Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
BİPOLAR YAŞAM DERNEĞİ<br />
http://www.bipolaryasam.org/<br />
<strong>Bipolar</strong> <strong>II</strong> <strong>Bozukluk</strong><br />
Doç. Dr. Sibel Çakır<br />
İstanbul Tıp Fakültesi, Psikiyatri A.D<br />
Duygudurum <strong>Bozukluk</strong>ları Birimi
Araştırmacı: ELAN<br />
Danışman: -<br />
Konuşmacı: GSK<br />
Açıklama 2012-2013<br />
Sanovel
Akış<br />
1. <strong>Bipolar</strong> <strong>Bozukluk</strong> (BB) <strong>II</strong> tanısı ve tanı geçerliliği<br />
2. BB <strong>II</strong> epidemiyolojik, klinik özellikler<br />
3. BB <strong>II</strong>’nin BB I ve Unipolar Depresyondan farklılıkları
1. BİPOLAR-I BOZUKLUK: Bir manik ya da karma dönem var. Hasta her tür<br />
duygudurum dönemi (manik, karma, major depresif, hipomanik) geçirebilir ve tanı<br />
değişmez.<br />
2. BİPOLAR-<strong>II</strong> BOZUKLUK: Bir ya da daha fazla major depresif ve en az bir hipomanik<br />
dönem var.<br />
3. SİKLOTİMİ: Hipomanik ve minor depresif (major depresif dönem ölçütlerini karşılamayan depresif<br />
belirtiler) dönemler ara vermeksizin, kronik olarak sürmektedir, en az iki yıldır sürer ve bu sürede en fazla<br />
iki ay sürekli iyi kalabilir<br />
4. DİĞER (BAŞKA TÜRLÜ ADLANDIRILAMAYAN) BİPOLAR BOZUKLUK: Yukardaki ölçütlere uymayan<br />
bipolar özellikli bozukluklar
BB <strong>II</strong>-Tarihçe<br />
• İlk kez 1970’lerde ayrı bir bozukluk olduğu dile getirilmiş,<br />
Dunner, Gershon ve Goodwin tarafından 1976’ da<br />
tanımlanmıştır<br />
• Sınıflama sistemlerine DSM-IV’te girmiş fakat ICD-10’da<br />
yer almamıştır; DSM <strong>II</strong>I’te Atipik BB, DSM <strong>II</strong>I-TR BTA BB<br />
• DSM V’te ise tanı ölçütlerinde bazı değişiklikler<br />
beklenmektedir
DSM-IV TR: Hipomani<br />
•Süre; en az 4 gün ?<br />
•eleve ( öforik ) ve/veya irritabl mood + en az 3 (iritabl ise<br />
4): grandiözite, uyku ihtiyacında azalma, konuşmada artış,<br />
düşünce uçuşması, distraktibilite, amaca yönelik aktivite<br />
artışı, psikomotor ajitasyon ve riskli aktivitelere giriş.<br />
•İşlevsellikte gözlenen değişiklik sosyal ve mesleki alanda<br />
belirgin bozulmaya neden olacak şiddette değil, hastane<br />
yatışına neden olmayacak şiddette, psikotik belirti yok<br />
•Mani-Hipomani ayrımı: aynı belirtiler, hipomanide psikotik<br />
belirti yok, işlevsellikte bozulma belirgin değil, hastane<br />
yatışı yok, sıklıkla işlevsellikte artışa neden olur?<br />
•BB-<strong>II</strong> ve BB-I ayrımında net olmayan noktalar var !
