Eurasian education №5 2018
«Eurasian education» is an International journal aimed to publish theoretical and empirical research data from various Kazakhstan schools and fields of science as well as from countries of near and far abroad. One of the most important tasks of the journal is to promote the professionalization of education and research works in the field of social sciences and humanities and natural sciences, as well as dissemination of best practices of pedagogue. The journal is targeted on wide range of readers
«Eurasian education» is an International journal aimed to publish theoretical and empirical research data from various Kazakhstan schools and fields of science as well as from countries of near and far abroad. One of the most important tasks of the journal is to promote the professionalization of education and research works in the field of social sciences and humanities and natural sciences, as well as dissemination of best practices of pedagogue. The journal is targeted on wide range of readers
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
¹5 (25) <strong>2018</strong><br />
болуы мүмкін (мысалы,темір жол).<br />
Ең алдымен атмосфераның ластануы кешенді<br />
көрсеткіштерінің біреуімен бағаланады. Ол -<br />
атмосфераның ластану дәрежесі, атмосфераның<br />
ыдыратушы қабілеті және т.б. Содан соң осы ауданда<br />
атмосфераның ластану деңгейі бағаланады.Климаттықметеорологиялық<br />
ерекшеліктері мен атмосфераның<br />
ластануы жөніндегі қорытынды тұжырымдамасы ең<br />
алдымен жергілікті Гидрометеоқызметтеріне, санитарлыэпидемиологиялық<br />
қызметтердің мәліметтеріне және<br />
Мемлекеттік экологиялық комитетінің арнайы<br />
аналитикалық инспекциясына сүйенеді. Жобаланатын<br />
обьектінің атмосферасына нақты лақтырылған<br />
қалдықтар туралы алынған мәліметтері мен бағалары<br />
негізінде атмосфераның, арнайы компьютерлік<br />
бағдарламалар мен жүзеге асырылу керек. Мысалы<br />
жобалық бағаларды есептеуде бағдарламаның<br />
қажеттілігі маңызды. Атмосфераның ластану дәрежесін<br />
бағалау критерийі ластаушы заттардың шекті рауалды<br />
концентрациясы болып табылады. Ауадағы ластаушы<br />
заттардың өлшенген немесе есептелінген<br />
концентрациялары шекті жағдаяттық концентрациясымен<br />
салыстырылады, және осыған орай атмосфераның<br />
ластануы шекті рауалды концентрациясы мөлшерінде<br />
өлшенеді.<br />
Атмосфераның ластануын бағалаудың жанама<br />
көрсеткіштері атмосфералық қосылыстарының топырақ<br />
қабаты мен су обьектілеріне құрғақ түсуі барысындағы<br />
интенсивтілігі, сондай-ақ оның атмосфералық жауын<br />
шашындарымен шайылуы болып табылады.Осы<br />
бағалаудың критерийі уақыт интервалының есебімен<br />
Èíôîðìàòèêà<br />
тығыздық бірлігінде сипатталған, жеткілікті және<br />
тоқыраулық жүктемелер көлемі ретінде қызмет етеді.<br />
Еуропалық елдерінің сарапшылары қышқылды орман<br />
топырақтары, жер үсті және жер асты сулары үшін<br />
келесідей критикалық жүктемелерді ұсынады: күкірт<br />
қосылыстары үшін 0,2-0,4 (г/км?)*жыл; азот<br />
қосылыстары үшін 1-2 (г/км?)*жыл.Атмосфералық<br />
ауаның ластануын кешенді бағалаудың соңғы сатысы<br />
техногенді динамикасын талдау және қысқа-, ұзақ<br />
мерзімде ықтималды теріс салдарларын бағалау<br />
болады. Атмосфераның ластануының адам<br />
денсаулығына және экожүйелердің күйіне теріс әсерінің<br />
уақытша динамикасы мен кеңістікті ерекшеліктерін<br />
талдау барысында ауданның табиғи шарттарын<br />
сипаттайтын, картографиялық материалдардың<br />
жиынтығын қолданумен картографиялау әдісі<br />
қолданылады. Атмосфераның күйін интегралды<br />
бағалаудың оңтайлы компоненттерінің жүйесі<br />
мыналарды қамтиды:<br />
- санитарлы-гигиеналық тұрғысынан ластану деңгейін<br />
бағалау;<br />
- атмосфераның ресурстық потенциалын бағалау;<br />
- белгілі бір ортаға әсердің дәрежесін бағалау;<br />
- табиғи техникалық жүйелерді антропогенді дамыту<br />
процестерінің тенденциясы мен интенсивтілігі;<br />
- антропогенді әсердің ықтималды теріс салдарларының<br />
кеңістікті және уақытша масштабтарын анықтау.<br />
Алдағы уақытта қала экологиясын жақсартып,<br />
тұрғындар денсаулығын қауіптен сақтау мақсатында<br />
ауадағы зиянды заттардың мөлшерін нақты анықтайтын<br />
бағдарлама жасақталып, қолданысқа енуі тиіс.<br />
ӘДЕБИЕТТЕР.<br />
1) Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. Н. Нұрахметов, А. Ниязбаева, Р. Рысқалиева,<br />
Н. Далабаева. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. - 336 бет. ISBN 9965-36-416-8<br />
2) Журнал "Арай" 1988 жыл № 10<br />
3) Қазақстанньң физикалық географиясы, Алматы: Атамұра, 2008. ISBN 9965-34-809-Х<br />
4) Н.Ә. Назарбаев "Бейбітшілік кіндігі". - Астана "Елорда", 2001<br />
8
Change language