televizyon habercili?inde bir mesleki ki?ilik olarak ?anchor?

More documents

Recommendations

Info

ilgilendiğinin/ ilgili olduğunun etkili bir tanımlamasını yaparlar” (Lewis, 1984: 11) derken aslında “anchor” mesleki kişiliğine ilişkin bir nitelemeyi daha yapmak gereği belirmektedir ki, o da, “anchor”ın mesleki bilgi birikiminin kapsamında yer alması gereken, “anchor”ın gündemi, kamuoyunun beklentilerini, hassasiyetlerini, tepki noktalarını ve günlük gelişmelerin değişen sonuçlarını izleme ve bunlara göre gerek haber merkezini ve gerekse haber sunumunu yeniden şekillendirebilme yeteneğine sahip olması gerekliliğidir. Bu “anchor” mesleki kişiliğinde olaylara, gündeme, haber merkezine ve anlık değişimlere ciddi bir hakimiyet gücünün varlığına duyulan ihtiyacı da ortaya çıkarmaktadır. Bu hakimiyetin ise “anchor” kişiliğin izleyici açısından kaynak kişi özellikleri boyutunda inanılırlığını ve güvenilirliğini büyük oranda destekleyeceği düşünülmektedir. Televizyonda haberin hazırlanma, yönetim ve sunum süreçleri gibi pek çok aşamada; haberin seçimi, habere ilişkin bakış açısının belirlenmesi, editoryal düzenlemenin yapılması ve haberde kullanılacak görsel ve işitsel unsurların saptanması süreçlerinde rol alan “anchor”, televizyon haberlerciliğinin bu anlamda en kaydadeğer mesleki kişiliği olarak düşünülmektedir. Türkiyeʹde henüz yeni bir mesleki kavram ve kişilik olarak anılmakta ve Türk televizyon haberciliğinde 1990’lı yılların ortalarından bu yana (tecimsel televizyon kanallarının yayın hayatına girmesiyle birlikte) yer almaktadır. Özellikle Amerikan televizyonculuğunda ayrıcalıklı bir yere sahip olan “anchor”ın haberin izlenmesinde, beğeni ve ilgi toplamasında, izleyenler üzerinde etkili olmasında ve kanaat oluşturmasında temel bir mesleki kişilik olduğu düşünülmektedir. Her yayın kuruluşu kendi yayıncılık anlayışından kaynaklanan farklı sunum tarzları benimseyebilmektedir. Televizyon haberlerinin sunumu konusunda kamu yayıncılığının öncüsü konumunda olan İngiltereʹde haber spikeri (newsreader / newscaster) ekolü egemen iken ABD’de “anchor” ekolünün hakimiyetinden sözedilebilir. Bu iki ekolün temel farklılıklarını; haber spikerlerinin “anchor”lara oranla daha ciddi, mesafeli ve kişiliklerini habere yansıtmayan kişiler olması, “anchor”ların ise ciddi fakat daha dostça, sıcak ve samimi tavırlı, kendi üsluplarını yaratmış ve gerektiğinde yorum da yapabilen kişiler (Gazetecinin El Kitabı, Haziran 2000: 106) olması şeklinde ortaya koymak mümkündür. Amerikan ekolünün bir yansıması olan “anchor” televizyon haberlerinde kişilik oryantasyonlu haber sunumu anlayışını da ortaya çıkartmıştır. “Anchor”lar haber süreci içerisinde zamanla sadece haberi okuyan kişiler olarak değil, aynı zamanda, neyin haber olacağına karar veren, haberin nasıl bir bakış açısıyla izleneceğini saptayan ve habere ilişkin daha pek çok aşamada karar verici olan; diğer deyişle, haberi sunmanın ötesinde habere yön veren ve haber sürecini yöneten kişiler olarak da süreç içinde yer almaya başlamışlardır. Kişilik oryantasyonlu bu yeni ve farklı habercilik anlayışı haber sunucusunu televizyon kanalının kamuoyundaki uzantısı haline getirmiştir. Dil, estetik ve diğer formüller yardımıyla kurgulanan, kültürel ve iletişimsel bir ikon olarak simgeleşen haber sunucularının toplumsal yaşamdaki kanaatleri belirleyici rollerinin önemi her geçen gün artmaktadır (Gürel, 1998: 425- 441). Cremer, Keirstead ve Yoakam da televizyon haberlerinde sunum, röportaj, videografik, üretim ve editör sunuculuğun birer takım işi olduğunu vurgulamakta ve ortaya çıkacak ürünün oluşum sürecinde, sunucunun videografiker ile ortak çalışma yapması gerektiğini, editörün videografik ve haber yazımından anlamasını, haberi yazan kişinin kelimelerle olduğu gibi görüntü ve ses ile de ilgili olarak çalışmasını, yapımcının ise tüm bu unsurları birleştirmek ve “anchor”ın da ortaya çıkan bu ürünü ‘kasıtlı’ ve ‘ikna edici’ olarak izleyiciye 1054