4 gündür süren hipomani, BB <strong>II</strong> tanısında zorluklar<br />
• 1-3 gün süren, kısa tekrarlayan hipomaniler BB <strong>II</strong> tanısını<br />
dışlar mı?<br />
• Klinik özellik ve BB <strong>II</strong>’yi yordaması açısından 2 ve 4 gün<br />
süren hipomaniler arasında fark yok (Benazzi 2001,Judd ve ark., 2003)<br />
• Hipomani gibi hafif duygudurum dalgalanmalarının<br />
tanınamaması, BB <strong>II</strong> ve <strong>Bipolar</strong> Spektrum hastalarının<br />
atlanmasına neden oluyor.<br />
• BB <strong>II</strong> hastaların %37’si UD gibi yanlış tanı almış Ghaemi<br />
2000<br />
• BB <strong>II</strong> hastalarının ancak %9’u doğru tanı almış<br />
Vieta 1994
BB <strong>II</strong>; Tanı geçerliliği ve Tanımlama sorunları<br />
• UD ve maniye göre, hipomani ve B <strong>II</strong> tanı geçerliğigüvenilirliği<br />
tartışmalı<br />
• <strong>Bipolar</strong> <strong>Bozukluk</strong> I – <strong>II</strong> – Unipolar Depresyon; birbirinin<br />
devamı mı?<br />
• DD/Psikoz boyutları?<br />
• DSM-IV TR sadece öforik hipomaniyi tanımlar, fakat karma<br />
özellikli hipomani tarif edildi, disforik hipomani? (McElroy<br />
1992, Suppes 2005)<br />
• AD ile indüklenen hipomani ?<br />
• BTA BB, hastaların önemli bir kısmını oluşturur<br />
• Hiperaktivite, öforik duygudurumdan daha iyi tanı<br />
koydurabilir
BB <strong>II</strong>-Tanı Geçerliliği-DSM V<br />
• DSM V Çalışma grubu B<strong>II</strong>, hipomani için 4 günlük süre<br />
kriterine karşı Akiskal&Benazzi 2005, Angst ve ark., 2003, Vieta 2008<br />
• 2 günlük hipomanileri olanlar UD, BTA BB olarak<br />
sınıflandırılıyor, BB <strong>II</strong> tanısı alamıyor, fakat BB <strong>II</strong> ye<br />
benzer klinik seyir gösteriyor Benazzi 2001<br />
• Depresif karma durumlar BB <strong>II</strong> hastalarının %25.7’inde<br />
görülmüş Mantere 2004<br />
• Karma/disforik mani/hipomani, Ajite depresyon<br />
• mixed specifier ? Karma epizod yerine<br />
• DSM V; 2 yolla B <strong>II</strong> de doğru tanıyı arttırmaya çalışıyor<br />
Hipomani : a. Süre 2 gün b. artmış enerji/aktivite
SPEKTRUM MODELİ<br />
BİPOLARİTE İNDEKSİ
DSM-V<br />
• Temper Dysregulation Disorder with Dysphoria (TDD)<br />
• Kısa hipomani, mani yaşayan ergenlerin %40’ı 2.5 yıllık<br />
takipte tam bir epizod yaşamakta. Kısa ve uzun epizod<br />
geçirenler arasında aile öyküsü farklılığı yok<br />
(Axelson ve ark., 2006; Birmaher, 2009)
Tanı geçerliliği<br />
BB <strong>II</strong>, BB I’e dönüşür mü?<br />
• Fenomenolojik olarak değişken değil, geçerli tanı<br />
• Uzun süreli izlemde az sayıda BB <strong>II</strong> hasta, BB I oldu<br />
(Coryell 1987, 1995)<br />
• 10 yıllık izlemde yalnızca %7.5 hastada tanı BB <strong>II</strong>’den<br />
BB I’e dönüşmüş (Judd ve ark., 2003)<br />
UD hastalarında BB gelişme oranı;<br />
• MDE tanılı hastalar, 11 yıllık izlemde; %3.9 BB I, % 8.6<br />
BB <strong>II</strong> geliştirmiş Akiskal 1995
BB <strong>II</strong>-Epidemiyoloji<br />
• BB <strong>II</strong>, % 0.5-1.1 (Sadock & Sadock, 2003; Merikangas 2007)<br />
