You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dicionário Mirandês-Português – Ama<strong>de</strong>u Ferreira e José Pedro Cardona Ferreira<br />
façte interj. Voz para mandar recuar os<br />
animais jungidos ao carro. SIN. faç-trás,<br />
fasta.<br />
faç-trás, fás-trás interj. Voz para<br />
mandar recuar os animais jungidos ao<br />
carro. SIN. façte, fasta.<br />
fada s.f. Fada. tener manos <strong>de</strong> ~ ter<br />
muita habilida<strong>de</strong> <strong>de</strong> mãos.<br />
fadado adj. Fadado.<br />
fadairo s.m. Fadário, <strong>de</strong>stino. SIN.<br />
çtino.<br />
fadar v. Fadar.<br />
fadiga s.f. 1. Fadiga, canseira. SIN.<br />
canseira. 2. Trabalho árduo.<br />
fadigado vd. afadigado.<br />
fadigar-se vd. afadigar-se.<br />
fadigoso adj. 1. Cansativo. SIN.<br />
cansado 2 . 2. Trabalhoso. SIN. custoso.<br />
fadista 1 adj.m.f. 1. Diz-se da pessoa<br />
que tem cuidado com a sua apresentação:<br />
sal siempre <strong>de</strong> casa todo ~. 2. Atrevido:<br />
ten cuidado cun el, que ye ~.<br />
fadista 2 s.m.f. 1. Fadista, pessoa que<br />
canta o fado. SIN. cantador <strong>de</strong> fado. 2.<br />
Janota, pessoa que gosta <strong>de</strong> se apresentar<br />
bem. 3. Pessoa habilidosa: bamos a ber<br />
qual ye l ~ que repica melhor las<br />
campanas.<br />
fadistar v. Andar na boa vida.<br />
fado s.m. 1. Fado, género musical. 2.<br />
Composição <strong>de</strong>sse género musical. 3.<br />
Moda miran<strong>de</strong>sa e laço dos pauliteiros.<br />
4. Destino. andar no ~ andar na boa vida.<br />
cantador <strong>de</strong> ~ fadista. ir-se al ~ estragarse,<br />
partir-se, acabar. SIN. fo<strong>de</strong>r-se. ~ a la<br />
zgarrada fado à <strong>de</strong>sgarrada.<br />
fagulha s.f. Faúlha. SIN. fona, mofa.<br />
fagote s.m. Fagote. ir-le als fagotes<br />
bater.<br />
faia s.f. 1. Escarpa rochosa muito alta e<br />
abrupta: Rigueiros i altas faias que<br />
Edição 0.1 – Setembro <strong>de</strong> 2006<br />
rachestes las arribas... (AMM, 1961). 2.<br />
Precipício.<br />
faiica s.f. (dim. <strong>de</strong> faia) Pequena<br />
escarpa rochosa.<br />
fairar, fariar v. 1. Farejar. 2. Cheirar:<br />
quando antraba na cozina lhougo<br />
fairaba todo. 3. Intuir: inda las cousas<br />
nun se habien passado i yá el las habie<br />
fairado.<br />
fairo, fário s.m. 1. Faro, olfacto dos<br />
animais. 2. Olfacto: l rapaç ten bun ~,<br />
mal apenas antrou lhougo sentiu l gaç. 3.<br />
Indício: nun se sentie ~ <strong>de</strong> giente. 4.<br />
Intuição: ten ~ pa l negócio.<br />
faixa, faxa s.f. 1. Faixa. 2. Cinta <strong>de</strong><br />
tecido usada pelos homens em torno da<br />
cintura. ~ <strong>de</strong> rodaige faixa <strong>de</strong> rodagem.<br />
fala s.f. 1. Fala, linguagem: You nun<br />
podie, puis tirórun-me la ~ las bruxas...<br />
(JLV, 1882). 2. Língua: Desgraciado<br />
daquel, q’abandonando la pátria an que<br />
naciu, ... tamien se squece <strong>de</strong> la ~! (JLV,<br />
1884); ls spanholes ténen ua ~ <strong>de</strong>frente<br />
<strong>de</strong> la nuossa. 3. Varieda<strong>de</strong> linguística <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>terminada região ou lugar: la tie ten ~<br />
raiana. 4. Timbre da voz: nun bi l tiu,<br />
mas coinci-lo pula ~ fanhosa. 5. Modo<br />
<strong>de</strong> falar: la tie ten ua ~ mui resbelgada.<br />
6. Cada um dos excertos ditos por cada<br />
actor numa peça <strong>de</strong> teatro: el entra ne l<br />
quelóquio, mas solo diç dues falas. 7.<br />
Palavra, expressão: nunca me dixo ua ~,<br />
nien: tu bás bien? Ó bás ó bás mal?<br />
(AMM, 1961) an ~ por palavras. chegar a<br />
la ~ cun conseguir falar com. dar ua ~ i.<br />
comprometer-se: apuis <strong>de</strong> you dar ua ~<br />
ye cumo se fusse ua scritura; ii.<br />
conversar: ben acá que te quiero dar ua<br />
~. ~ burreinha ou ~ caçurra ou ~ charra<br />
nome que era dado à língua miran<strong>de</strong>sa. ~<br />
fidalga ou ~ grabe nome que é dado à<br />
língua portuguesa. per<strong>de</strong>r la ~ ficar<br />
mudo. nun se oubir ua ~ estar em<br />
silêncio: nun se l’oubiu ua ~ an to l die.<br />
3