1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

ak~labilir. Ozellikle Bizans ve Selpiklu donemleri isin say1 ve bilgi arp-
Iar~ndan Eazla bir geli~rme olrnamakla birlikte, giinIiik kullanlm ilin iiretilen
camlar yamslra mimaride kullanilanlara ait ibuluntulariJ yine belirli
sinlrlar i~risinde incelemek olasidlr.
Anadolu miizelerinde, giidiik akdlanim ya da vdinsel ama~larda kullanilmak
iizere iiretilmig, sozii edilkbilecek nitelikte, Bizans cam] sergilenmeniektedir
9, Pencerelerde cam kullanildl~ina tanikl~k eden ornekler ise
birkag yaplya ve kii~iik par~alar halinde hrilmlg orneklerle sm~rlanrnsvktadir.
istanbulJda Zeyrek ve Kariye Camilerindeki kaz~ ~aligrnalari slrasmda,
bu yapilardaki vitray pencerelere ait olduklarl saptanan cam buluntular
incelenmi~ ve degerlendirilmigtir lo. Yapilara ait kazl raporuncta
agik~a belirtil(di& gibi, parqalar iizerinde malzeme ve teknik iqin analitik
~digma yapllmamq, buluntular yaln~zca gorse1 niteliklzri ve bunlara dayarian
kargllagtimalr qaligmalar lpglnda degerlendirilmi~tir. Kar$ila~tirmall
qaligmalar, birincisi 'kullanilan renklcr ve boyama yontemleri, ikincisi
de resimlendirilen dinsel konularln ikonografisi olmak iizere iki
yijnlu, tarihlendirme de bu iki kritere bag11 olarak yapilmi$t~r ".
Kargdagtirmah qahyrnalar igi&nda, Zeyrek ve Kariye camiIerindeki
vitray pencerelere ait buluntularin Batl'da 1204 tarihnden once yapllan
vitray pencerelere benzerlikler gosterdikleri, ancak genelde cam yaplrn
teknolojisindeki ozelliklere ve ozelde kullanlIan renkler ve renk tonlannln
yo&nluSuna dayanarak ise qok daha erk~en bir ltarihe ve yakla~~k 1124
civarlna tarihlenebilecekleri gorii~ii geli~tirilrnigtir 12. 'Bu degerlendirmeyi
izlwen g~riiq ise, Bat1 mimarisinde kulanilan vitray pencerelerin rnenge
olarak Bizans'tan ~kaynaklandiklari ve fstanbul'da geli~tirilen vitray yaplm
teknolojisinin giderek Bat1 mimarisine de geqtigi yoniindedir. Yalnizca
gijrsel degerlendirmelere .dayanan bu fikirler, yine fafkl~ merkez-
Ierde iiretilen camlar araslnda ili~kiler kurmalkta, sanat, sanat iiriinii ve
sanatp all? veri~i ile teknik ve stil oaelli~klerinin tagindig~na i~aret etmektedir.
Kanlmlzca bu goriivler, ancak cam buluntularin yapirn malzemeisri,
yani cam hamuru ve renklendirme rnaddeleri incelendikten soma,
daha temel verilere dayanan benzerlikler ve ayricaliklar saptanabilirse
kamtlanabilecektir.
- -
a. S. EYICE, & g. e., 166.
10. H. S, MEGAW, Notes on Recent Work of the Byzantine Institute in fskmbul,
Dumbartw Oaks Papers, 17, 1963., 333 -371
11. y. e., 363-364.
12. y.e. a. y.
64