DSM-V'i BEKLERKEN
DSM-V'i BEKLERKEN
DSM-V'i BEKLERKEN
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>DSM</strong>-V’i <strong>BEKLERKEN</strong><br />
Geçmişten geleceğe psikiyatride sınıflandırmalar<br />
Prof. Dr. Soli Sorias
• <strong>DSM</strong>’nin son yıllardaki gelişimi<br />
BU KONUŞMANIN AMACI<br />
• <strong>DSM</strong>-V ve getirmeyi düşündüğü yenilikler
TANI VE SINIFLAMA KONUSUNDA<br />
Bulunduğunuz yere nasıl geldik?<br />
Şimdi neredeyiz?<br />
Gelecekten ne beklemeliyiz?
ILCD-5<br />
International List of Causes of Death, Revision 5 (1938)<br />
Mental deficiency<br />
Schizophrenia (dementia praecox)<br />
Manic-depressive psychosis<br />
Other mental disorders
ICD-6. International Classification of Diseases. Revision 6 (1948)<br />
(300-309) Psychoses<br />
300 Schizophrenic disorders (dementia praecox)<br />
301 Manic-depressive reaction<br />
302 Involutional melancholia<br />
303 Paranoia and paranoid states<br />
304 Senile psychosis<br />
305 Presenile psychosis<br />
306 Psychosis with cerebral arteriosclerosis<br />
307 Alcoholic psychosis<br />
308 Psychosis of other demonstrable aetiology<br />
309 Other and unspecified psychoses<br />
(310-318) Psychoneurotic disorders<br />
310 Anxiety reaction without mention of somatic symptoms<br />
311 Hysterical reaction without mention of anxiety reaction<br />
312 Phobic reaction<br />
314 Neurotic-depressive reaction<br />
315 Psychoneurosis with somatic symptoms (somatisation reaction) affecting circulatory system<br />
316 Psychoneurosis with somatic symptoms (somatisation reaction) affecting digestive system<br />
317 Psychoneurosis with somatic symptoms (somatisation reaction) affecting other systems<br />
318 Psychoneurotic disorders, other, mixed and unspecified types<br />
(320-326) Disorders of character, behaviour, and intelligence<br />
320 Pathological personality<br />
321 Immature personality<br />
322 Alcoholism<br />
323 Other drug addiction<br />
24 Primary childhood behaviour disorders<br />
325 Mental deficiency<br />
326 Other and unspecified character, behaviour and intelligence disorders
ICD-6 (1948) <strong>DSM</strong>-I (1952)<br />
ICD-7 (1955) <strong>DSM</strong>-II (1968)<br />
ICD-8 (1965) <strong>DSM</strong>-III (1980)<br />
ICD-9 (1977) <strong>DSM</strong>-III-R (1987)<br />
ICD-10 (1994) <strong>DSM</strong>-IV (1994)
1970 ÖNCESİNDE PSİKİYATRİK TANI<br />
• Psikodinamik yaklaşım deskriptif tanıdan daha önemli<br />
• Tanı kategorilerinin geçerliği çok düşük<br />
• Tanısal geçerlik diye bir kavram yok<br />
• Ruhsal hastalıkların latent formları var<br />
• Tanı ölçütleri yok<br />
• Tanı kategorilerinin güvenirliği çok düşük
David L. Rosenhan<br />
On being sane in insane places - 1973<br />
The Contestual Nature of Psychiatric Diagnosis - 1974
St. Louis, Washington Üniversitesi Ekibi<br />
Eli Robins<br />
Samuel B. Guze<br />
George Winokur<br />
Roberto Munoz<br />
John Feighner<br />
. . .
Eli Robins<br />
1921 - 1994<br />
Samuel B. Guze<br />
1923 - 2000
Eli Robins<br />
1921 - 1994<br />
Samuel B. Guze<br />
1923 - 2000<br />
Robert L. Spitzer
Robins E, Guze SB (1970): Establishment of diagnostic<br />
validity in psychiatric illness: Its application to Schizophrenia.<br />
Am J Psychiatry, 126:983-98
TANISAL GEÇERLİK (DIAGNOSTIC VALIDITY)<br />
Kullandığımız bir tanı kategorisinin, (bir hastalık tanımlamasının),<br />
gerçeğe yani doğadaki aslına ne kadar yakın olduğudur<br />
Alkol Yoksunluk Deliryumu<br />
Alzheimer’e Bağlı Demans<br />
Yüksek Tanısal Geçerlik<br />
Bağımlı Kişilik Bozukluğu<br />
Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu<br />
Düşük Tanısal Geçerlik
Bir tanı kategorisinin geçerliği, yani doğadaki aslına ne kadar benzediği<br />
ancak dolaylı birtakım yöntemlerle tahmin edilebilir.
