türkiye ile azerbaycan siyasi ve ekonomik ilişkileri (1990 ... - turan-sam

More documents

Recommendations

Info

Yrd. Doç. Dr. Elnur Hasan Mikail & Yrd. Doç. Dr. Alper Tazegül görülmektedir. Daha sonra kısa bir müddet Altınordu ve Celayirlilerin hakimiyetinin ardından 1383 yılında Timur dönemi başlamıştır. Timur’un ölümünden sonra Azerbaycan Karakoyunlu ve Akkoyunlu’ların hakimiyetine girmiştir. Akkoyunlu Hanedanlığını Safaviler ortadan kaldırarak bölgede 100 yıla yakın egemen olmuşlardır 2 . 1729 yılında Afşarlar, 1779 yılında da Kaçarlar dönemi başlamış ve Azerbaycan’da Hanlıklar devrine kadar hakimiyette kalmışlardır. 17. yüzyılın başlarında Azerbaycan’da bir çok hanlıklar ortaya çıkmıştır. Bunlar kuzeyde Şeki, Gence, Bakü, Derbent, Kuba, Nahçıvan, Talış, Revan (Erivan - İrevan), Şamahı, Karabağ, Karadağ, Kazak Sultanlığı, Balaken-Car Sultanlığı, Güneyde ise Tebriz, Urmiye, Erdebil, Hoy, Maku ve Serap hanlıklarıdır. 1. 1. 1. XIX Yüzyılda Azerbaycan Bu dönemde Ruslar’ın Kafkaslar’ı ele geçirme çabaları karşısında hanlıklar Ruslara karşı ortak hareket etme kararı almışlardır. Ancak bir çok önemli bölge Rusların eline geçmiş, İran da bu bölgede üstünlük kurmaya çalışmıştır. 10 Şubat 1828’de Rusya ile İran arasında yapılan Türkmençay (Tebriz yakınlarında) anlaşmasına göre Aras nehrinin güney kısmında yer alan ve Azerbaycan topraklarının 2/3’ünü oluşturan Güney Azerbaycan İran’a, Aras nehrinin kuzeyinde yer alan Kuzey Azerbaycan ise Rusya’ya bırakılmıştır. Bu tarihten sonra Ruslar Karabağ ve Erivan’a sistemli bir şekilde Ermeniler’i yerleştirmiştir3 . 2 GEYBULLAYEV, Giyaseddin; Azerbaycan Türklerinin Teşekkülü Tarixinden (Azerbaycan Türklerinin Teşekkülü Tarihinden), Azerbaycan Devlet Neşriyyatı Yayınları, Bakü, Azerbaycan, 1994; s. 34-36 3 İSMAYILOV, Mahmud; Azerbaycan Tarixi (Azerbaycan Tarihi), Azerbaycan Devlet Neşriyatı - Poligrafi Birliği Yayınları, Bakı, Azerbaycan, 1992; s. 56-67 22
Türkiye ile Azerbaycan Siyasi ve Ekonomik İlişkileri (1990-2005) 1. 1. 2. Bağımsız Azerbaycan Devleti (1918 – 1920) İlk bağımsız Azerbaycan Devleti 28 Mayıs 1918 tarihinde Çarlık Rusyası’ndan bağımsızlıklarını kazanmış olan vilayetlerin birleştirilmesi ile “Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti” olarak kurulmuş ve Cumhurbaşkanlığı’na da Mehmet Emin Resulzade getirilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu yeni Azerbaycan Devletini derhal tanımıştır. Bu dönemde yeni Azerbaycan Devleti bir taraftan iç karışıklıklarla uğraşırken, diğer taraftan da Rusya, Ermenistan ve İran’ın saldırıları karşısında direnmeye çalışmış ve Osmanlı Devleti’nden yardım istemiştir. Bu dönem aynı zamanda Batılı Devletlerin Azerbaycan’ın zengin petrol kaynaklarını keşfetme dönemine rastladığından Azerbaycan’daki Türk unsurunu ortadan kaldırmak için Ermenistan, Rusya ve İran’ın yanında Alman ve İngilizler de Türklere karşı cephe almışlardır. Osmanlı Ordusu işgal edilmiş olan Azerbaycan topraklarını kurtardıktan sonra bölgeden çekilmiştir. Sürekli istikrarsızlık içinde bulunan Azerbaycan’ın bu bağımsızlığı ancak 23 ay devam etmiştir. 1920 yılında 27 Nisan’ı 28 Nisan’a bağlayan gece Sovyet Kızılordu’sunun Azerbaycan’ı işgali ile bağımsız Azerbaycan Devleti sona ermiştir. Bu tarihten sonra başlayan 70 yıllık bir sürede “Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti” olarak Sovyetler Birliği’ne bağlı 15 Cumhuriyetten biri olmuştur. İlk bağımsız Azerbaycan Devleti Türk tarihi boyunca adı “Demokratik Cumhuriyet” olan ve Latin alfabesini ilk benimseyen Türk Devleti olması bakımından önem taşımaktadır 4 . 1. 1. 3. Sovyetler Birliği Dönemi Azerbaycan Sovyet Kızılordusu tarafından işgal edildikten sonra 1922’de Kafkasya ötesi Sosyalist Federal Sovyet Cumhuriyeti’ne 4 http://www.tusiab.org/index.php?MID=views&viewid=45 ; 22 Aralık, 2004 23
Page 1 and 2: TÜRKİYE İLE AZERBAYCAN SİYASİ
Page 3 and 4: TÜRKİYE İLE AZERBAYCAN SİYASİ
Page 5 and 6: İÇİNDEKİLER ÖZET .............
Page 7 and 8: ÖZET B u çalışma genel olarak A
Page 9: Türkiye ile Azerbaycan Siyasi ve E
Page 12 and 13: Yrd. Doç. Dr. Elnur Hasan Mikail &
Page 14 and 15: KISALTMALAR AB Avrupa Birliği ABD
Page 72 and 73:
Yrd. Doç. Dr. Elnur Hasan Mikail &
Page 74 and 75:
Page 76 and 77:
Page 78 and 79:
Page 80 and 81:
Page 82 and 83:
Page 84 and 85:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 90 and 91:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 157 and 158:
K AYNAKÇA Kitaplar: 1. ABBASLI, Na
Page 159 and 160:
Türkiye ile Azerbaycan Siyasi ve E
Page 161 and 162:
Page 163:
Page 167 and 168:
Ek 1. Azerbaycan’ın Haritası 10
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
YAZARLAR HAKKINDA
Page 187 and 188:
“Uluslararası İlişkiler Uzman
Page 189 and 190:
NOTLAR ............................
Page 191 and 192:
...................................
show all

türkiye ile azerbaycan siyasi ve ekonomik ilişkileri (1990 ... - turan-sam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?