türkiye ile azerbaycan siyasi ve ekonomik ilişkileri (1990 ... - turan-sam

Türkiye ile Azerbaycan Siyasi ve Ekonomik İlişkileri (1990-2005)
gelince Kazakistan’da 73 binden 90 bine (%0.5-%-0,5) çıkmış,
Özbekistan’da 60 binden 44 bine inmiş, (%0.4-%0.2), Kırgızistan’da
17 binden 11 bine inmiş, (%0.5-%0.4), Ukrayna’da 17 binden 37
bine çıkmış, (%0.003-%0.1) ve Türkmenistan’da ise 24 binden
33 bine yükselmiştir (%0.9-%0.9) 11 .
Yukarıda sayılan ülkelerde Azeri nüfusunun dağılımı böyle
iken kadim bir Türk yurdu olan Ermenistan’da (Yerevan Hanlığı)
durum nedir? Bunu ayrıca incelemek gerekir. Çünkü bir
zamanlar en çok Azeri nüfusun meskunlaştığı yerlerden birisi
olan Ermenistan’da özellikle 1989’dan sonra Ermeni baskısı ve
vahşeti yüzünden Azeri Türkleri yıllardır yaşadıkları ata-baba
topraklarından kovulmuşlardır. Sovyet resmi istatistiklerine göre
Ermenistan’ da 1979 yılında 161 bin Azeri Türkü yaşıyor iken
bu oran 1989 yılında 85 bine inmiştir. Bunun genel nüfusa oranı
%5.3-%2.6’dır. Ancak çeşitli kaynaklar Ermenistan’da yaklaşık
300 bin Azeri Türkünün yaşamış olduğunu ve fakat şimdi bu ülkede
Ermeni vahşeti yüzünden bir tek Azeri Türkünün bile yaşamasına
izin verilmediğini göstermektedir. Kuzey Azerbaycan’ın
dışında en fazla Azeri nüfusuna sahip yer İran idaresindeki Güney
Azerbaycan’dır. Burada yaklaşık 20 milyon Azeri Türkü
yaşamaktadır. Bunun haricinde Türkiye’ de yaklaşık 3 milyon,
Avrupa ve Amerika’da ise bir miktar Azeri Türkü yaşamaktadır.
Tüm dünyadaki Azeri nüfusunu topladığımızda bunun yaklaşık
30 milyon civarında olduğunu görmekteyiz.
Bir toplumda yaşayan fertlerin hayattaki fonksiyonları itibarıyla
durumları birbirinden çok farklıdır. Bu açıdan bir memleket
nüfusunu iki guruba ayırmak mümkündür. Bu guruplardan
ilkine, yani çalışma hayatında çalışan fertlerin teşkil ettiği
11 GUMİLEV, Lev Nikolayeviç; Geografiya Etnosa, v İstoricheskiy Period (Tarihsel
Süreç İçerisinde Etnik Coğrafya Anlayışı), Nauka Yayınları, Sankt-
Peterburg, Rusya Federasyonu, 1990; s. 56-67
33