Marilar Aleixandre - Tempos Dixital

Crítica
a sua superaçom. Levamos dous séculos de
progresso e este é o repto que debemos enfrentar:
sair da súa matriz envolvemente”, insisten
os redactores d’A defesa da Terra.
***
Sen abordar as implicacións filosóficas da renuncia
á idea de progreso, labor que si realiza
o colectivo da Escola Popular Galega, Carlos
Taibo dedícase en Decrescimento, crise, capitalismo
á divulgación das teses decrecentistas.
O profesor da Universidade Autónoma de
Madrid bota man do seu proverbial didactismo
e degraña o programa popularizado por
Latouche nas páxinas de Le Monde Diplomatique.
“Aquele que acredita que um crecimento
exponencial pode manterse indefinidamente
num mundo finito”, cita a Kenneth Boulding,
“é um louco ou é um economista”. Ao cabo,
a desmontaxe da ideoloxía dominante, a súa
linguaxe e os seus lugares comúns, non é a
menor das tarefas que se impón o decrecentismo.
Que a oposición ao crecemento pase
de blasfemia a palabra de orde.
O libro de Taibo, por contra de A defesa da
Terra e a dialéctica do progresso, deixa a un
lado a cuestión política e non se ocupa do
poder. Da man dunha batería de datos, porcentaxes
globais e citas procedente da literatura
oposta á acumulación de capital, constrúe
un chan argumental para a necesidade
de reducir os niveis de consumo no occidente,
pero nunca atinxe as medidas concretas,
máis alá dunha vaga moralidade individual.
Tampouco convoca as teses ecosocialistas
sintetizadas por Michael Lowy á esquerda da
Europa Ecologie e os seus epígonos peninsulares.
“James O’Connor define como ecosocialistas
as teorías e os movementos que aspiran
a subordinar o valor de cambio ao valor
de uso”, resume Lowy en Escenarios do peor
e alternativa ecosocialista. Máis polo miúdo,
para o autor brasileiro-francés, o decrecemento
constrúese a partir de tarefas concretas:
a propiedade colectiva dos medios de
produción e dos investimentos ou unha nova
estrutura tecnolóxica das forzas produtivas.
A prohibición da publicidade, tamén mencionada
por Carlos Taibo, non resultaría a menos
central das demandas ideolóxicas desta
política anticapitalista á que lle apón, amais,
esixencias inmediatas: a loita contra o sistema
de débedas e axustes das institucións financeiras
internacionais, o desenvolvemento
subsidiado da bioagricultura, a redución da
xornada laboral, a promoción do transporte
público. O ecosocialismo afástase do ecoloxismo
integrado porque nega estratexicamente
o traballo asalariado.
Ao tratar, precisamente, da necesidade do
transporte colectivo, Carlos Taibo cualifica,
en Decrescimento, crise, capitalismo, de patética
a concentración que o BNG convocou na
raia zamorá en 2008. Os nacionalistas parlamentarios
esixían a aceleración das obras
do tren de alta velocidade entre Galicia e Madrid.
A dimensión clasista da infraestrutura,
o custo ambiental e a relegación do camiño
de ferro de pequena distancia –o máis operativo
para a realidade social e xeográfica do
país– desapareceron do centro das axendas,
empuxados a un tempo polo aggiornamento
e pola presión mediática. A anécdota cadra
as análises de Taibo coa fundada e radical
acusación d’A defesa da Terra: “Á luz das
mudanças profundas havidas nas últimas décadas,
está claro que o projecto do nacionalismo
modernizador-autonomista tornou-se
mais obsoleto que nunca. Continuar a brincar
a burguesia-locomotora con mais de 80
anos de retraso!”.
***
O decrecemento axe, así, contra a linguaxe
infectada do capitalismo verde. “O concepto
Transforma implica a posta en marcha de iniciativas
de alcance social baseadas na sostibilidade
ambiental e na difusión de conceptos
de responsabilidade ambiental”, consignaba
a web do festival Vigo Tranforma, “desta
forma, poñeranse en funcionamento unha
serie de medidas destinadas a minimizar o
impacto ambiental producido polo festival
[...]”. O progreso segundo o consenso do capital
comeza a aceptar emendas naturalistas,
matices menos agresivos, integra a crítica feble
e busca continuar a acumulación de mercadoría
a través das oportunidades de negocio
que abre o ecoloxismo institucional. A advertencia
de Walter Benjamin, un dos pensadores
marxistas que antes atendeu aos límites
naturais da expropiación capitalista, se-
proTagonista Crítica //
Manifestación de Galiza Non se Vende, fotomontaxe // Fernando de Paz
gue a conformar o horizonte revolucionario:
non botar máis carbón á locomotora, senón
tirar do freo de emerxencia. Ao cabo, en oposición
ao exceso de traballo que Carlos Taibo
constata no mundo actual, trátase de instaurar
o dereito á preguiza. Karl Marx e Federich
Engels describírono n’A Ideoloxía Alemá: “Na
sociedade comunista ninguén ten un tipo de
actividade exclusiva e calquera pode perfeccionarse
na rama que máis lle praza [...] isto
abre a posibilidade de facer hoxe tal cousa, e
mañá tal outra, podo cazar pola mañá, pescar
ao mediodía, practicar o ensino pola tarde,
dedicarme á crítica logo de cear, todo de
acordo co meu desexo e sen a necesidade de
mudar en cazador, pescador ou crítico”.
A defesa da Terra
e a dialéctica do progresso·
Escola Popular Galega (Área
Movementos Sociais) e
Galizalivre.org, 2010 ·
224 páx · 10 euros
Decrescimento, crise,
capitalismo ·
Carlos Taibo ·
Estaleiro Editora, 2010 ·
142 páx · 6 euros