1. Arkeometri Sonuçları Toplantısı [1985] - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Roma donemi cam buIuntulari isin tarihlendirme, yine kaplann
bendi ozelliklerine gore ~degil, buluntu yerinin tarihlendirilrnesine uygun
olarak yap~lmaktadlr. B~uluntunun ~ikar~ldi~i yap1 ya da mezann tarihi,
veya mimarinin de ba~ka verilere, ornegin paralara dayanarak tarihlenmesi,
cam malzemenin tarihine de igik tutmaktadxr. Camlarin kendi baglanna
tarihlenememesi yukarida dieginilen stil birligi ve devamlili& ile
ba@mlidzr. Roma doneminde, ba~langiqta tiim lozellikleri ku~kusuz ihtiyaca
uygun olarak bi~imlenen cam kaplar, yaklagik iigyiiz yll boyunca
bigim, renk ve yiizey siislemesi a~isrndan belirgin degipimlere ugramamq2ardlr5.
Stilistik degigimler soz konusu olunca da bu tek bir yoreye
bagh kalmamig ve gerek fikirlerin, gerek objelerin taglnmasi, ,gerekse
sanatplarin bir merkezden digerine gidip gelmeleri ile yenilik her yoreye
kisa siirede dagilm~gt~r 6.
Yukanda Bzstlenen ?gene1 SerGeve, Anadolu'da Roma donemine ait
ve giinliik kullan~rna smirli cam buluntularin de~erIendirilrnesinde, gorsel
bzellikler ve stil kritigiyle baii;imli karglla$t~rmall gali~maIarin tar& ve
menSe sorunlarina sagllkll ve kesin yanltlar getiremedigini gostermektedir.
Giderek bu1untuIarin teknik ve rnalzeme ozelliklerinin saptanrnasina
yonelik ara~tirmalarin gerekliligi ortaya qkmaktsdir.
Yine giinliik ;kullanim igin iiretilmiq camlarda sorunlarin irdelenmesine
devam edilirse, Sard kazilarindan pkan buluntularin daha farkl~ bir
go1.riintu verd3kleri goriiliir. SardJda, cam iiretirninin Erken Roma Idiineminden
ba~liyarak ~Orta Bizans gasina kadar kesintisiz devam ettigi bu-
Iuncularla kanitlanabilmigtir7. Bu kazidan pkarilan nkase, gige, matara
ve kiid 'goz yaqr 9iqesi' ~iirlerinin sayisi ve bi~imse1 qe~itliligi yamsira,
farkli nitelikte iglikler araslnda cam iiretilen i~liklere ait kitabelerin de
bulunmasi, aragtirmacilara burada yogun bir yerel cam iiretimi bulunduma
igaret etme ve cam buIuntuIar1 kitabeler iglgmda tarihleme olanab
vermiqtir Goriildiiw gibi iiretim rnerkezi ~kesinlikle biIinen bir
yerde dahi, tarihleme yine de malzemenin ken& belirgin ozellikleri ile
bagimli degil, bulunan yazrll beIgeler 19iEinda yapdabilmektedir,
Roma 'donemi cam buluntularl i~in ilk bahvta dikkat geken sorunlar
cbir kenara biraklllp, kronolojik bir ilerleme ile AnadoIu'da Ortasaglars
ait, siraslyla Bizans, Selpklu ye Osmanli k3tiirlerinin ii~nlerine
5. W. B. HONEY, a. g. e. a. y.
6. y. 6. y.
7. C. FWS, Byzantine and Turkish Sardis, Cambrigde, Mass. : Harvard Un. Pws.,
1876., 43, 75, 97.