DIAGNO<br />
Spitzer ve ark (1964)<br />
Psikiyatrik tanıların güvenirliği son derece düşüktür.<br />
Psikiyatrik hastalıkların tanı koydurucu özellikleri üzerinde anlaşma yoktur.
St. Louis Ekibi:<br />
“Çözüm, standart tanı ölçütleri geliştirmektir.”<br />
Feighner JP, Robins E, Guze SB, Woodruff RA Jr, Winokur G, Munoz R (1972):<br />
Diagnostic criteria for use in psychiatric research. Arch Gen Psychiatry, 26:57-63.
RDC<br />
(Research Diagnostic Criteria)<br />
Spitzer, Robins ve Endicott<br />
1975
<strong>DSM</strong>-III (1980)<br />
Sınıflamanın ötesinde bir tanı koyma sistemi
<strong>DSM</strong>-III-R (1987)<br />
<strong>DSM</strong>-IV (1994)<br />
Aynı yaklaşımı sürdürdüler.
“Yeni Kraepelincilik”<br />
(Gerald Klerman - 1978)
Yeni Kraepelinciliğin İlkeleri:<br />
• Medikal Model<br />
• Tanı ölçütleri<br />
• Bilimsel metodoloji ve istatistik<br />
• Biyolojik yaklaşım
Medikal Model:<br />
“Ruhsal Bozukluklar birer tıbbi hastalıktır.”<br />
Why psychiatry is a branch of medicine<br />
Samuel B Guze<br />
Oxford University Press, 1992
<strong>DSM</strong> ile ICD aynı tanı paradigmasının iki farklı yorumudur.
<strong>DSM</strong>-V
David J. Kupfer<br />
<strong>DSM</strong>-5 Task Force Chair<br />
<strong>DSM</strong>-V<br />
Darrel A. Regier<br />
<strong>DSM</strong>-5 Task Force Vice-Chair
<strong>DSM</strong>’ YE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER<br />
• <strong>DSM</strong> psikodinamik yaklaşımı dışlar.<br />
• <strong>DSM</strong> yalnız klinik belirtilere bakarak tanı koymaktadır.
Biyolojik ya da psikolojik göstergelerin<br />
hiçbirinin özgülüğü ile duyarlığı<br />
tanıda kullanmağa yetecek kadar yüksek değildir.
Bir sınıflamanın görevi,<br />
ait olduğu bilim dalının bulgularını düzene koymaktır.<br />
O bilim dalının yerine geçemez.
Bir sınıflamanın görevi,<br />
ait olduğu bilim dalının bulgularını düzene koymaktır.<br />
O bilim dalının yerine geçemez.
Epidemiyolojik araştırmalarda, ruhsal bozuklukların<br />
prevalansları, tahminlerden çok daha yüksek bulundu.<br />
• Epidemiologic Catchment Area – ECA (1980 – 1985)<br />
• National Comorbidity Survey – NCS (1990 -1992)<br />
• National Comorbidity Survey - Replication – NCS-R (2005)
Deskriptif psikopatolojik bulgular, genel nüfusta,<br />
kesikli değil, sürekli bir dağılım göstermektedir.<br />
İnsanların çoğunda az ya da çok psikopatolojik bulgular var.
