19.04.2013 Views

Letra F - Terra de Miranda

Letra F - Terra de Miranda

Letra F - Terra de Miranda

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Dicionário Mirandês-Português – Ama<strong>de</strong>u Ferreira e José Pedro Cardona Ferreira<br />

fiél 3 s.m. Fiel da balança, indicador do<br />

ponto <strong>de</strong> equilíbrio da balança: <strong>de</strong>ixa l ~<br />

parar senó l peso nun queda bien. ~ <strong>de</strong> la<br />

baláncia fiel da balança, indicador do<br />

ponto <strong>de</strong> equilíbrio da balança.<br />

fiél al marco s.m. Cada uma das<br />

pedras que se colocam dos lados <strong>de</strong> um<br />

marco divisório <strong>de</strong> uma proprieda<strong>de</strong> e<br />

que permitem assinalar a linha <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>marcação mesmo que o marco<br />

<strong>de</strong>sapareça: eiqui nun podie star l marco<br />

que nun acheste ls fiéles al marco.<br />

fiel-<strong>de</strong>-la-tierra s.m. Fel-da-terra,<br />

planta herbácea, medicinal, <strong>de</strong> que se faz<br />

um chá amargo, recomendado para as<br />

dores <strong>de</strong> barriga, disgestão e contra a<br />

febre. Bot. centaurium erythraea Rafn.<br />

fiera s.f. 1. Fera, animal feroz. 2.<br />

Mulher muito má: ten cuidado cula tie,<br />

que ye ua ~. ~ <strong>de</strong> siete cabeças animal<br />

feroz com sete cabeças.<br />

fiero adj. Feroz. SIN. brabo, faroç.<br />

fierro s.m. 1. Ferro, metal: traie-los<br />

presos pul cachaço cun ua argolha <strong>de</strong><br />

fierro. 2. Ferramenta <strong>de</strong> ferro ou aço,<br />

cilíndrica, estreita, comprida e com uma<br />

ou ambas as extremida<strong>de</strong>s pontiagudas,<br />

usada como alavanca ou para perfurar:<br />

eiqui la tierra ye mui dura, solo bai a<br />

po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> ~; bota-le l ~ al tranqueiro senó<br />

nun somos capazes <strong>de</strong> lo arrunsar. 3.<br />

Barra <strong>de</strong> ferro: puso uns fierros a fazer<br />

<strong>de</strong> canhiça. 4. Jogo em que cada jogador<br />

procura atirar com um ferro o mais longe<br />

possível: ye l mais baliente jogador <strong>de</strong> l<br />

~ que se passeia por estas redondas. 5.<br />

Parte <strong>de</strong> um instrumento que é <strong>de</strong> ferro:<br />

mete l sacho nas alforjas cul ~ para<br />

drento. 6. Objecto <strong>de</strong> ferro: Ls tratores<br />

agora tamien yá stan mui mo<strong>de</strong>rnos<br />

ténen assi esse fruntal cu nua pala ou<br />

cun uns fierros que alguns chamaran ls<br />

dientes… (MF, 2001). a po<strong>de</strong>r <strong>de</strong> ~ por<br />

meio <strong>de</strong> alavanca <strong>de</strong> ferro: era ua<br />

Edição 0.1 – Setembro <strong>de</strong> 2006<br />

23<br />

piçarra que solo se lhebaba a po<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />

~. cumo ~ ou duro cumo ~ muito duro. ~<br />

an bruto ferro ainda não forjado: eilhes<br />

alhá arranjában maneira <strong>de</strong> cumprar l ~<br />

na bruto i apuis cula sue halblida<strong>de</strong><br />

fazien las guinchas … (MF, 2001). ~ <strong>de</strong><br />

la gadanha vara <strong>de</strong> ferro que se fixa no<br />

chão e on<strong>de</strong> se pica a gadanha. SIN.<br />

çafra. ~ <strong>de</strong> passar ferro <strong>de</strong> engomar. ~<br />

fraugado ferro forjado. ~ <strong>de</strong> suldar ferro<br />

<strong>de</strong> soldar. nun ser <strong>de</strong> ~ não ser obrigado a<br />

aguentar tudo. passar a ~ i. matar; ii.<br />

atropelar; iii. engomar. poner a ~ pren<strong>de</strong>r.<br />

poner an ~ <strong>de</strong> letra mandar embora<br />

ostensivamente. ser <strong>de</strong> ~ ser uma pessoa<br />

muito resistente. star a ~ i fuogo estar<br />

zangado.<br />

fiesta s.f. 1. Festa principal <strong>de</strong> uma<br />

localida<strong>de</strong>: astanho la ~ bai a ser<br />

d'arromba. SIN. fiesta d'anho. 2. Festa,<br />

festivida<strong>de</strong>: l Natal, acá, ye siempre ua<br />

fiesta mui baliente. 3. Comemoração:<br />

quando acabes l curso fazemos ua ~. 4.<br />

Gran<strong>de</strong> alegria: quando chegou miu pai<br />

<strong>de</strong> la Fráncia fui ua ~ mui gran<strong>de</strong>. 5.<br />

Afago, carícia: ls ninos gústan muito <strong>de</strong><br />

fiestas. Obs. tem sobretudo uso pl. dar an<br />

~ resultar em complicações. die <strong>de</strong> la ~ ou<br />

die <strong>de</strong> ~ dia em que se celebra a principal<br />

festa <strong>de</strong> uma localida<strong>de</strong>. fazer fiestas<br />

acariciar: faç-le ua ~ al nino i bás a ber<br />

cumo nistante se calha.. fazer ua ~ i.<br />

expressar gran<strong>de</strong> contentamento: l perro,<br />

quando me bei, faç-me ua ~ mi gran<strong>de</strong>.<br />

ii. cumprimentar efusivamente: l tiu,<br />

quando me bei, faç-me siempre ua ~. ~<br />

d'anho festa principal <strong>de</strong> uma localida<strong>de</strong>.<br />

SIN. fiesta. ~ d'anhos aniversário. ~<br />

d'arromba ou rija festa forte, gran<strong>de</strong>:<br />

astanho bai a haber ~ rija. ir a tener ~<br />

resultar em complicações: las cousas<br />

stan dua maneira que inda bamos a tener<br />

~. l melhor <strong>de</strong> la ~ a parte mais animada<br />

ou interessante <strong>de</strong> uma festa. nun tener<br />

gana <strong>de</strong> ~ ou fiestas estar cansado: <strong>de</strong>ixa-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!