revista galega de pensamento feminista verán 07 núm. 47 ... - Andaina

minista anarquista francesa Françoise
d’Eaubonne. 2 D’Eaubonne, filla
dunha exiliada española, vinculaba
a preocupación ecolóxica pola superpoboación
do planeta coas demandas
feministas do dereito sobre
o propio corpo.
Como xurdiu a conciencia
ecolóxica feminista
Máis tarde, xa nos setenta e oitenta,
en sociedades hiperdesenvoltas,
grupos feministas preocupados
pola saúde interrogáronse
sobre os riscos alimentarios derivados
do uso de pesticidas e fertilizantes
e sobre os efectos perversos
da excesiva medicalización
do corpo feminino. Como resultado
desta busca dunha xinecoloxía
alternativa e holística, hoxe contamos
co manual do Colectivo
de Mulleres de Boston: Nuestros
cuerpos, nuestras vidas (última versión
castelá actualizada en Plaza &
Janés, 2000) que sempre aconsello
como instrumento moi útil para a
nosa saúde corporal e mental por
ser un extraordinario libro de consulta
independente das influencias
do mercado farmacéutico mundial.
Nesta liña, asistimos nos últimos
anos a algunhas campañas de redes
internacionais feministas que
denuncian a vinculación entre o
aumento de casos de cancro de
mama e a contaminación con xenoestróxenos
(substancias semellantes
aos estróxenos e que se
atopan en pesticidas, dioxinas das
incineradoras, produtos de limpeza,
plásticos, pinturas, etc.). 3
Como pensamento en pleno
desenvolvemento, amosa unha gran variedade
e non pode ser etiquetado de maneira burda.
O nome ecofeminismo engloba unha serie de
correntes e de pensadoras moi diferentes
que combinaron as perspectivas críticas do
feminismo e da ecoloxía a partir de contextos
e preocupacións diversas
Outra das raíces do ecofeminismo
foi o movemento pacifista
de mulleres. Son célebres os campamentos
de Greenham Comon
que conseguiron o peche das bases
militares da OTAN a través de lemas
que aludían á defensa feminina da
vida. Mais algunhas das primeiras
formas do ecofeminismo deron
unha explicación bioloxicista da
guerra e da crise ecolóxica e viron
nas mulleres ás salvadoras do planeta
fronte á tecnoloxía destrutora
concibida como masculina. Este
esencialismo que non atendía máis
que ás diferenzas entre os sexos, ignorando
explicacións históricas de
clase, raza e economía e retornando
á antiga identificación patriarcal
entre muller e natureza,
xerou un forte rexeitamento no feminismo
maioritario que aposta
a nivel mundial pola igualdade
entre mulleres e homes. Tampouco
foi visto con bos ollos o ecofeminismo
espiritualista de corte
popular que, a través do culto á
deusa, propugnou o panteísmo ou
recoñecemento do caracter sagra-
do da natureza. Marcado por esta
primeira plasmación, o ecofeminismo
foi desestimado e aínda hoxe
coñécese pouco o seu desenvolvemento
posterior.
Diferentes correntes
Actualmente existen diferentes
correntes de teoría ecofeminista.
As máis recentes, de caracter
deconstrutivista, adoitan autodenominarse
feminismo ecolóxico para
distinguirse das precedentes.
Nestas liñas, aplico os termos ecofeminismo
e ecofeministas indistintamente
para todas elas. Por razóns
de espazo, non podo referirme ás
súas diferenzas conceptuais que xa
tratei noutros textos (ver Puleo,
2005). Sinalarei, sen embargo, que
2 D’EAUBONNE, Françoise: «La época
del ecofeminismo», en María Xosé
AGRA: Ecología y feminismo, Granada,
Ecorama, 1998, p. 42
3 Sobre os xenoestróxenos, pode
consultarse en castelán no portal de Internet
de Greenpeace La casa química.
17