JEM405 Maden Yatakları Ders Notu â II (Prof.Dr.Åükrü KOÃ)
JEM405 Maden Yatakları Ders Notu â II (Prof.Dr.Åükrü KOÃ)
JEM405 Maden Yatakları Ders Notu â II (Prof.Dr.Åükrü KOÃ)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Şekil 5.8: Batolitlerin çeşitli derinliklere göre isimlendirilmesi (Gümüş 1979).<br />
1. Kriptobatolitik Derinlik: Plüton tamamen örtü altında bulunur. Batolitin çevresinde daha çok<br />
hidrotermal filonlar teşekkül eder. Düşük sıcaklıklı bu tele ve epitermal yataklarda genellikle Pb,<br />
Zn, Ag, Hg ve Sb cevherleşmeleri, daha derinlerde ise Cu cevherleşmeleri görülür.<br />
2. Akrobatolitik Derinlik: Kriptobatolit derinliğinden sonra (1000 m’den itibaren) gelen derinlik<br />
olup batolitin çıkıntı ve çatı kesimleri mostra verir. Metal zenginleşmeleri için en elverişli zon<br />
olup Sn, W ve Au elementleri tipiktir. Üst kesimlere doğru Cu, Pb, Sb oluşumları görülür.<br />
3. Epibatolitik Derinlik: Batolitin daha büyük bir kısmı ortaya çıkmıştır. Cevherleşme görüldüğü<br />
bir derinliktir.<br />
4. Embatolitik Derinlik: Batolitin çok daha büyük bir kısmı ortaya çıkmıştır. Cevherleşmenin ancak<br />
bazı kalıntı çatı kısmında görülebilir.<br />
5. Endobatolitik Derinlik: Bu derinlik erozyonla ortaya çıkan 4000-5000 m’lik kısımdır. Bu<br />
derinlikte U, Th, Nb, Ti ve Zr gibi elementler, yüzeye doğru ise B, F elementleri zenginleşebilir.<br />
6. Hipobatolitik Derinlik: Erozyon o kadar etkili olmuştur ki artık bölgede tamamen plütonik kayaç<br />
görülür. Bu derinlik batolitin çok sınırlı olarak cevherleşme içerebildiği ölü derinliktir.<br />
5.1.1.8. Zonalite ve Teleskoping<br />
Yerkabuğu içine yerleşen plütonun çevresinde çeşitli sıcaklık derecelerinde, soğumaya bağlı olarak zonlu<br />
bir mineralleşme meydana gelir. Zonalite olarak adlandırılan bu sıralama Şekil 5.9’de görüldüğü gibi<br />
plütondan uzaklaştıkça farklı kuşaklarda farklı metal birikimleri şeklinde görülmektedir. Zonalitede bir<br />
bozukluk varsa yani minerallerin oluşum zonlarında bir içi içe girme varsa bu girişim olayına teleskoping<br />
denir. Bu olay ortamın fizikokimyasal şartlarında bir değişikliği belirtir. Subvolkanik olaylarda<br />
fizikokimyasal şartların kısa mesafelerde değişmesi, eriyiklerin aldıkları yolların plütonik eriyiklerdeki<br />
gibi uzun olmaması yüzünden teleskoping haleleri çok görülür.<br />
43
Change language