• % 1.1 (BB I %1, BTA %2.4)<br />
• Zurih Cohort çalışması DSM-IV hipomani/mania %5.5 /%2.8<br />
kısa hipomani (1–3 gün) saptamış (Angst 2008)<br />
• Avrupa araştırmaları %3-6, hipomani gün kriteri kısa (Angst<br />
1998,Benazzi 1999)<br />
• M.Depresyon tanılı hastalar arasında hipomani (BB <strong>II</strong>) %10-<br />
45 arasında (Akiskal 1987; Benazzi 1997)<br />
• %60 <strong>Bipolar</strong> spektrum (Ghaemi 2000) (kısa hipomani, AD ile tetiklenen<br />
hipomaniler de katılıyor)<br />
• B <strong>II</strong>; EPIDEP çalışmasında MDE hastaları arasında %40<br />
olarak saptandı (Hantouche ve ark.1998)
BB <strong>II</strong>-Epidemiyoloji<br />
•Kültürel farklılık görülme sıklığını etkilemez (Suppes & Keck,<br />
2005).<br />
•BB <strong>II</strong> Kadınlarda Erkeklerden daha sık<br />
•15-19 yaş arasında başlar<br />
•BB <strong>II</strong>, UD’a göre erken başlar, ort. 18 yaş<br />
•BB I’e göre geç ( Vieta 1997,Gershon 1982, Angst 1986,Tondo 1998),<br />
BB I ve <strong>II</strong> başlangıç yaşı değişmez (McMahon1994, Benazzi<br />
1999,Coryell 1985)<br />
•BB <strong>II</strong> tanısı almadan önce UD, Uyum bozukluğu ve Kişilik<br />
bozukluğu tanısı alma oranı yüksek<br />
•Bu yaşlarda UD tanısı alanların uzunlamasına izleminde %<br />
10.7 mani, %27.4 hipomani gelişir (Berk 2005)
UD ile izlenen hastada BB ortaya çıkması<br />
• BB <strong>II</strong> geliştiren UD hastaları<br />
Daha erken başangıç yaşı, daha sık nüks, yüksek<br />
boşanma oranı, işe uyum sorunu, davranış problemleri,<br />
madde kötüye k., atipik özellikler gösteriyor<br />
• Duygudurum labilitesi BB <strong>II</strong> gelişimi için en önemli<br />
prediktör !<br />
(Akiskal 1995)
BB <strong>II</strong>-Başlangıç Kliniği<br />
• Fırtınalı bir başlangıç ve klinik seyir, daha kısa süreli ve<br />
daha tekrarlayıcı hastalık dönemleri, değişken mizaç,<br />
daha erken yaşta başlangıç, kişilerarası ve mesleki<br />
işlevsellikte dalgalanma<br />
(Berk 2005)<br />
• Hafif duygudurum dalgalanmaları ile başlar, gittikçe artan<br />
frekans ve şiddette epizodlar görülür<br />
• İlk belirtilerin ortaya çıkışından BB <strong>II</strong> tanısına kadar<br />
geçen süre yaklaşık 10 yıl (Hirschfeld 2003, Suppes 2001)
BB <strong>II</strong> – Klinik Özellikler<br />
• BB <strong>II</strong>, BB I e göre daha çok nüks, daha fazla<br />
sayıda toplam epizod, hipomani, depresif epizod<br />
• Ortalama epizod süresi daha kısa, daha dirençli<br />
ve uzun depresif epizodlar<br />
• BB <strong>II</strong>’ta daha düşük epizod şiddeti fakat daha<br />
fazla epizod sayısı olabilir (Coryell 1987, Pallanti 1999)<br />
• Bunu doğrulamayan araştırmalarda var (Cassano<br />
1989, Koukopoulos 1980)
<strong>Bipolar</strong> I ve <strong>II</strong> <strong>Bozukluk</strong>ta depresif belirti sıklığı<br />
• BB I %67 vs. BB <strong>II</strong> %93<br />
• <strong>Bipolar</strong> <strong>II</strong>’de 37 kat daha uzun, daha kronik, daha çok epizod<br />
• Uzun dönemde işlevselliği mani kadar bozar<br />
Judd ve ark., 2002 ; 2003
