barba <strong>de</strong> grácia contra-atacar, vingar-se:<br />
<strong>de</strong>ixa-lo andar, que you hei-<strong>de</strong>-le ~ la<br />
barba <strong>de</strong> grácia. ~ la barrela fazer um<br />
jogo em que as raparigas enchiam o<br />
interior das calças dos rapazes com<br />
cagalhões e outras porcarias. fazer-la<br />
buona! ou fazer-la linda! fazer asneira:<br />
faziste-la buona, tou pai nun bai a<br />
quedar cuntento. ~ la perrada fazer birra.<br />
fazer-la pula calhada fazer as coisas <strong>de</strong><br />
modo dissimulado. ~ la sinagoga i. juntarse<br />
para falar <strong>de</strong> terceiros, falar pelas<br />
costas; ii. armar escândalo. ~ las juntas<br />
tapar com argamassa o espaço entre as<br />
pedras numa pare<strong>de</strong>. ~ las pazes<br />
reconciliar-se. ~ las sobas partir a massa<br />
em bocados, antes <strong>de</strong> ir a levedar. ~ l<br />
alheno cultivar o que é <strong>de</strong> outrem: un ten<br />
que ~ purmeiro l sou, para apuis po<strong>de</strong>r<br />
ir a ~ l alheno. SIN. ir <strong>de</strong> jeira. ~ l