televizyon habercili?inde bir mesleki ki?ilik olarak ?anchor?

aktarması ve süreç içinde bir ekip olarak ortaklaşa çalışmalarıı gerektirdiğini ifade
etmektedirler (Cremer, Keirstead ve Yoakam, 1996: xvii).
Bu bağlamda, “anchor”ın haberin üretim aşamasında ortaya çıkan ürünü ʺkasıtlıʺ ve ʺikna
ediciʺ olarak sunması, kuşkusuz beraberinde bu ikonun, haberin izlenmesine, kamuoyunu
etkilemeye, yönlendirmeye ve harekete geçirmeye yönelik gücünü de ortaya koymaktadır.
Bu ʺkasıtlıʺ ve ʺikna edici”liğin boyutları sözü edilen haber bültenlerinde “anchor” sıfatıyla
izleyiciye mesaj ileten mesleki kişilikler arasında aynı haberlerin oldukça farklı olarak
sunulabildiği gerçeğini de ortaya koymaktadır. Kamuoyu oluşması sürecinde kanaat önderi
olma misyonunu da üstlenmiş olan “anchor” kişiliğinin, geliştirdiği üslubunun bir uzantısı
olarak kişisel yorumlarını da haberin içerisine katması ile haberi yepyeni bir formata
sokabileceği gibi, kamuoyunu manipule etme, olayları yönlendirme, kurgusal bir gerçeklik
yaratma ihtimalini ve gücünü de elinde tuttuğu kabul edilmektedir.
Türk televizyon haberciliğindeki “anchor” unsuruna ilişkin yenilik ve sözü edilen mesleki
kişiliğin etkinlik düzeyi Türkiyeʹde özellikle tecimsel yayıncılık yapan televizyon
kanallarının haber bültenleri ve “anchor” kişilikleri açısından da geçerlilik arzetmektedir.
Türkiyeʹde de televizyon haberciliğinde özellikle son yıllarda farklı ve yeni bir yaklaşım
olarak ortaya çıkan “anchor” mesleki kişiliği kuşkusuz pek çok açıdan irdelenmeyi
gerektirmektedir. Diğer yandan Türkiye’de bu haber sunum formatının ve mesleki
uzmanlığın henüz gerçek anlamda yerine oturmamış olması, “anchor”ın tanınmış bir
gazetecinin haber metinlerini okuyan kişi mi yoksa mesleğinde uzmanlaşmış olması ve
kendine özgü birikim ve üslubu nedeniyle “anchor” olabilme aşamasına gelmiş kişi olarak
mı nitelendirileceği sorusu da tam olarak yanıtını bulabilmiş değildir.
“Anchor” mesleki kişiliği ile Türkiye’nin gerçek anlamda tanışmaya başlamasının tarihi çok
uzak değildir. 1990’lı yılların ortalarında televizyon haberlerinin sunumunda anılmaya
başlanan “anchor” kavramı, özel televizyonlar arasındaki rekabetin yoğunlaşması ve
haberin televizyon kanalları için ciddi bir prestij faktörü olmasının yanısıra, bir o kadar da
büyük bir güç olduğunun açık bir biçimde farkedilmesi ile yavaş yavaş anılmaya başlanan
bu mesleki kavram, daha çok haberi sunan kişiler tarafından kendi adlarına yaptıkları bir
tanımlama ve nitelemeyle kamuoyu ile tanışmıştır.
Türkiye’de mesleğin profesyonelleri ile yapılan yüzyüze görüşmelerde “anchor” mesleki
kişiliğine ve Türkiye’de mesleki kişiliğin uygulanma biçimine ilişkin olarak kişisel görüşler
elde edilmeye çalışılmış ve böylelikle henüz yeni bir kavram olan “anchor”a ilişkin
uygulamadaki yansımalardan veriler elde edilmeye çalışılmıştır.
Bu bağlamda görüşlerine başvurulan Birand, öncelikle “anchor” ve sunucuyu birbirinden
ayırmak gerektiğini, “anchor” kişinin haber bülteninin sahibi olduğunu, “anchor”ın bültene
hangi haberlerin alınacağını ve bu haberlerin nasıl işleneceğini saptayan kişi olduğunu
vurgulamaktadır (Birand, 6 Mart 2003). Yine aynı şekilde Anad da, “haber sunucularının
editörlerin hazırladıkları haberleri sadece sunmakla görevli olan kişi olduğunu ama anchor
denildiğinde, editoryal yeteneği olan, daha önce editörlük, muhabirlik yaparak işin
mutfağında çalışmış, sahayı, haberin ne anlama geldiğini, masa başında haberin nasıl
yapıldığını bilen kişi olarak” nitelendirmektedir (Anad, 6 Mart 2003).
Türkiye’nin tanınmış “anchor” kişiliklerinden Muhtar ise, “anchor”ın aslında Amerikan
kökenli bir kavram olduğunu, “anchor”ların gazetecilik kökenleri olan haberci kişiler
1055