BB I vs BB <strong>II</strong> Yaşam Boyu Klinik Seyir<br />
BB <strong>II</strong> hastaların yaşam boyu toplam epizod sayısı, hipomani, depresif<br />
dönem BB I e göre daha fazla<br />
Vieta 1997
BB <strong>II</strong> – Klinik Özellikler<br />
• BB I, cinsiyet dağılımı eşit iken BB <strong>II</strong> de kadın eğilimi<br />
fazla (DSM IV, 1994). Kadın ağırlığı UD, BB <strong>II</strong>, BB I sırasıyla<br />
• Genç hastalarda tekrarlayan şiddetli depresyonlar BB<br />
yatkınlığını gösterebilir (Goldberg 2001)<br />
• BB <strong>II</strong>’ta atipik özellikler UD’a göre sıktır (Benazzi 2000)<br />
• Hızlı döngü BB <strong>II</strong> da daha sık (Baldessarini 2000, Maj 1999)<br />
• Mevsimsellik BB <strong>II</strong> de, BB I e göre daha sık (Goikolea 2007)<br />
• Yaşam boyu özkıyım BB <strong>II</strong> de % 24, BB I de 17, UD da<br />
12 (Rihmer 1999)<br />
• Ailede özkıyım öyküsü de BB <strong>II</strong> de daha fazla (Rihmer 2002)
<strong>Bipolar</strong> Depresyonlar farklı mı?<br />
<strong>Bipolar</strong> I<br />
• Psikotik belirti olabilir<br />
• Karma özellikler<br />
• Hastane yatışları<br />
• M.Depresyon yaşamayan hastalar<br />
var (UM)<br />
<strong>Bipolar</strong> <strong>II</strong><br />
• M.Depresyon tabloda hakim<br />
ama ayırt edici değil<br />
• Psikotik belirti hemen hiç yok<br />
• Atipik özellik, mevsimsellik<br />
fazla<br />
• Depresif dönemler yaşam boyu<br />
daha sık, uzun<br />
• BB <strong>II</strong> daha erken yaşta başlar, daha çok nüks gösterir, ve daha çok atipik<br />
özelliklere sahiptir<br />
• Atipik özellikler, karma özellikler, BB <strong>II</strong>’de daha belirgin,<br />
Melankolik özellikler I de belirgin (Brugue 2008)
BB <strong>II</strong> - UD<br />
Klinik Farklar<br />
• Sosyodemografik özellikler, şiddet ve klinik açıdan<br />
fark yok<br />
• Daha çok aile öyküsü, tamamlanmış suisid<br />
• Daha uzun hastalık süresi<br />
• Daha kısa döngüler<br />
• Daha fazla sayıda epizod<br />
• Daha düşük iyileşme oranları<br />
• Daha kronik seyir<br />
Angst 1986
BB <strong>II</strong> daha hafif bir bozukluk mu ?<br />
• Kesitsel, semptom şiddetine göre değerlendirilirse, BB<br />
I’e göre; mani yok, hipomani var, tedavi arayışı az, daha<br />
hafif şiddette ??<br />
• Fakat daha sık epizod, komorbidite, suisidal davranış,<br />
hızlı döngü (Vieta ve ark., 1997, 1999)<br />
• İşlevsellik, yetiyitimi BB I ve <strong>II</strong> de benzer (Coryell 1989)
SONUÇ<br />
• BB <strong>II</strong>, geçerliliği ve güvenilirliği kısmen yeterli<br />
olmasına rağmen, tanı ölçütleri tartışmalı, tanı<br />
sınırları net değil<br />
• Yüksek görülme sıklığına rağmen bilimsel veri az<br />
• Tanıda UD ve kişilik patolojileri ile karışabilir, doğru<br />
tanı konana kadar uzun süre geçer<br />
• Depresif dönemler klinik gidişte baskın, belirleyici,<br />
fakat tanı koydurucu değil<br />
• Klinik seyir, işlevsellik gibi parametreler, BB <strong>II</strong>’nin<br />
daha hafif şiddette bozukluk olduğunu<br />
desteklemiyor
Teşekkürler
Change language