türkiye ile azerbaycan siyasi ve ekonomik ilişkileri (1990 ... - turan-sam
türkiye ile azerbaycan siyasi ve ekonomik ilişkileri (1990 ... - turan-sam
türkiye ile azerbaycan siyasi ve ekonomik ilişkileri (1990 ... - turan-sam
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Türkiye <strong>ile</strong> Azerbaycan Siyasi <strong>ve</strong> Ekonomik İlişk<strong>ile</strong>ri (<strong>1990</strong>-2005)<br />
sanayi şehirlerinde ortalama yaş haddi çok aşağılarda kalırken<br />
sanayinin <strong>ve</strong> dolayısıyla da zehirli atıkların ulaşamadığı temiz<br />
<strong>ve</strong> saf kalmış dağlarda yaşayan insanlardan 100 yaşını aşanların<br />
sayısı hiçte az değildir. Kafkas dağlarının saf <strong>ve</strong> temiz havasını<br />
soluyan insanları bir asrı bitirip ikinci bir asra adım atarken<br />
sanayi bölgelerinin zehirli atıklarını soluyan <strong>ve</strong> köylerdeki zehirli<br />
gübrelerle yetişen ürünleri yiyen çocuklar, maalesef dedelerinin<br />
yazgısını yaşayamıyor <strong>ve</strong> önlerindeki koskoca bir asra adım atamadan<br />
ölüp gidiyorlar. Azerbaycan’da 0-5 yaş arası gurup, nüfusun<br />
en çok artan kesimi olmasına rağmen aynı zamanda nüfusun<br />
en çok ölen kesimi özelliğini de taşımaktadır. 1988’de her bin kişide<br />
5 yaşına kadar çocuk ölümleri erkek çocuklarında 11.2, kız<br />
çocuklarında 9.6 kişidir. Bu oran eski SSCB Cumhuriyetleri içerisinde<br />
Batı Türkistan Türk Cumhuriyetleri (Özbekistan, Kırgızistan,<br />
Türkmenistan) <strong>ve</strong> Tacikistan’dan sonra beşinci sıradadır.<br />
Azerbaycan’daki çocuk ölümleri Lituanya <strong>ve</strong> Letonya’dan 4 defa<br />
(2.8) daha yüksektir. Yazık ki eski Sovyet Cumhuriyetlerinde en<br />
fazla çocuk ölümleri Türk Cumhuriyetlerinde olmaktadır 8 .<br />
Diğer Türk ülkelerde olduğu gibi Kuzey Azerbaycan’da da<br />
şehirleşmenin bu seyrinde şehirlerde (özellikle bir dönem Sovyet<br />
petrol ihtiyacının tamamına yakınını tek başına karşılayan başkent<br />
Bakü’de) bulunan zengin petrol <strong>ve</strong> maden yataklarına dayanarak<br />
bu şehirlerin bir sanayi şehri haline getirilmesi <strong>ve</strong> özellikle<br />
Slav nüfusun getirilip buralara yerleştirilmesi büyük etken<br />
olmuştur. Başkent Bakü’nün ahalisi asrımızın başından beri oldukça<br />
çok hızlı bir sanay<strong>ile</strong>şmeye maruz kalmıştır. Bakü’nün<br />
nüfusu 1820’de 2500 kişi iken 1917’de 231.000’e çıkmıştır. Bugünkü<br />
nüfus 2 milyonu aşmaktadır 9 .<br />
8 Azerbaycan Ticaret <strong>ve</strong> Sanayi Odası <strong>ve</strong>r<strong>ile</strong>ri.<br />
9 Oğan, Sinan, Türk Ortak Pazarı Ülkeleri ş: Azerbaycan Ekonomisi, Türk Dünyası<br />
Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1992.<br />
31
Change language