1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı
1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı
1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GorUnen bolge i$rk mikroskobunda aylrdetme giicii en lok 0.2 (mik-<br />
ron) iken elektron rnikroskopta bu deger 100 kilovolt hizIandinc voltaj<br />
isin 2 A (angstrom) e kadar ulagxr.<br />
Biitun mikroskoplar temelde birbirine benzer; bir igik kaynagi, buradan<br />
&an igik demetini ijrnek uzerine toplayan bir kondensermercek<br />
diizenegi, ornek bolgesi, ornielcten gevn i~iktan fIk bbiiyiitiilmiig goriintiiyG<br />
<strong>ve</strong>ren objektif mercegi, 'bu ilk gijriintiiyii daha da biiyuten projektor<br />
mercek diizenegi <strong>ve</strong> gozlm bolgesi. Iglk mikros'kobunda maksimum<br />
yararli biiyiitme ancak lOOOx iken iyi bir elektron mikroskopta bu miktar<br />
200 000x5 geGer. Dolayisiyle mikron, milimikron duzeyindeki saliqmalar<br />
i~in elektron mikroskop onemli bir yer tutar. Baglxca iki tiir elektron<br />
mikm&op vmdir; transmisyon (geqiqenlik) elektronmirkr~skolbu (TEM),<br />
tarama (skanning) elektron rnikroskobu (SEM) . f lkinde dektron demeti<br />
ornekten gepr <strong>ve</strong> saqilmaya ugrar. Gijzlem floresan 'bir Ievha i'ierinde<br />
yapilir qeya resrni ~ekilir (Resim : 1). (Bir qelektron Mikroskop)<br />
Tararna eleiktron mikros.kobunda elektron demeti yiizeyden yansiyarak<br />
elektrik sinyaline doniigtiiriiliir bu da bir 'katot tupiinde ornek yiizeyinin<br />
goriintusunii olugturur. Mikro yap1 denilince aklimrza mikroskopla<br />
gozlenebilen tane yaplsi, taneciklerin ~ekli, biiyiikliik dagilim~ <strong>ve</strong> birbirleriyle<br />
iligkileri gibi fiziko kimyasal oueIlikler gelir. Arkeolojik orneklerin<br />
<strong>ve</strong> 'bulumtdarm, yani metali'k buluntular, sera& <strong>ve</strong> toprak Brndklerinin<br />
mikro yapiIarinln bilinmesi bunlarin karakterize edilrneleri iqin onemlidir.<br />
Metal Ikalintilann~n incelenmesi Qunlardaki ana madde <strong>ve</strong> safslzllklarin<br />
belirlenmesinde rol oynar, Ayrica tanelerin gekil <strong>ve</strong> diizenlemeleri<br />
metal i~leme tekniginin anlagilmasinda ollemlidir. Mikroskopiye ek ola.<br />
r& geliqtirilen bir ~ ok yontemlerle, Brnegin elektron prob analizi <strong>ve</strong> segimli<br />
alan difraksiyonu gibi, gozlenen cismin hangi elementlerden <strong>ve</strong>ya<br />
kristal tiirlerinden olu$tu&~ buIunabilir.<br />
Toprazin yiizey b~ell~klerinde, bozulma <strong>ve</strong> degi~mesinde onemli bir<br />
rol oynayan kolloidal boyuttaki -taneciklerin <strong>ve</strong> ozellikle kiI tane~ikleri~in<br />
gozlenmesi <strong>ve</strong> ,kil tiirlerinin ayd~nlatr~masinda da mikroskopi onemlidir,<br />
Seramik buIunrularinin gruplandlrllmasi, goriiniimlerinin yan~nda,<br />
ince kesitIerinin pemgrafik mikroskopla inclelemesi <strong>ve</strong> X-i~inlari difraksiyon<br />
spektrumlarlnin a1lnmaslyIa yapilabilir. Ancak bu sonuslarin kolloidal<br />
boyuttaki taneciklerin qekil <strong>ve</strong> da~llimlarinin belirlenmesiyle des.<br />
teklenmesinde yarar vardir, Bu yoaden mikro analiz gruplandlrmada kar-<br />
~lla~ilan bazi soxunlari da ~ozmekte yardimci olabilir.