Tüm hastaların: % 55’i 1 tanı<br />
ÇOĞUL TANILAR<br />
% 22’si 2 tanı<br />
% 23’ü 3 veya daha çok tanı almaktadır.<br />
NCS-R çalışması (Kessler 2005):
Bir hastada ortalama 4-5 Kişilik Bozukluğu var.<br />
Adli vakalarda bu sayı 6’ya çıkmış.<br />
(Dolan ve ark 1995)<br />
Major Depresif Bozukluk tanısı alan hastaların<br />
% 65.2’sinde en az bir tanı daha var<br />
(Wittchen ve ark 1998)
Hastamız Bay A:<br />
1. Alkol bağımlılığı<br />
2. Alkol yoksunluğu<br />
3. Alkole bağlı demans<br />
4. Alkole bağlı cinsel işlev bozukluğu
Hastamız Bay B:<br />
1. Yaygın Anksiyete Bozukluğu<br />
2. Panik Bozukluğu<br />
3. Hipokondriyazis
Hastamız Bay C:<br />
1. Paranoid Kişilik Bozukluğu<br />
2. Şizotipal Kişilik Bozukluğu<br />
3. Narsistik Kişilik Bozukluğu<br />
4. Borderline Kişilik Bozukluğu<br />
5. Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu
Çoğul tanıların aslında aynı hastalığın farklı semptomları olduğunu<br />
destekleyen iki tane dış kanıt vardır.<br />
1) Hem depresyon hem de anksiyete bozukluklarında serotonin<br />
iletim defekti saptanmıştır.<br />
2) Çoğul tanıların sayısı, klinik tablonun ağırlığı ile orantılı bulunmuştur.
Hastamız Bay C:<br />
1. Paranoid Kişilik Bozukluğu<br />
2. Şizotipal Kişilik Bozukluğu<br />
3. Narsistik Kişilik Bozukluğu<br />
4. Borderline Kişilik Bozukluğu<br />
5. Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu
“İdeal olan, bir hastanın bütün semptomlarını<br />
tek bir hastalıkla açıklayabilmektir.”<br />
Gözlediğimiz karmaşıklığın açıklaması ne kadar basitse<br />
doğru olma olasılığı o kadar yüksektir.
Sınıflamada gereksiz bölümlemeler yapılmış<br />
<strong>DSM</strong>-I 106 kategori<br />
<strong>DSM</strong>-IV 357 kategori
KATEGORİ YAKLAŞIMI<br />
<strong>DSM</strong> ve ICD sistemleri, öteden beri mental bozuklukları ayrık kategoriler<br />
olarak görmüş ve öyle sınıflamıştır.
SINIFLAMADA RUHSAL BOZUKLUKLARI AYRIK KATEGORİLER<br />
OLARAK ELE ALMANIN ÖNEMLİ YARARLARI VARDIR:<br />
1. Kategoriler, tanımayı, akılda tutmayı ve anımsamayı kolaylaştırır.<br />
2. Kategori yaklaşımı tıbbın geri kalanı ile uyum içindedir.<br />
3. Klinisyenler için bildik bir sistemdir.<br />
4. Tarihsel olarak çok araştırılmış, değişik ekoller tarafından çok bilgi toplanmış<br />
tipolojilerdir.
KATEGORİ YAKLAŞIMININ SORUNLARI<br />
1. Pratikte kategoriler birbirlerinden kesin sınırlarla ayrılmazlar.<br />
- Hiçbir kategorinin tanımına uymayan, fakat hasta olduğu<br />
şüphe götürmeyen insanlar.<br />
- İki kategorinin kısmi özelliklerini birarada gösteren fakat<br />
hiçbirinin ölçütlerini tam olarak karşılamayan hastalar.
KATEGORİ YAKLAŞIMININ SORUNLARI<br />
1. Pratikte kategoriler birbirlerinden kesin sınırlarla ayrılmazlar.<br />
2. Kategori yaklaşımında gri alanlara yer yoktur.<br />
3. Kategori yaklaşımında eşiği geçen tüm hastalar aynı kefeye konur.<br />
4. Semptomların özgülük ile duyarlılıkları göz önüne alınmaz.
<strong>DSM</strong>-V’te beliren eğilimler:<br />
1. Boyutsal yaklaşım kısmen benimsenecek.<br />
2. Kategoriler devam edecek.
Boyutsal yaklaşım, ruhsal bozukluklara<br />
dereceli bir değerlendirme getirmeğe çalışır.<br />
Patolojiyi sürekli bir boyut olarak ele alır,<br />
ve her hastayı bu süreklinin farklı bir noktasına yerleştirir.<br />
Derecelendirme ölçekleri<br />
Hamilton<br />
Yale-Brown<br />
MMPI<br />
. . .