aktarması ve süreç içinde bir ekip olarak ortaklaşa çalışmalarıı gerektirdiğini ifade etmektedirler (Cremer, Keirstead ve Yoakam, 1996: xvii). Bu bağlamda, “anchor”ın haberin üretim aşamasında ortaya çıkan ürünü ʺkasıtlıʺ ve ʺikna ediciʺ olarak sunması, kuşkusuz beraberinde bu ikonun, haberin izlenmesine, kamuoyunu etkilemeye, yönlendirmeye ve harekete geçirmeye yönelik gücünü de ortaya koymaktadır. Bu ʺkasıtlıʺ ve ʺikna edici”liğin boyutları sözü edilen haber bültenlerinde “anchor” sıfatıyla izleyiciye mesaj ileten mesleki kişilikler arasında aynı haberlerin oldukça farklı olarak sunulabildiği gerçeğini de ortaya koymaktadır. Kamuoyu oluşması sürecinde kanaat önderi olma misyonunu da üstlenmiş olan “anchor” kişiliğinin, geliştirdiği üslubunun bir uzantısı olarak kişisel yorumlarını da haberin içerisine katması ile haberi yepyeni bir formata sokabileceği gibi, kamuoyunu manipule etme, olayları yönlendirme, kurgusal bir gerçeklik yaratma ihtimalini ve gücünü de elinde tuttuğu kabul edilmektedir. Türk televizyon haberciliğindeki “anchor” unsuruna ilişkin yenilik ve sözü edilen mesleki kişiliğin etkinlik düzeyi Türkiyeʹde özellikle tecimsel yayıncılık yapan televizyon kanallarının haber bültenleri ve “anchor” kişilikleri açısından da geçerlilik arzetmektedir. Türkiyeʹde de televizyon haberciliğinde özellikle son yıllarda farklı ve yeni bir yaklaşım olarak ortaya çıkan “anchor” mesleki kişiliği kuşkusuz pek çok açıdan irdelenmeyi gerektirmektedir. Diğer yandan Türkiye’de bu haber sunum formatının ve mesleki uzmanlığın henüz gerçek anlamda yerine oturmamış olması, “anchor”ın tanınmış bir gazetecinin haber metinlerini okuyan kişi mi yoksa mesleğinde uzmanlaşmış olması ve kendine özgü birikim ve üslubu nedeniyle “anchor” olabilme aşamasına gelmiş kişi olarak mı nitelendirileceği sorusu da tam olarak yanıtını bulabilmiş değildir. “Anchor” mesleki kişiliği ile Türkiye’nin gerçek anlamda tanışmaya başlamasının tarihi çok uzak değildir. 1990’lı yılların ortalarında televizyon haberlerinin sunumunda anılmaya başlanan “anchor” kavramı, özel televizyonlar arasındaki rekabetin yoğunlaşması ve haberin televizyon kanalları için ciddi bir prestij faktörü olmasının yanısıra, bir o kadar da büyük bir güç olduğunun açık bir biçimde farkedilmesi ile yavaş yavaş anılmaya başlanan bu mesleki kavram, daha çok haberi sunan kişiler tarafından kendi adlarına yaptıkları bir tanımlama ve nitelemeyle kamuoyu ile tanışmıştır. Türkiye’de mesleğin profesyonelleri ile yapılan yüzyüze görüşmelerde “anchor” mesleki kişiliğine ve Türkiye’de mesleki kişiliğin uygulanma biçimine ilişkin olarak kişisel görüşler elde edilmeye çalışılmış ve böylelikle henüz yeni bir kavram olan “anchor”a ilişkin uygulamadaki yansımalardan veriler elde edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda görüşlerine başvurulan Birand, öncelikle “anchor” ve sunucuyu birbirinden ayırmak gerektiğini, “anchor” kişinin haber bülteninin sahibi olduğunu, “anchor”ın bültene hangi haberlerin alınacağını ve bu haberlerin nasıl işleneceğini saptayan kişi olduğunu vurgulamaktadır (Birand, 6 Mart 2003). Yine aynı şekilde Anad da, “haber sunucularının editörlerin hazırladıkları haberleri sadece sunmakla görevli olan kişi olduğunu ama anchor denildiğinde, editoryal yeteneği olan, daha önce editörlük, muhabirlik yaparak işin mutfağında çalışmış, sahayı, haberin ne anlama geldiğini, masa başında haberin nasıl yapıldığını bilen kişi olarak” nitelendirmektedir (Anad, 6 Mart 2003). Türkiye’nin tanınmış “anchor” kişiliklerinden Muhtar ise, “anchor”ın aslında Amerikan kökenli bir kavram olduğunu, “anchor”ların gazetecilik kökenleri olan haberci kişiler 1055
Page 1 and 2: TELEVİZYON HABERCİLİĞİNDE BİR
Page 3 and 4: Esslin televizyonu, “bugün onu e
Page 5 and 6: olduğunca yalın bir ifadeyle ve y
Page 7: “İngiltere’de haber okuyucusu
Page 11 and 12: 32. Gün ve Manşet haber programla
Page 13 and 14: Coşkun, öte yandan Türkiye’nin
Page 15 and 16: Türkiye’de halen habercilik mesl

televizyon habercili?inde bir mesleki ki?ilik olarak ?anchor?

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?