1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı
1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı
1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
oskopisiyle saptadigi kur~un izotop miktanndan yararlanarzk belirlemigtir.<br />
Be~thourd <strong>ve</strong> arkada~lari (1978), 4. <strong>ve</strong> 3. bin y ~h lranlda uygulanan<br />
teknolojiyi <strong>ve</strong> kaynaklari belirlemek amaciyle 35 adet iz element<br />
ismiginden yararl.anmigIardir, Hedlges (1979) ise, ldemir lesmlerin iqerisinde<br />
bulunan kapantilardaki curuf kallntisinin ana bilegen <strong>ve</strong> iz element<br />
igeriklerini elektron- prop mikro analizorii ile saptayarak kaynaklarznl<br />
belirlemigtir.<br />
Canak - ~ornlek tiirii eserlerin kayntiklarxnz belirlemek daha zor olmaktadir.<br />
Ana madde olarak kullanllan kil yataklannin ~ok yaygln <strong>ve</strong><br />
bol olmas~, eserlerin yer altinda uzun siire kalmalarr sonucu topraktan<br />
esere <strong>ve</strong>ya eserden topraga iyon degigimi ile element ge~mesi, kaynagin<br />
iz element da&lirnin~n homojen imama as^, tkiIjn kum <strong>ve</strong> benzeri katki<br />
maddesi katild~ktan sonra piyirilmesi kaynak bdirlenmesinde istatistiksel<br />
degerlendirmeyi gerdktirir. Hedges ( 1979)) Dlo& Bge buluntulannda<br />
mangan, titanyum, kalsiyurn, sodyum, aluminyum, krom, magnezyum <strong>ve</strong><br />
demir i~erieinden yararIanarak kaynakIarrni belirlemiqtir. Birgiil (1980),<br />
notron aktivasyon yonterniyle belirledigl iz element analizi sonudannl<br />
kullanmigtir.<br />
2. Teknoloji : Metal <strong>ve</strong> seramik eserlerin yaplrn teknolojilerini belirlemek<br />
arnaciyle, arkeolaglar yillarca gozlerini kuIlanmi~lardir. Modern<br />
analiz yonternlerinin uygulanmasiyle daba kesin <strong>ve</strong> do&-u degedendirilmeler<br />
yapilmaktadir.<br />
Insanlarln ilk kulland~gi metaI doin1 bak~rdir. Bundan yapilan eser.<br />
ler, mikroskopla incelendiginde, gekil vcrrme siirccinde yiizeydeki darbe<br />
izle~nden tan~mlanmaktadir. Ayrica, br~ eserlerin bakir iserizi oldukca<br />
biiyiik bulunmaktadir. M. 0. 8000 yil~na kadar dogal bakirdan yapllmig<br />
eserlere Anadolu kazilarinda rastlan~lmaktadrr. Baklr filizlerinden malahit<br />
rengi dolayisiyIe kolayca taninan vz odun komiirii ile indirgenerek<br />
bakir metali eIde edilen ikaynak olmugtur. B&in lsiiiIrEiirXu filizi kalkopiritin<br />
IM. 0. 3000 yillarinlda Tdkat bdgesinde i$lendiii;i bilinmektedir<br />
(Giles, 1974). Arsenikli, algodonit, witneyit <strong>ve</strong>ya mohakit filizIerinin kullanimi<br />
ile Turq devrinin ba~Iadij$ varsay~mlanabilir. Filizin tiirii, eserin<br />
iz element analizinden <strong>ve</strong> maden yataklarl yakinznda bulunan curuf ana-<br />
Iizinden anlagilmaktaclir. Curuf anal'iziilden yararlanarak curuf olugumu<br />
i~in kuIlaniIan katkl maddesi tanirni vz firm sicaklx~r saptanabilmektedir.<br />
fkiztepe Lazrlarlndan gikan tunq1ar:n analizleri, bu 'bolgede M. 0.<br />
5000-1900 ylllan araslnda arsenikli tunq kulIan11dlii;inz gostermi~tir<br />
(Kunq, 198.1, ijzlbal, 1981). 18kinci lbin yzEdan sonra tkalayli ala~rrmn Orta<br />
Do& <strong>ve</strong> Anadolu'da yaygm kullaniIdi~i (Esin, 1969) daha soma kur~unlu<br />
tunG <strong>ve</strong> Roma devrinde kaleminin bak~r. filizi ile birlikt'e indirgenrnesi<br />
sonucu altin goriiniimlii tunq yaplm teknigi geliqtirilmigtir.