Boyutsal değerlendirmeler tek başına yeterli değildir.
<strong>DSM</strong>-V<br />
Her kategoriye, bozukluğun şiddetini ölçecek bir derecelendirme ölçeği.
<strong>DSM</strong>-V<br />
Kişilik Bozukluklarında hastanın ne denli prototipik olduğunu<br />
gösterecek bir derecelendirme ölçeği<br />
Hastanın kişiliğini, aşağıdaki 5 derecelik ölçek üzerinden değerlendirin.:<br />
5 = Çok iyi uyum: Hasta bu tipin bir örneği gibidir.<br />
4 = İyi uyum: Hasta bu tipe anlamlı biçimde benzemektedir.<br />
3 = Ilımlı uyum: Hastada bu tipin bazı önemli özellikleri vardır<br />
2 = Hafif uyum: Hastada bu tipin bazı hafif/önemsiz özellikleri vardır.<br />
1 = Uyum yok: Tanımlama hastaya uymamaktadır.
Tanısı ne olursa olsun, tüm hastalara,<br />
intihara eğilim, tedaviye uyum ve<br />
başka prognostik belirtileri kapsayan<br />
derecelendirme ölçeklerinin kullanılması düşünülüyor.
MANIC<br />
DEPRESSIVE<br />
BIPOLAR<br />
DISORDER<br />
Psikotik bozukluklar spektrumunun 5 boyutu (van Os ve ark. 2000)
<strong>DSM</strong>-V’te beliren eğilimler:<br />
1. Boyutsal yaklaşım kısmen benimsenecek.<br />
2. Kategoriler devam edecek.<br />
3. Geçersiz ya da fazla kategorileri ayıklamak ya da birleştirmek.
GEREKSİZ KATEGORİLERİN AYIKLANMASI YA DA<br />
BİRLEŞTİRİLMESİ<br />
Agorafobi ile Birlikte Panik Bozukluğu<br />
Agorafobi ile Birlikte Olmayan Panik Bozukluğu<br />
Panik Bozukluğu
GEREKSİZ KATEGORİLERİN AYIKLANMASI YA DA<br />
BİRLEŞTİRİLMESİ<br />
Otistik Bozukluk<br />
Asperger Bozukluğu<br />
Çocukluğun Desintegratif Bozukluğu<br />
BTB Yaygı n Gelişimsel Bozukluk.<br />
Otizm Spektrum Bozukluğu
Kişilik Bozuklukları 5’e iniyor.<br />
Paranoid KB<br />
Şizoid KB<br />
Histriyonik KB<br />
Narsistik KB<br />
Bağımlı KB
Kişilik Bozuklukları 5’e iniyor.<br />
Bunlardan “bozukluk” yerine “tip” diye söz ediliyor.<br />
Antisosyal tip<br />
Sınır tip<br />
Kaçıngan tip<br />
Obsesif-Kompulsif tip<br />
Şizotipal tip
Şizofreninin klinik tipleri kaldırılıyor.<br />
Paranoid tip<br />
Dezorganize tip<br />
Katatonik tip<br />
Ayırdedilemeyen tip<br />
Rezidüel tip
Löwe B, Spitzer RL, Williams JB, Mussell M, Schellberg D, Kroenke K (2008):<br />
Depression, anxiety and somatization in primary care: syndrome overlap and<br />
functional impairment. Gen Hosp Psychiatry. 30(3):191-9.<br />
- 2000 den fazla hasta, depresyon, anksiyete ve somatizasyon belirtileri açısından<br />
incelenmiş.<br />
- Hastalar her kategoriden semptomu bir arada göstermiş.<br />
- Hastaların yarıdan çoğu bu üç tanıdan en az ikisini almış.<br />
“... a potential consideration for future diagnostic classification would be to<br />
describe basic diagnostic criteria for a single overarching disorder and to<br />
optionally code additional diagnostic features that allow a more detailed<br />
classification into specific depressive, anxiety and somatoform subtips.”
<strong>DSM</strong>-V’e katılması düşünülen yeni kategoriler:<br />
Premenstrüel disforik sendrom<br />
Cilt yolma bozukluğu<br />
İstifçilik (Hoarding)<br />
. . .
. . . dinlediğiniz için teşekkür ederim.